شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- ضعف ژورنالیسم که کمبودها، نارسایی ها، فساد و مشکلات جوامع بشری را منعکس نمی کند نارضایی ها را به عقده و خشم تبدیل و از عوامل و سبب های پیدایش آنارکیسم است ـ دو پیشنهاد به نشست سران غیرمتعهد برای تاسیس یک خبرگزاری بین الملی بی طرف ـ در اخبار، عنصر «چرا؟» ناپیداست ـ رسانه ها نباید «وسیله ای دیگر برای اجرای سیاست و برنامه ها» باشند ـ ماجرای داروهای زیان آور و سکوت رسانه ها ـ استالین از «جیمر رستون» امضاء گرفته بود که در حرف های او دست نَبَرَند

انعکاس ناقص و گزینشی اظهارات یک مقام یک کشور غیر ِ دوست در رسانه های سایر ملل و نادیده گرفته شدن عنصر «چرا؟» در خبرگیری و خبرنویسی که هر روز دیده می شود نشانه تداوم ضعف دهها ساله جهان از نداشتن دست کم یک خبرگزاری جهانی واقعا بی طرف و حرفه ای است. خبر ناقص ـ گزارش یک رویداد که عنصر «چرا؟» در آن ناپدید باشد و گزینش دلبخواه جملاتی از اظهارات یک مقام، تفسیر و تحلیل های فرضی و نادرست به دنبال خواهد داشت، مورخ را گمراه خواهد کرد و به تفاهم ملی و بین المللی کمک نخواهد کرد و ذهن توده ها را روشن نخواهد ساخت تا برنامه ریزی درست در زندگانی داشته باشند. خبرگزاری جهانی غیر متعهد باید وابسته به اکثریت کشورها و یا همه آنها باشد (نه، ملی و یک کشوری) تا نقل مطالب آن بدون حب و بغض صورت گیرد.

این یک معمای قرن بیستم بود که چرا دولت ها و یا اصحاب حرفه خبر به طور جدی در صدد ایجاد چنین خبرگزاری که در مقایسه با امور دیگر هزینه سنگین هم ندارد برنیامده بودند که این ضعف جهانی به همان صورت به قرن 21 منتقل شده است. به علاوه، در قرن تازه، سرچ انجین های فعال در اینترنت هم که اخبار رسانه هارا نقل می کنند و رابطه مخاطب با رسانه را برقرار می سازند کارشان صورت تجاری و ... یافته و عمدتا اخبار و مطالب «به زبان انگلیسی» و رسانه های معینی را نقل می کنند.

در سال 1980 خبرگزاری های قاره آسیا با توجه به آن مشکل قرن درصدد ائتلاف برآمده بودند تا صدای آسیا را به طور کامل و بدون گزینش و تحریف به گوش ساکنان سایر قاره ها برسانند، نظرات اندیشمندان و بزرگان آسیا را نقل و منعکس و آسیائیان را هم از مسائل دیگران آگاه سازند. ولی در عمل دیدیم که موفق نشدند زیراکه حاصل جمع چند «صِفر» هم «صِفر (هیچ)» خواهد بود. خبرگزاری جهانی غیرمتعهد باید مستقل باشد ـ نه، از ائتلاف خبرگزاری های دولتی چند کشور به وجود آید.

جهان عمیقا نیاز به یک خبرگزاری وسیع و حرفه ای (خارج از چارچوب دولت ها، سیاسی بازی ها و کنترل ها) و یک و یا چند سرچ انجین غیر تجاری (غیر انتفاعی) و متعلق به همه ملل و زیر نظارت یک سازمان عمومی دارد. وجود چنین خبرگزاری، سرچ انجین و نِت وُرک کمک به صلح و تفاهم جهانی و ارتقاء آموزش عمومی خواهد کرد و وسیله ای روشنگر خواهد بود که ارتقاء سطح معلومات و روشن بودن افراد حافظ دمکراسی و حقوق انسان است که هر دو در دهه های اخیر دارند از اصول و مسیر خود خارج می شوند و در بیشتر کشورها، شماری کم و مشخص با حفظ ظاهر دمکراسی و از همان کانال های شبه دمکراتیک، اما ظاهری ـ با کمک اصحاب منافع، قدرت حکومتی را به دست گرفته و عملا در خدمت همان صاحبان منافع (کمپانی ها و ...) هستند و جهان بازگشتی زننده تر به دوران فئودالیسم و حکومت های موروثی و یا مادام العمری کرده است.

