نشست علمی با موضوع پیوست های اجتماعی طرح های توسعه ای و روابط عمومی برای توسعه پایدار به میزبانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی و همکاری انجمن متخصصان روابط عمومی و شورای هماهنگی روابط عمومی های استان یزد در محل این سازمان برگزار شد.

در این نشست دکترمحمد فاضلی جامعه‌شناس، عضو هیات علمی دانشگاه شهیدبهشتی و رئیس مرکز امور اجتماعی منابع آب و انرژی وزارت نیرو به ارائه دیدگاههای خود درحوزه روابط عمومی، رسانه و پیوست های اجتماعی طرح های توسعه ای پرداخت.

در ابتدای این نشست مسعود طوفان رییس حوزه ریاست و روابط عمومی سازمان به معرفی دکتر محمد فاضلی سخنران جلسه پرداخت و خاطر نشان ساخت نوشته ها و دیدگاههای ایشان بعنوان یک تحلیلگر وجامعه شناس بازتاب قابل توجهی درمیان مخاطبان علی الخصوص درفضای مجازی دارد.

وی ضمن قدردانی از سید مجتبی حسینی پور ریاست سازمان و همچنین با تشکر از حضور علی صالحی مدیرکل روابط عمومی استانداری، حاضران در این نشست علمی را شامل مدیران روابط عمومی، اعضای هیئت رئیسه شورای هماهنگی روابط عمومی های استان، هیئت مدیره انجمن متخصصان روابط عمومی استان و همچنین خبرگزاری جمهوری اسلامی برشمرد و عنوان نمود محورهای گفتگو در قالب سه بخش 1- طرح بحث 2- طرح موضوع و سخنرانی آقای دکتر فاضلی و سرانجام 3- پاسخگویی به سوالات و نظرات عزیزان شرکت کننده و جمع بندی مطالب جلسه انجام خواهد شد.

طوفان موضوع جلسه را بازشناسی جایگاه و نقش روابط عمومی و موضوعات مرتبط با پیوست های اجتماعی عنوان نمود و افزود "روابط عمومی" یک فعالیت ارتباطی دو سویه با مخاطبان است که با استفاده از ابزارهای مختلف و برای رسیدن به یک جریان تفاهم و اقناع همراه می شود و با مقوله تبلیغات تفاوت دارد. در تبلیغات هدف تاثیر گذاشتن روی مخاطب به هر قیمتی است در حالی که در روابط عمومی هدف رسیدن به یک "مفاهمه" با ذینفعان است.

وی موضوع اصلی چالش اجتماعی امروز را مسئله ارتباطی (روابط عمومی سازمان ها) با مردم برشمرد و خاطرنشان ساخت بررسی کردن نقش و جایگاه روبط عمومی در حوزه ارتباطات با مخاطبان، ذینفعان، در حوزه طرح های تخصصی و ملی و به طور کلی در حوزه نظام برنامه ریزی و اجرایی کشور از دغدغه های نوظهور محسوب می شود، وی گفت سوال این است که چگونه روابط عمومی دستگاههای مختلف می توانند در کنار فعالیت های تخصصی سازمان متبوعشان، جریان ارتباطی مناسبی با مخاطبان برای رسیدن به اقناع و اجماع عمومی برقرار سازند.

وی ادامه داد آیا صرفا سازمان ها یک سری فعالیت های تخصصی دارند که برای رسیدن به آنها پروژه های تخصصی تعریف می شود و یا این پروژه ها نیاز به اطلاع رسانی و تفاهم با مخاطبان نیز دارند؟ ایشان بعنوان مثال از طرح هدفمند سازی یارانه ها به عنوان طرحی فراگیر نام برد و گفت اجرای چنین طرح بزرگی صرفا یک فعالیت اقتصادی نیست و در صورت عدم شکل گیری جریان تفاهم و اقناع با مخاطبان موفقیت آمیز نخواهد بود.

