شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی یران (شارا)-|| امسال 71 سال از آغاز فعالیت دکتر نطقی در حوزه روابط عمومی ایران می گذرد. علم، فن و هنری که اگر زندگی انسانی داشت، اینک در آغاز کهولت قرار گرفته بود اما از آنجا که دانش هرچه بیشتر می زید، جوان تر و شاداب تر می شود، امروز روابط عمومی در کشور ما به مراتب در جایگاه برتری نسبت به گذشته قرار داشت. گذشته ای که زمانی در حضور دکتر حمید نطقی آب و گلش سرشته شده و با اندیشه های این شیر بیشه تحقیق آبیاری شد تا امروز شاهد این حوزه علمی در کشور باشیم.
 
 دکتر حمید نطقی یک حقوقدان بود، کسی که می دانست مردم و سازمان، کارکنان و سازمان و مدیران و سازمان نسبت به یکدیگر حقوقی دارند. اگر این حقوق رعایت شود، در سازمان تعادل ایجاد می شود و نتیجه این تعادل، نظم سازمانی و در نهایت شکوفایی سازمان است.
 
 همین بود که پدر علم روابط عمومی ایران، روابط عمومی را «مدعی العموم» معرفی می کند. در واقع او می خواهد روابط عمومی در جایگاه احقاق حقوق باشد و حق را به حقدار برساند.
 
 شاید اگر دکتر نطقی عصر گوگل و فیسبوک را تجربه می کرد، اینترنت و فضای سایبر را بهترین اسباب برای این احقاق حق می دانست. چراکه پیش از عصر شبکه های اجتماعی و زمانی که دکتر نطقی کتابهایش را تالیف می کرد اگر شخصی حقش در جایی تضییع می شد، بعید به نظر می رسید که بخواهد برای نشریه ای مطلبی ارسال کند و اگر هم این اتفاق می افتاد درصد بسیار ناچیزی بود، اما امروز کوچترین موارد در شبکه های اجتماعی، وبلاگ ها و سایر رسانه های محبوب اجتماعی اطلاع رسانی می شوند. این اطلاع رسانی که روزی تنها، بار آن بر عهده رکن پنجم دموکراسی و روابط عمومی بود، امروز توسط عامه مردم که به اینترنت دسترسی دارند انجام می شود. بنابراین اندیشه های دکتر نطقی در 66 سال پیش امروز در فضای اینترنت مجال بروز یافته است. در واقع اگر روابط عمومی بخواهد می تواند به راحتی از اینترنت برای ایفای نقش مدعی العمومی اش بهره برد، چیزی که در هیچ زمانی در طول تاریخ روابط عمومی در دنیا قابل دسترسی نبوده است.
 
 روابط عمومی در ایران، امروز نیاز به تجهیز خود به سلاح اینترنت و بهره مندی از شبکه های اجتماعی دارد. چرا که دقیقا در شبکه های اجتماعی همه چیز مورد قضاوت قرار می گیرد. سازمان، مدیران، مخاطبان و حتی روابط عمومی در جایگاه مدعی العموم!
 
 آنچه روابط عمومی در رسانه های اجتماعی انجام می دهد، تنها تبلیغ سازمان و معرفی آن نیست. بلکه اگر بخواهیم از اندیشه دکتر نطقی در فضای اینترنت بهره مند شده باشیم باید فضای نقد و نظر را باز بگذاریم. این چیزی است که شاید در نگاه اول مطلوب به نظر نرسد اما روابط عمومی در نگاه دکتر نطقی این مهم را می طلبد. دکتر نطقی معتقد بود که مردم در فضای احساسی تصمیم می گیرند و این همان فضایی است که در رسانه های اجتماعی به آن دسترسی داریم. گاهی اوقات اصلا نیازی نیست که مسائل جاری سازمان مطرح شود و تنها یک گل سرخ یا جمله ای حکیمانه احساس مخاطب مان را به اندازه کافی بر می انگیزد.
 
 «مدعی العموم» باید علاوه بر اینکه خود کلیات را مطرح می کند، نظرات سایرین را نیز جویا شود. تاییدها بسیار بیشتر از انتشار صرف اثرگزارند.
 