راه توقف این روند و بازگردانیدن وضعیت به حالت انسانی آن، وجود دستگاههای اطلاع رسانی و رسانه های واقعی و مطابق اصول را ایجاب می کند. افتادن اختیارات حکومتی ملل در دست شماری مشخص و حافظ منافع کمپانی ها، به باور اصحاب نظر، آنارکیسم به دنبال خواهد داشت و این بار برخلاف ده ـ دوازده دهه پیش، آنارکیست ها به صورت فردی عمل خواهند کرد و عمدتا وابستگی گروهی نخواهند داشت.

 روزنامه نگار واقعی و وفادار به اصول این حرفه در هر رویداد آنارکیستی باید برود و علت را بیابد یعنی عنصر «چرا؟» و برنگارد و کاررا دنبال کند تا راه حل یافت شود و مسئله دنباله نداشته باشد. نباید به اظهارات پلیس و بازپرس اکتفا کند که آنان موقع و سیاست خودرا منظور خواهند داشت.

«چرا و انگیزه» را روزنامه نگار و تاریخ نگار باید کشف و اعلام کنند. آخرین رویداد از این دست که جمعه یکم نوامبر 2013 اتفاق افتاد، حادثه ترمینال 3 فرودگاه بین المللی لُس آنجلس است که Paul Anthony Ciancia بیست و سه ساله با یک برنامه ریزی دقیق، در آنجا دست به تعرض زد و یک مامور بازرسی بدنی مسافران(TSA) را کشت و شش نفر دیگر را مجروح ساحت و دستگیر شد. قبلا از این حوادث در نقاط دیگر آمریکا از آریزونا تا کلرادو رویداده بود و به رغم زنده ماندن و در توقیف بودن مرتکبان، چراهای واقعی این کارها اعلام نشده است، حال آنکه (طبق تجربه من که 19 سال از عمر روزنامه نگاری ام حادثه نویسی بود) چنین افرادی مایل اند علت را بگویند تا صدایشان به گوش ها برسد. بنابراین، روزنامه نگار نباید به حرف پلیس و مقام دولتی اکتفا کند، باید برود و شخصا تحقیق کند و برنگارد. [درباره چگونگی این روش، کتاب ها و دستور العمل های متعدد ازجمله کتاب «تاریخ نگار در نقش کارآگاه» و کتاب «روزنامه نگار بمانند پلیس ِ تحقیق» انتشار یافته است.].

این، مشکل امروز و دیروز بشر نیست. استالین رهبر وقت جماهیر شوروی که این را می دانست و نمی خواست در حرف های او دست برده شود و تحریف شوند در دسامبر 1952 با این شرط حاضر شده بود که درخواست مصاحبه «جیمز رستون James Reston» روزنامه نگار آمریکایی را با خود بپذیرد که رستون تعهد بسپارد که اظهارات او عینا درج شود. استالین ِ بدبین نسبت به غرب از «رستون» امضاء گرفت که هنگام چاپ و انتشار، حتی یک کلمه از پاسخ های او کم نشود و گرنه، نه تنها با روزنامه نگاران آمریکایی مصاحبه دیگری نخواهد کرد بلکه آنان را به شوروی هم راه نخواهد داد که «رستون» به تعهد خود عمل کرد.

 در این مصاحبه که 23 دسامبر 1952 و درست سه ماه پیش از درگذشت مشکوک استالین انتشار یافت، رهبر وقت شوروی در این مصاحبه گفته بود که تا نیت و عمل استثمار، تجاوز و زورگویی وجود داشته باشد؛ تشنج و خطر جنگ هم وجود خواهد داشت. اگر این نیات واقعا از میان برود، مذاکره وسیله خوبی است و گرنه چیزی جز اتلاف وقت و «خود فریبی» نخواهد بود و ....

اظهارات مقامات درباره برنامه ها، سیاست و نظرات آنان باید به زبانی ساده و عینا انعکاس یابد تا جهانیان بدانند که آنان چه می گویند و نظرات شان چیست تا هماهنگی کنند.

