شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)-|| در هفته‌های گذشته اخباری از دیوان عالی آمریکا منتشر شد که دوره جدیدش شروع شده است. فدرال رزرو نیز اعلام کرده است که می‌خواهد نرخ بهره را افزایش دهد. همچنین فیسبوک نیز بعد از اینکه شش ساعت با قطعی تمام پلت‏فرم‌هایش درگیر بود، شاهد افشاگری بود که در جلسه با سنا ادعا می‌کرد که این شرکت به‌طور عمدی در جست‌وجوی عصبانی‌کردن مردم آمریکا و شکاف انداختن در جامعه آمریکا است تا بتواند افراد را بیشتر درگیر کند و بیشتر آگهی اینترنتی بفروشد.

سرنخ اصلی این اخبار ظاهراً جداگانه این است که هر سه این نهادها تبدیل شده‌اند به مرکز اصلی قدرت در زندگی‌های ما و حتی از گذشته نیز مسئولیت‌پذیری کمتری در قبال ما به خرج می‌دهند. چنین است که آن‌ها به چالش بنیادینی برای دموکراسی بدل شده‌اند. فیس‏بوک و سه هیولای دیگر حوزه فناوری (آمازون، گوگل و اپل) دارند نقش‌هایی را بازی می‌کنند که زمانی در دست دولت بود، از امنیتی سایبری گرفته تا تجسس در فضای شخصی ما. اما مشکلی اینجاست که این شرکت‌ها مسئولیت‌ناپذیر هستند.

این تصمیم که کدام سیاستمدار اجازه داشته باشد با مردم ارتباط برقرار کند و کدام دروغ‌هایی که آن‌ها می‌گویند بتواند جلویش گرفته شود، عواقب خیلی زیادی خواهد داشت و بستگی به این دارد که این شرکت‌های قواعد دموکراتیک را پیش بگیرند یا اقتدارگرایانه را. در ماه ژانویه سال جاری میلادی، مارک زاکربرگ ظاهراً به نیک گلگ، معاون سابق نخست‌وزیر بریتانیا و معاون فعلی شرکت فیس‏بوک، محول کرده بود که تصمیم بگیرد آیا دونالد ترامپ به این پتلفرم بازگردد یا نه.

بدتر از همه اینکه آن‌ها باعث رشد و ترویج و نشر نفرت‌پراکنی می‌شوند. همان‌طور که در هفته‌های گذشته فرانسیس هوگن، یکی از دانشمندان علوم داده که سابقاً در فیس‏بوک کار می‌کرد، در مقابل سنا شهادت داد، الگوریتم‌های این پلت‏فرم طوری طراحی شده‌اند تا محتواهایی را انتخاب کنند که کاربر را عصبانی می‌کند چون عصبانیت باعث می‌شود کاربر بیشترین درگیری را با پلت‏فرم داشته باشد و درگیری کاربر با پلت‏فرم دلارهای تبلیغاتی بیشتری را نصیب شرکت می‌کند.

این مقام سابق فیس‏بوک مارک زاکربرگ و شرکتش را متهم کرد که آگاهانه و برای افزایش سود خود، محصولاتی را تبلیغ می‌کند که به کودکان و نوجوانان آسیب می‌رسانند. او گفت: «به اعتقاد من، محصولات فیس‏بوک به کودکان آسیب می‌رساند و باعث تفرقه می‌شود. رهبری این شرکت می‌داند چگونه فیس‏بوک و اینستاگرام را امن‌تر کند اما تغییرات لازم را انجام نمی‌دهد چون سودهای عظیم خود را بر مردم ترجیح می‌دهد.» هوگن گفت که اقدامات کنگره در این خصوص لازم است. آن‌ها بدون کمک نمایندگان کنگره این بحران را حل نمی‌کنند. جلسه شهادت در مقابل نمایندگان سنا سه هفته پس از آن آغاز شد که روزنامه وال‌استریت ژورنال بر اساس اسناد و مدارک جمع‌آوری‌شده هوگن، چندین گزارش افشاگری را منتشر کرد.

این افشاگری‌ها شامل این حقایق است که محققان اینستاگرام که فیس‏بوک مالکیت آن را برعهده دارد، از اثر اپلیکیشن خود بر انتشار ذهنیت ناخوشایند از بدن نوجوانان و وخامت سلامت روانی آن‌ها آگاهی داشته‌اند اما عامدانه این تأثیرات را کم‌اهمیت جلوه داده‌اند. هوگن در طول نزدیک به دو سال کار با فیس‏بوک در مقام مدیر محصول تیم مدنی صداقت فیس‏بوک فعالیت می‌کرد و بر جلوگیری از دخالت در انتخابات و مقابله با اطلاعات غلط متمرکز بود. او در ماه آوریل سال کنونی میلادی از فیس‏بوک استعفا داد و هزاران صفحه از اسناد داخلی این شرکت را با خود خارج کرد. به‌احتمال خیلی زیاد، الگوریتم‌های مشابهی نیز در شرکت‌های گوگل و آمازون و اپل استفاده می‌شود تا سعی کند کاربران را عصبانی کند تا آن‌ها بیشتر درگیر پلت‏فرم شوند. چنین عصبانیت‌هایی به جامعه کمانه می‌کند و خشم و تنفر و اختلاف ایجاد می‌کند.

با این حال، این شرکت‌ها قدرت خیلی زیادی دارند به‌طوری‌که دولت نمی‌داند باید چطور آن‌ها را کنترل کند. فکر می‌کنید چند دفعه مدیران فیس‏بوک در حضور نمایندگان کنگره آمریکا در چهار سال اخیر شهادت داده‌اند؟ جواب: 30 دفعه. کنگره چند قانون تصویب کرده است برای اینکه در این دوره فیس‏بوک را محدود کند؟ جواب: صفر. هیچ یک از این شرکت‌ها در قبال بازار مسئولیت‌پذیری نشان نمی‌دهند. آن‌ها اکنون بازار را می‌سازند. آن‌ها حتی در قبال خودشان هم مسئولیت نشان نمی‌دهند. کمیته نظارت بر فیس‏بوک به یک جوک بیمزه تبدیل شده است.

مسئله این است که فیس‏بوک و دیگر پلت‏فرم‌های مشابه باید به هر طریق ممکن کنترل شوند و دولت دوباره تسلط خود را بر مردم و برجسته‌سازی اولویت‌های اجتماعی و سیاسی در دست بگیرد. برای این کار هم باید قانون‌گذاری کرد و هم سیاستمداران به اجماع برسند که باید این کار را خاتمه داد. آینده فیس‏بوک باید از طریق سیاسی حل شود و قدرت در دست شرکت‌ها متمرکز نشود.

منبع: گاردین - tccim