 دکتر حمید نطقی احساس می کرد که مدیران در سازمان ها جایی برای روابط عمومی ها قائل نیستند. او می گفت: «روابط عمومی در متن است و نه در حاشیه!» در واقع دکتر نطقی می خواست برای روابط عمومی به عنوان «مدعی العموم» نیز احقاق حق کند. زمان گذشت و اینترنت که خود روابط عمومی بالقوه است، از حاشیه به متن آمد و به عنوان بخشی از زندگی روزمره مردم پذیرفته شد. روابط عمومی نیز در یک چرخش بی نظیر از مارس 2012 در کنار بخش فنی سایت ها، جایگاه جدیدی پیدا کرد و حوزه ای جدید به نام سئو پی آر را شکل داد و همه این ها یعنی اینکه روابط عمومی از حاشیه به متن منتقل شد. چیزی که دکتر نطقی در طی چند دهه از زندگی پر برکتش بر روی آن تمرکز کرده بود. امروز جامعه روابط عمومی با تجهیز خودش به دانش و تاکتیک های سئو پی آر می تواند در اینترنت راهبری کند. می تواند روابط عمومی را در واقع از حاشیه به متن ببرد و این دقیقا آن چیزی است که دکتر نطقی بر آن متمرکز بود.
 
 ما در عصری زندگی می کنیم که مدیران بالاخص در سازمان های دانش بنیان، روابط عمومی را «چرخ پنجم» قلمداد نمی کنند. آنها می دانند که مدیریت سازمان بدون روابط عمومی ناکارا است. این کارایی تنها از طریق حضور روابط عمومی در بطن مدیریت حاصل می شود و دقیقا چیزی اتفاق افتاد که در ساحت اندیشه دکتر نطقی قطعی تلقی شده و چون اندیشه هایش با حقایق موجود همخوان نبود، گاهی نگرانی به قلبش راه می یافت. اما او می دانست که روابط عمومی در آینده جای خودش را باز خواهد کرد. امروز روابط عمومی برای تمکین اندیشه های دکتر نطقی در فضای اینترنت بایستی محتوا تولید کند، آن هم محتوایی که برای مخاطبان بهینه سازی شده اند. او مطالب بهینه سازی شده را در اینترنت قرار می دهد. موتورهای جستجو اطلاعات را شناسایی و طبقه بندی می کنند. در نتیجه مراجعان به موتورهای جستجو وارد سایتی می شوند که توسط روابط عمومی بهینه سازی شده است. آنگاه آنها در جهت خواسته های شرکت که البته در جهت رفع نیازهای مخاطبان است، اقناع می شوند. بدون هزینه و بدون ایجاد حس بدی که تبلیغات ایجاد می کند. در این فرآیند فقط و فقط روابط عمومی یا سئو پی آر است که می تواند راهبری کند و لاغیر.
 
 این تنها نمایی از فعالیت روابط عمومی ها در عصر روابط عمومی اینترنتی بود. در حوزه علمی خود روابط عمومی نیز روز به روز توسعه می یابد. نمونه آن افزایش سایت ها، وبلاگ ها و رسانه های اجتماعی است که در این حوزه فعالیت علمی انجام می دهند. گوگل 442 میلیون صفحه در باب روابط عمومی به زبان فارسی را در اینترنت فهرست کرده است. اگر چه امروز عصر کیندل ها و کتاب های دیجیتال است، اما برای ترویج اندیشه های دکتر نطقی در فضای اینترنت نیازمند داستان سرایی هستیم. جملات کوتاه و داستان های کوتاه بیشتر از هزاران نسخه کتاب پی دی اف (که البته در جای خود مفید است.) تاثیر گزار خواهد بود.
 
 موسسه کارگزار روابط عمومی چند سالی است که جایزه دکتر نطقی را به افراد شایسته وشاخص درحوزه روابط عمومی، ارتباطاتورسانه های جدید اعطا می کند. شاید هیچ چیز به اندازه اعطای یک جایزه آن هم به افرادی که در فضای کمتر شناخته شده اینترنت فعالیت می کنند، نتواند افراد، موسسات و سازمان ها را برای تلاش برانگیزاند.
 
 روابط عمومی که خود حوزه ای میان رشته ای بود، امروزه پذیرای حوزه های متنوع دانش تکنولوژیکی شده است. تکنولوژی، روابط عمومی را خواستنی تر می کند. روابط عمومی امروزه با ارتباط مستمر از طریق کانال های ارتباطی نوین با مخاطبان در تماس است می تواند با مخاطبان ارتباط صمیمانه ای برقرار کند. این ارتباط صمیمانه سبب می شود مردم نسبت به سازمان احساس بسیار خوبی پیدا کنند. در عین حال باید بدانیم که در صورتی می توانیم از این ارتباطات جواب بگیریم که نقش روابط عمومی در این نوع ارتباطات بیشتر ترویجی باشد تا تبلیغی! امروز روابط عمومی در ایران عرصه آزمون و خطاست اما شاید اگر چند سال آینده را نیز به نظاره بنشینیم روابط عمومی در اینترنت با آنچه در نظر دکتر نطقی وجود داشت همخوان شود، اما امروز می توانیم به ضرس قاطع بگوییم که اندیشه های دکتر نطقی بر روابط عمومی اینترنتی ایرانی سایه افکنده است.
 
 نویسنده: عادل میرشاهی- کارشناس روابط عمومی