طرح ملی سلامت طرح دیگری بود که آقای طوفان از آن به عنوان یک طرح بزرگ ملی مثال زد که نیاز است پیوست اجتماعی آن مورد توجه قرار گیرد و نقش روابط عمومی ها را در معرفی این پیوست ها به جامعه بسیار پررنگ دانست.وی موضوع جلسه را بازشناسی جایگاه ارتباطات و روابط عمومی در سازمان باتوجه به اهمیت روز افزون پیوست های اجتماعی و اطلاع رسانی دانست و اظهار امیدواری کرد در این نشست بتوانیم ضمن آگاهی افزایی، راهکارهای خوبی برای فعال تر شدن نقش روابط عمومی در حوزه اجتماعی بدست بیاوریم.

در ادامه جلسه دکتر محمد فاضلی سخنان خود را آغاز نمود و گزاره های اصلی در مورد جریان توسعه امروز و فردای ایران را برشمرد و تاکید کرد این گزاره های اصلی صرفا در مورد کشور ما صادق نیست و به درجاتی در دیگر کشورهای در حال توسعه نیز موضوعیت دارد.

گزاره اول: مردم در جهان در حال توسعه به این نتیجه رسیده اند که دولت ها نمی دانند چه می کنند. کما این که بررسی ها در مورد 102 کشور در حال توسعه دنیا با جمعیتی بالغ بر 5 میلیارد نفر نشان می دهد فقط و تنها فقط 8 کشور تبدیل به کشورهایی با دولت قدرتمند شده اند و در سایر 96 کشور باقی مانده کشور ها با درجات مختلف دارای دولت هایی ضعیف و خیلی ضعیف هستند، به این معنی که نمی توانند کارهایشان را عاقلانه انجام دهند

گزاره دوم: مردم و متخصصان متوجه شده اند دولت هایشان نمی توانند کار انجام دهند.

گزاره سوم: اصل پنهان کاری دیگر گذشته است؛ زمانی بود که سازمان های دولتی برای احداث کارخانجات، استخدام، امور بانکی، محیط زیست، ساخت سد ها، انتقال آب و ... تصمیم می گرفتند و مدیران دولتی در توهم دانستن و توانستن تصمیمات بزرگ را دور میزها می گرفتند. وی تاریخ مدیریت در این کشورها (98 کشور در حال توسعه) را انباشته از خاطرات تصمیم های گرفته شده ای است که یا تصمیم غلط است، یا ضعف دانش وجود داشته است و تصمیمات را انسان هایی خیرخواه از سر نادانی و میزان پایین دانش گرفته اند و یا در مواردی تصمیمات توسط مدیران ناصوابی گرفته شده است که برای رسیدن به منافع خاص این تصمیمات غلط را اتخاذ کرده اند. این تصمیمات غلط و تصمیمات گاه خوب نیز بر اثر عدم مشارکت مردم، همه جانبه نگر نبودن، و لحاظ نکردن پیامد های مختلف این تصمیم ها اجرایی نشده اند. نتیجه این توهم دانایی و توهم توانایی تبدیل به یک"توسعه نا متوازن ناقصی" شده است که باعث اعتراض و نارضایتی امروز جامعه شده است.

برای ورود به دوران جدید و حل کردن مسائل کشور و در صدر آنان مسئله "توسعه" به معنی- گذر از شرایط نامطلوب به یک شرایط مطلوبی که که بتواند نیازهای جمعیت را به اندازه کافی و به شکلی پایدار پاسخگو باشد- تشکیل چرخه پایداری بسیار مهم است.

وی مثال زد: زمانی است که می شود تامین آب شرب امسال یزد را پاسخ داد و برای 10 سال آینده نیز امکان فراهم کردن آن مهیاست اما پس از 10 سال آب خشک می شود و این ناپایداری خطرناک است. بنابراین مسئله توسعه به این معنا که بخواهیم نیازهای جامعه را به شکل مناسب و قابل رقابت با دنیا پاسخگو باشیم. این رقابت پذیری با دنیا قابل ملاحظه است. مردم دیگر از ما نمی پذیرند نیازهایشان را به شکل عصر قاجار و یا به شکل همین 10 سال پیش پاسخ بدهیم. آنها می خواهند با کیفیت زندگی پایدار به مانند سایر نقاط دنیا زندگی بکنند.