من در اواخر دهه 1330 و در طول دهه 1340 (1960 میلادی) در خبرگزاری پارس از دبیران اخبار بین الملل بودم و هر روز برای پخش از رادیوی دولتی (سراسری) چند بخش خبر تنظیم می کردم. به ما دبیران اخبار بین الملل تاکید شده بود که خبر ناقص و گزینشی به خورد ملت ندهیم و در مورد اخبار حساس و اظهارات مهم، خبر ِ خبرگزاری های اصطلاحا جهانی باید سر نخ باشد. باید برویم و متن اظهارات و اعلامیه را از رادیوهای دولتی کشور مربوط که در خبرگزاری پارس مانیتور و توسط مترجمان همان زبانها ترجمه می شد بیابیم و مطابقت دهیم و خبر کامل به گوش مردم برسانیم.

طبق تجربه من، بیشتر این نوع خبرهای خبرگزاری های اصطلاحا جهانی گزینشی و ناقص بود. یک روز دیدم که همین بلا را بر سر اظهارات یک مقام داخلی آورده بودند. به نمایندگان هر چهار خبرگزاری که با هم آشنا بودیم تلفن کردم و علت را پرسیدم گفتند که مطلب را به طور کامل فرستاده اند، سردبیر دفتر مرکزی دست برده است و اگر به حرف آنان اطمینان ندارم به دفتر آنان بروم و تلکس های ارسالی شان را ببینم. در اینجا بود که اطمینان یافتم که سردبیران آن خبرگزاری ها منافع و سیاست های دولت های متبوع را منظور می دارند.

من که فعالیت آن خبرگزاری ها را زیر ذره بین داشتم (زیرا که شب و روز مجبور به مرور کردن محصول ناقص کار آنها بودم) این ضعف اطلاع رسانی را دو بار در دهه 1960 به نشست سران کشورهای غیر متعهد گزارش کردم و اوائل دهه 1980 رساله ای به زبان انگلیسی که حاوی طرح یک خبرگزاری غیر متعهد بود نوشتم ولی مسئله همچنان باقی مانده است زیرا که حل مسئله به «یونسکو» احاله شده که می دانیم همه اش تشریفات است تا عمل.

در نیمه دوم دهه 1330 قرارشد که خبرگزاری پارس در کشورهای مطرح (قدرت ها) نمایندگی تاسیس کند تا این نمایندگی های مسلط بر زبان کشور میزبان اخبار را از رسانه های محل به دست آورند تکمیل کنند و سریعا به تهران بفرستند تا نیاز به خبرگزاری های جهانی کمتر شود. جز دو ـ سه سال نخست، به جای روزنامه نگار واقعی ـ پارتی دارها را فرستاده اند. در حال حاضر هم خبرگزاری های داخلی نماینده در برخی کشورها دارند ولی محصولی از آنها مشاهده نمی شود.

چین صادرکننده ردیف یکم به جمهوری اسلامی است. یک روزنامه نگار باید مراقب ضعف های کالای چینی که در سایر کشورها آشگار می شود باشد و بنویسد تا مردم و مقامات ـ هر دو روشن شوند. نباید تنها به کار تاجر اعتماد شود. در روزنامه های آمریکا از مضار درای وال (تخته سه لایی)، عروسک و حتی غذای سگ محصول چین و طرح دادخواست از آن کشور در دادگاههای آمریکا گزارش نوشته اند که لازم بود در رسانه های ایران نقل شود تا چشم و گوش مردم که حتی سیر چینی مصرف می کنند روشن شود.

وقتی که کالای چینی چنین مشکلاتی در آمریکا ایجاد می کند، وای به حال ایران که قطعا کالای نامرغوبتری به آنجا صادر می شود. چرا موضوع انتقال و بلوکه شدن 31 میلیارد دلار پول ایران در چین وسیعا انتشار نیافته و دنبال نشده که حالا چینی ها می گویند که می توانند از محل آن در ایران و با کارگر چینی کار عمرانی کنند مثلا جاده بسازند که ایرانیان بهتر از آنان می توانند این کار را بکنند. این ضعف منحصر به ایران نیست، در آمریکا هم ژورنالیسم رو به ضعف نهاده و روزنامه نگاران پشت میزنشین شده اند.

