شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-|| به مدت بسیار طولانی، صنعت نشر جهان تحت سلطه‎ گروه کوچکی از کشورها قرار داشت – همان کشورهایی که بیشترین قدرت خرید را داشتند. آن‌ها عمدتاً در غرب حضور داشتند، اما با ورود قدرت‌های جدید به این عرصه، تغییرات زیادی در راه است.

همان‌طور که جهانی‌سازی تاثیر خود را بر بسیاری از حوزه ‎های دیگر گذاشته، می‌توان تاثیرات آن بر صنعت نشر را نیز مشاهده نمود. اما پیش‌بینی این اثرات برای صنعتی که از دیرباز در معرض مرزبندی‎ های زبان‌شناسی و کشوری قرار گرفته، بسیار دشوار است و وقتی این دشواری را در کنار رشد محتوای دیجیتال بگذاریم، یک دگرگونی اساسی را مشاهده خواهیم کرد.

تغییرات وارده بر صنعت نشر
تغییرات به شکلی بسیار سریع و اساسی رخ می ‏دهند. غالباً این تحول قابل توجه از رسانه‎ های چاپی به سمت قالب‌های دیجیتال است که بیشترین توجهات را به سمت خود جلب می‎ کند، اما تغییرات صنعت نشر به فرم ‎های مختلف و فراوانی رخ می‎ دهند. این تغییرات بسیار پیچیده‌تر و نظام‌مندتر از تصورات ما هستند، بنابراین با تمرکز صِرف بر روی تحولات دیجیتال، احتمالاً سایر عواملی که به همان میزان اهمیت دارند را نادیده می‌‎گیریم.

پیش‌تر صنعت نشر جهان توسط کمپانی‎ های واقع در آمریکای شمالی، ژاپن، کره و اروپا کنترل می ‎شد، اما با پیشرفت سریع سایر کشورها، این کسب‎وکار جهانی‌تر از قبل شده است.

انگلستان به خاطر موقعیت و جایگاه خود که یک کشور کوچک ولی در خدمت یک قلمرو زبان‌شناسی بزرگ است، کماکان عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده‎ کتاب دنیا را یدک می ‎کشد؛ این ویژگی درباره‎ آمریکا نیز صدق می‎ کند که کماکان بزرگ‌ترین بازار دنیاست. درهرحال رشد سریع و درخشان چین طی سالیان اخیر، موجب افزایش تمایل آن‎‌ها به مطالعه شده است، به گونه‌ای که هم ‎اکنون دومین بازار بزرگ کتاب دنیا تلقی می‎ شود.

کدامین کشورها قدرتمند هستند؟
جدای از آمریکا که یک کشور جاافتاده با بزرگ‎ترین صنعت نشر داخلی دنیاست، تعدادی از کشورهای دیگر نیز در میان قدرتمندان صنعت نشر دنیا جای می‌گیرند.

جای تعجب ندارد که در شرایط کنونی، چین جایگاه دوم بزرگ‌ترین بازارهای کتاب دنیا را در اختیار داشته باشد. میزان رشد آن‎ها نیز بسیار سریع است، به گونه ‎ای که بر اساس برآوردها، سالانه 300 میلیون دلار بر فروش آن‎ها افزوده می‎ شود و جمعیت بسیار زیاد این کشور در حال مطالعه‎ حجم عظیمی از کتاب‎ها به دو زبان اصلی رایج در آنجا هستند.

از آنجایی که آن‎ها با سرعت هرچه تمام‎تر از شرایط صنعتی عبور کرده و وارد دوران پساصنعت می‏‎شوند، احتمالش زیاد است که در سالیان پیش رو، شاهد رشد تصاعدی صنعت نشر در این کشور باشیم. در نتیجه، خیلی غافلگیرکننده نیست که این کشور به بزرگ‌ترین بازار هدف برای ناشران بین‎ المللی تبدیل شده است.

یکی دیگر از حقایق آماری شگفت‌آور درباره‎ بازار کتاب چین این است که بنا به گفته‎ سالنامه‎ آماری این کشور، تقریباً نیمی از کتاب‎های خریداری‎ شده‌ آن‎ها در زمره‎ کتاب‎های درسی جای می ‎گیرند. این امر قطعاً انعکاسی از تمایل عظیم آن‎ها به توسعه و تشنگی جامعه‎ آن‎ها برای کسب دانش است، کمااینکه استانداردهای آموزشی و ثروت آن‎ها فراتر از همیشه شده است.

در جایگاه بعدی، انگلستان با آن صنعت نشر قدیمی و جاافتاده و تولیدات عظیم و پرتیراژش قرار دارد. انگلستان نقش‌آفرین اصلی در بازار صادرات کتاب است و این امر به سلطه‌ بین ‎المللی زبان انگلیسی بر کل کشورهای دنیا برمی‎ گردد؛ این امر یکی از مزایای صنعت انگلستان است که کمتر مورد توجه قرار گرفته، و اسپانیا نیز به خاطر صادرات گسترده‎ خود به آمریکای لاتین، از این ویژگی بهره‌مند است.

ناشران حاضر در سایر کشورهای اروپایی، با مشکلاتی بدیهی مواجه می ‎‏شوند که مفسران انگلیسی خیلی با آن‎ها دست‌وپنجه نرم نمی‌‌کنند و غالباً آن‎ها را سرسری می‎ گیرند. درهر حال چطور می‌توانید گستره‎ کاملی از متون ادبی را داشته باشید، درحالی‏ که تنها 20 میلیون نفر به زبان شما صحبت می‎ کنند؟

نروژ به عنوان یک کشور کوچک و ثروتمند، مجبور است که حمایت‏‎ های گسترده ‏ای از ناشران خود داشته باشد تا نیازهای این کشور را برای تولید محتوا به زبان نروژی تامین نمایند. این مخارج و حمایت‎های اجتناب‌ناپذیر دولتی، در بسیاری از کشورهای اروپایی دیگر که زبان انحصاری و مختص خودشان را دارند، مشاهده می ‎شود.

ترکیه هم می‌تواند در زمره‎ یکی از قدرت‎های آتی جای بگیرد. آن‎ها همین الان هم دوازدهمین بازار بزرگ دنیا محسوب می‎ شوند و بنا به گفته‎ وزارت فرهنگ این کشور، تعداد شابک ‎های منتشر شده‌ آن‎ها از 16 هزار مورد در سال 2002 به 50 هزار مورد در سال 2014 افزایش یافته است. می‌توان این رشد را به جمعیت فراوان و روب‎ر شد این کشور نسبت داد که هم ‎اکنون از افزایش مدت‌زمان آموزش اجباری بهره ‎مند می‎ شوند.

آینده
تداوم سلطه‌ انگلیسی‌زبان‌ها بر دنیای نشر، یک دورنمای محتمل برای سالیان پیش رو است، چرا که تعداد کتاب‎های منتشره به زبان انگلیسی، درصد کمتری از کل مصرف جهان را شامل خواهد شد.

درهرحال مسئله‎ کاهش فروش در دنیای غرب، چالش‎های کلی و بیشتری را به وجود خواهد آورد. با افزایش دیجیتال ‎سازی مطالب و مشکلات ناشی از این رویه، امکان دارد ناشران سنتی به مشکلاتی برخورد کنند.

این موضوع طی همین چند سال هم تلفاتی به دنبال داشته و موجب ورشکستگی تعدادی از خرده‌فروش‌ها و ناشران کشورهای اروپایی شده است و قطعاً تلفات بیشتری در راه خواهد بود.

منبع مرجع: شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)