بنابراین مسئله اصلی توسعه است که برای رسیدن به آن باید از سه گذاره یا سه مانع اصلی عبور کنیم: "مانع توهم دانایی دولت"((مراد از دولت کل حکومت است ( state به انگلیسی) و دولت خاصی مد نظر نیست))، "توهم توانایی" و "اینکه می توانیم بدون مردم تصمیم بگیریم و یا این که پنهان از مردم و بدون مشارکت آن ها اجرا کنیم و به نتایج مان برسیم".

به نقل از این آشنای مسائل اجتماعی، ارزیابی تاثیر اجتماعی هر کاری که بخواهیم انجام دهیم در سه سطح انجام می شود: سطح سیاست ها کما اینکه هدفمند کردن یارانه ها یک سیاست است زیرا در هدفمند سازی سازه ای، بتنی، میله ای چیزی ساخته نشده است و سیاستی بوده حول محور عمدتا اموری که نرم افزاری بوده مانند اصلاح قیمت ها و سیاست های خاصی حول محور انرژی.

گاهی ما یک برنامه داریم مثل اینکه تصمیم گرفته می شود توسعه صنایع خاصی در یزد جدی گرفته شود که کل منطقه را پوشش داده و منجر به ایجاد تعداد زیادی شغل شود. "ارزیابی تاثیر اجتماعی" یعنی اینکه مطالعه کنیم ببینیم آنچه می خواهیم انجام دهیم چه پیامدهای مثبت و منفی دارد، باعث تخریب چه چیزهایی می شود، چه رضایت مندی هایی خلق، چه پایداری هایی تولید و چه ارزش هایی را محقق می سازد. به فرض اگر کارخانه فولادی تاسیس کردیم آیا آب را برای همیشه خواهیم داشت و یا بعد از پنج سال کار کردن منابع آبش را نمی توانیم تامین کنیم. اگر کارخانه ای مبتنی بر فن آوری های بالا در استان یزد بسازیم که بالاترین درصد تحصیل کرده و قبولی های کنکور را جذب کند منابع بیشتر انسانی برای این کارخانه خواهیم داشت یا اگر این کارخانه را در تهران بسازیم. آیا در دراز مدت این تعداد کارخانه کاشی و آجر که در استان یزد توسعه داده می شود سبب مهاجرت می شود یا نه؟ آیا سبب شکل گیری یک شیوه خاص زندگی می گردد یا خیر؟ آیا سبب آسیب های اجتماعی می شود یا نمی شود؟

فاضلی معتقدست ارزیابی تاثیر اجتماعی در اصل یک مرحله است برای گذر کردن از گزارهای اشاره شده در ابتدای بحث و همچنین تولید دانش برای به اشترک گذاشتن با مردم. وی اشاره کرد ما به دنبال ابزاری هستیم برای ارتباط با مردم تا بتوانیم حول نادانسته هایمان با آنان حرف بزنیم. وی معتقد است ما از عصر اعتماد عمومی عبور کردیم و این صرفا برای ایران نیست و در بخش زیادی از کشورهای در حال توسعه جهان پیامد اینکه مردم فهمیده اند دولت هایشان نادان و ناتوانند و نمی تواند بسیاری از مشکلات را حل کنند باعث شده تا اعتماد ملت ها به دولت هایشان کاهش یاید که البته این کاهش اعتماد به دلیل انفجار اطلاعات در این زمانه نیز هست.