من مبتلا به بیماری قند هستم و دلیل آن کارکردن شبانه روز به مدت 24 سال تشخیص داده شد و نداشتن تحرک، ورزش بدنی و خوردن نامنظم غذا به دلیل آن. در آمریکا برای کنترل بیماری قند به من داروی رزولین REZULINدادند و بعد داروی ACTOS و از عوارض جانبی آنها که زیان آور هم بودند دچار بیماری قلبی و ... شدم. تازگی وکلای دادگستری آمریکا آگهی به روزنامه ها می دهند که مثلا اگر بر اثر مصرف اکتوس به فلان بیماری مبتلا شده اید به ما مراجعه کنید تا در دادگاه طرح دعوا کنیم.[این آگهی در زیر کپی شده است.].

 چرا روزنامه نگار پس از ورود این داروها به بازار، کار را دنبال نکرده بود تا مردم زودتر متوجه زیان آنها شوند. اینک هم روی شیشه حاوی دارویMETFORMIN مصرفی من کلمه ِ TEVAU ظاهر شده است که پرسیده ام، چرا؟، گفته اند یعنی ساخت جمهوری چِک!، و یک داروی دیگر من ساخت هند. آمریکا و واردات دارو از جمهوری چِک و هِند!. دلار همیشه و تا ابدیت پول بین المللی نخواهد بود که اقتصاد آمریکارا از تولید به خدمات تبدیل کرده است.

همین تغییر هفتگی و روزانه بهای بنزین در جایگاههای فروش آن در آمریکا می تواند سوژه روزنامه نگار باشد که اگر آن را دنبال کند ثبات در بها حاصل خواهد شد. من این کار را در سال 1336 (1957 میلادی) شخصا در مورد بهای نمک و پنیر در تهران تجربه کردم. در آن زمان در میز اقتصادی تحریریه روزنامه اطلاعات خبرنگار بودم.

اینک که بیش از هر وقت دیگر جهان دارای نفوس باسواد (سواد استفاده از اینترنت؛ با لَپ تاپ، تابلِت و سِلفون و آشنا ـ ولو مختصر ـ به زبان انگلیسی) شده و توجه جهانیان به رویدادهای روز ـ افزایش بی سابقه یافته، استفاده قدرت ها و توانگران از رسانه ها هم به عنوان «وسیله ای دیگر برای اجرای سیاست و برنامه ها» بیشتر شده است؛ راهی برای نجات ذهن مردم که تشنه دانستن واقعیات هستند که حق آنان است جز ایجاد یک خبرگزاری حرفه ای غیر متعهد جهانی مرکب از روزنامه نگاران واقعی و با تجربه و یک و یا چند سرچ انجین غیرانتفاعی حرفه ای متعلق به همه ملل وجود ندارد.

حواله دادن مردم به «وِب سایت» رسمی دولتها و اشخاص راه حل نیست زیرا که یک فرد عادی وقت مشاهده آن همه وبسایت و زبان محلی آنها را ندارد و می خواهد با مشاهده یک سایت و خواندن یک روزنامه و دیدن یک تلویزیون از همه واقعیات آگاه شود و تکلیف خود را بداند.

وبسایت های رسمی و شخصی به سبک خبرنویسی و ساده نگاری تنظیم نمی شوند که مطالب آنها به آسانی و سریع قابل درک باشند. بعضا از نوار پیاده می شوند و محاوره ای هستند ... و بنابراین مطالب آنها خام است و تنها می توانند منابعی برای روزنامه نگاران باشند که مطالب را به صورت متاع قابل عرضه در آورند. منابع خاص (بر پایه سیاست و برنامه دقیق) در برخی کشورها با ترفند غیر مستقیم مقامات سایر ملل را تشویق به قرار دادن مطالب خود در سوشل نِت ورک ها (به جای وِب سایت معمولی) می کنند تا مردم عادی ترغیب به بازکردن حساب در این نِت ورک ها شوند و در حالت رنجش و خشم همه چیز را از پرده برون اندازند و به هرکس اتهام بزنند و اخلاق حسنه از میان برود و ... و آن منابع! اطلاعات ـ ولو نادرست ـ به دست آورند و در موارد لازم سند قرار دهند و ....

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com