شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-|| در این گفتار به ساختمان دوربین‌ها می‌پردازیم که همان‌طور که گفته شد از دو بخش بدنه و لنز تشکیل شده است. انواع لنزها و مشخصات پایه‌ای آن را بررسی، و کاربردهای هر نوع لنز را تشریح می‌کنیم.

برای انتخاب و استفاده درست از لنزها به بهترین نحو ممکن، باید مشخصات پایه‌ای آنها را بشناسیم: وضوح، زاویه دید، عمق میدان و پرسپکتیو، از جمله ویژگی‌هایی است که بسته به نوع لنز و کارکرد مورد انتظار کاربر، متفاوت است.

وضوح: وضوح تصویری هر لنز به نکات مختلفی مانند اندازه دهانه لنز (که معمولا بر روی لنز نوشته شده است)، نوع عدسی‌هایی که در آن به‌کار رفته است، کارخانه سازنده، خطاهای رنگی و انحراف تصویری بستگی دارد.

زاویه دید: مقدار فضا و زاویه دیدی را که یک لنز می تواند پوشش دهد.

عمق میدان: که نسبت مستقیم با اندازه دیافراگم دارد.

پرسپکتیو: اگر فاصله دوربین تا سوژه را ثابت نگاه دارید، پرسپکتیو برای تمام لنزها یکسان است. با این فرض لنزهای "واید" دامنه بیشتری را پوشش می دهند و تمایل به اغراق در پرسپکتیو دارند و بالعکس در لنزهای "تله فوتو" اجزای تصویری را به هم فشرده و به اصطلاح تخت می کنند.
 

تصویری از یک لنز نرمال

انواع لنزها
به طور کلی شش نوع لنز وجود دارد:

۱) لنزهای نرمال: به این نوع لنز‌ها از آنجایی که زاویه دیدی همانند چشم انسان دارند و در پرسپکتیو و زاویه دید اغراق نمی‌کنند، لنز نرمال یا "۵۰میلی‌متری" گفته می‌شود. زاویه دید چشم انسان تقریبا ۱۳۰درجه است که زوایایی بین ۴۵درجه افقی و ۲۶درجه عمودی را کاملا واضح و آشکار تشخیص می‌دهد. لنزهای نرمال هم تقریبا همین دامنه را پوشش می‌دهند. معمولا این لنزها را با شماره ۵۰که فاصله کانونی لنز است می‌شناسند و لنزهایی با فاصله کانونی بین ۴۰تا ۵۸میلیمتر هم در رده لنزهای نرمال قرار می‌گیرند. فاصله کانونی لنز نرمال در دوربین‌هایی با قطع‌های متفاوت با یکدیگر تفاوت دارد.

۲) لنزهای واید: به لنزهایی گفته می‌شود که فاصله کانونی آنها کمتر از لنز نرمال باشد و زاویه دید بیشتری را پوشش دهد. این نوع لنزها در پرسپکتیو و زاویه دید اغراق می‌کنند و در مواقعی که فضا برای مانور عکاس کم باشد یا بخواهد فضای بیشتری را در عکس خود جا بدهد، یا عمق میدان بیشتری داشته باشد، از این لنز استفاده می‌کند.

کمترین فاصله کانونی این لنزها ۸میلی‌متر است که به لنزهای چشم ماهی (Fish Eye) مشهور است. این لنزها قابلیت عکاسی ۱۸۰درجه یا بیشتر را هم دارند.

تصویری از لنز تله فتو

۳) لنزهای تله فتو: درست برعکس لنزهای واید، به لنزهایی که فاصله کانونی آن ها از لنز نرمال بیشتر باشد لنز تله فتو می‌گوییم. لنز تله از نظر شکل ظاهری طویل بوده و فاصله کانونی بلندی دارد که دارای زاویه دید کوتاه است و برای عکس‌برداری از فواصل دوری که نزدیک شدن به آنها مشکل است، کاربرد دارد.

این نوع لنزها عمق میدان تصویر را می‌گیرند و فواصل دور و نزدیک را به یکدیگر نزدیک می‌کنند.

تصویری از لنز واید (سمت راست) و نمونه عکسی که با لنز "چشم ماهی" گرفته شده است. (سمت چپ)

۴) لنزهای زوم: این لنزها دارای فواصل کانونی متغیر هستند و به همین خاطر زاویه دید آنها نیز متغیر است. لنز زوم می‌تواند ترکیبی از لنز واید به تله فتو مثل ۱۸-۲۰۰میلی‌متر، واید به واید مثل ۱۷-۳۵میلی‌متر، تله فتو به تله مثل ۷۰-۲۰۰میلیمتر و بردهای دیگری باشد. به همین خاطر در میان عکاسان مورد استقبال بیشتری قرار گرفته است.

تصویری از لنز ۱۰۰-۴۰۰ میلی‌متر کنون
 

عیب این لنزها این است که نسبت به لنزهای ثابت واید یا تله سنگین‌تر هستند، فضای بیشتری را اشغال می‌کنند و شفافیت یا "شارپنس" کمتری دارند. هر چند که شرکت‌های سازنده این نوع لنزها هر روزه در تلاش‌اند تا این نقایص را به حداقل برسانند.
 

تصویری از یک حشره که توسط لنز ماکرو عکاسی شده است. عکس: محمد خیرخواه

۵) لنزهای ماکرو: این نوع لنزها برای عکاسی از سوژه‌های بسیار کوچک مانند عکاسی از حشرات یا موجودات بسیار ریز، ثبت تصویر اشیاء ارزشمندی نظیر سکه‌ها، جواهرات یا تمبرها ساخته شده‌اند.

به علت این‌که فاصله لنز و سوژه گاهی اوقات به کمتر از یک سانتی‌متر می‌رسد، در نتیجه عکاس نور بیشتری برای عکاسی نیاز دارد و باید با منابع مختلف نوری سعی در جبران کم‌نوری کند. استفاده از یک پایه محکم برای این نوع عکاسی ایده بسیار خوبی است. به این نوع عکاسی، "ماکرو فتوگرافی" گفته می‌شود.
 

منبع: وله