زمانی بود که تصمیم گیری های کلان در استانداری ها و سازمان برنامه و بودجه اتفاق می افتاد و بودجه ها به گونه ای که مورد تمایل دولت بود تخصیص می یافت، دریافت مجوزها و تاسیس کارخانه ها به علاقه دولت انجام می پذیرفت و نهایتا در یک سازمان نظارتی و بازرسی درز می کرد که تصمیمی اتخاذ شده است؛ اما امروزه فاصله بین گرفتن یک تصمیم غلط تا اینکه مردم در تلگرام و سایر شبکه های مجازی از این تصمیم آگاه بشوند کمتر از دو سه ساعت است و جالب اینکه تصمیمات و اطلاعات محرمانه نیز از دسترس شبکه های اجتماعی به دور نیستند و جامعه با سواد ایران با تعداد زیادی فوق لیسانس و دکترا فشار این شفافیت اجتماعی را به مدیران و ساختار تصمیم گیرنده تحمیل می کند؛ نتیجه اینکه دیگر نمی توان بدون جلب نظر مردم و حضور و مشارکت آنان هیج اقدام مثبتی انجام داد.

وی ادامه داد پس از سال ها انباشت مشکلات اگر از امروز نیز شفاف سازی شروع گردد مردم اعتماد نمی کنند همان طور که بسیاری از کارمندان نهاد ها و سازمان های دولتی به تصمیمات سازمان متبوع خودشان به عنوان یک شهروند اعتماد ندارند، لذا در چنین فضایی راهی جز بازسازی روابط دولت ها با مردمشان وجود ندارد ، بنابراین این رابطه می بایست بر اساس گفتگو شکل گیرد.

محمد فاضلی نظام روابط عمومی ها را به 3 دوره تقسیم بندی کرد:
دوره ای که روابط عمومی ها، روابط عمومی آقای رئیس بودند و مسئول روابط عمومی و خبرنگار سازمان به دنبال آقای رئیس می دویدند و اخبار او را در صفحه اول سایت سازمان پوشش می دادند.

دوره دوم که مقداری پیشرفته تر است و تبدیل شده به ویترین سازمان؛ یعنی سعی می کنند سازمانشان را هر طور که شده در چشم مردم زیبا جلوه دهند و روکش خوبی از آن بسازند. آنها تمام اخبار منفی را تکذیب می کنند، به طور کاملا یک طرفه موفقیت های سازمان را بزرگ نمایی می کنند و با رسانه ها به اشکال مختلف مشروع و غیر مشروع در ارتباط هستند تا مردم را متقاعد کنند که "ما خیلی خوبیم". آنها معمولا منتظر بازخورد مردم هم نیستند و اصولا نظر مردم مسئله شان نیست و فراموش کردند ما از اصل "تلگراف" به اصل "تلگرام" عبور کردیم.

فاضلی ادامه داد در این زمانه روابط عمومی ها در یک فضای مثلثی کار می کنند که رئوس آن را "مردم، سازمان و توسعه "شکل می دهند و مردم از حاکمیت (سازمان ها) با کارهایی که انجام می دهد و مهم تر از آن کارهایی که انجام نمی دهد تقاضای توسعه دارند. مثلا می گویند شما فساد نکنید، مجوزهای رانتی ندهید، در این امور مداخله نکنید و یا توسعه را زمینه سازی کنید و ....

در این وضعیت سوال طرح شده این است که وظیفه روابط عمومی های سازمان ها در مثلث "مردم-سازمان- توسعه" چیست؟ به اعتقاد آقای فاضلی اولین و مهم ترین نقش روابط عمومی ها فراهم کردن زمینه برای گفتگو و دیالوگ حول مهم ترین سوالاتی که ابهامات مردم را شکل می دهد، حول مهمترین سوالاتی است که نارضایتی مردم را پدید می آورد و حول به اشتراک گذاشتن داده ها در عصر جدید شکل می گیرد. وی عنوان کرد در کشور قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات وجود دارد که تا حتی پنج سال پیش به مخیله کسی هم نمی آمد که دولت موظف است داده های خود را با مردم به اشتراک بگذارد، اما امروز قانون می گوید هر داده ای را که دولت با منابع عمومی تولید کرده و شامل طبقه بندی های مشخصی نمی شود را باید با مردم به اشتراک بگذارد.

روابط عمومی عصر جدید باید قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات را اجرا کند و زمانی که این داده ها و این دانش با مردم به اشتراک گذاشته شد ابتدای فرایند گفتگو شکل می گیرد. معادل انگلیسی گفتگو "dialogue" نامیده می شود که نباید با ارائه "presentation" اشتباه گرفته شود؛ یعنی مدلی که می گوید مردم بیایید با هم گفتگو کنیم و شما گوش کنید ببینید ما (روابط عمومی ها) چه می گوییم. مدل رسانه های انحصاری به این گونه است که در فرایند گفتگو تلاش می کنند به دیگران بگویند شما قانع بشویدکه هر آنچه ما میگوییم درست است.

در دنیای امروز روابط عمومی یک جریان دو سویه است که نظرات مردم را نیز به سازمان انتقال می دهد و از روابط عمومی آقای رئیس و روابط عمومی سازمان به روابط عمومی "سازمان- مردم – توسعه" تبدیل شده است.

هدف نهایی این است که چگونه می توان با کمک مردم و با به اشتراک گذاشتن اطلاعات و با به مشارکت طلبیدن آنها انرژی اجتماعی را افزایش داد وبرای بهبود فرایند ها و خلق دانش و اطلاعات ، به سمت ابهام زدایی مخاطب پیش رفت ؛ باید توجه داشت که انسان جدید مصرف کننده اطلاعات است بطوریکه یا اطلاعات غنی، معتبر و موثر را از روابط عمومی ها می گیرد یا این اطلاعات را به شکل درهم وگزینشی از شبکه های اجتماعی، اینترنت، مجله زرد، بی بی سی، من و تو، تلگرام واتساپ و ...دریافت می کند. بنابراین اگر روابط عمومی ها در انتقال و به اشتراک گذاری این اطلاعات کوتاهی کنند مردم پرشدگی شان از اطلاعات را از منابع دیگری تامین می کنند و با آن اطلاعات در مورد سازمان ها و توسعه قضاوت می کنند.

وی نتیجه گرفت که تولید اطلاعات، انتشار اطلاعات و به اشتراک گذاشتن اطلاعات ضروریست و زمانی که این اشتراک گذاری اتفاق افتاد طبیعتا سوال و ابهام نیز ایجاد می شود که وظیفه روابط عمومی ها انتقال این سوالات به سازمان های متبوعشان است.

فاضلی به عنوان مثال عنوان نمود اگر در یزد به این نتیجه رسیدیم که میزان مصرف آب را 20 درصدکاهش دهیم حتما باید مسیرهای گفتگو باز شود و با مردم به توافق رسید که چطور می شود 20درصد میزان آب را کاهش داد؟ چرا باید کاهش داد؟ و آیا این ناشی از ناتوانی ماست؟ تغییر اقلیم رخ داده است؟ سازمان ها چگونه نقش خود را در این کاهش مصرف بازی می کنند؟ و وظیفه مردم چیست؟

وی در ادامه پرسید سازمان ها حول چه محورهایی (یا اصولی) با مردم گفتگو کنند؟ چه چیزی را با آن ها به اشتراک بگذارند؟ و پاسخ داد گفتگو باید بر محور پایداری باشد و اینکه چگونه می توان نیازهای این نسل را جواب داد و هم زمان منابع کافی برای نسل های آتی هم باقی گذاشت. و اینکه در استان یزد سازمان ها باید با توجه به حیطه وظیفه شان درباره پایداری منابع آب، خاک، کشاورزی و همه چیزهایی که در این استان هست گفتگو کنند.

همچنین گفتگو باید بر محور شفافیت باشد. در این زمانه دیگر چیزی را نمی شود پنهان کرد و باید بدانیم در صورت پنهان کاری عده ای نسخه دروغ و خطرناک تر آن چه پنهان شده است را به خورد مردم می دهند. وی اشاره کرد که شفافیت محدودیت می آفریند و از محدودیت عقلانیت خلق می شود.

و نهایتا اینکه گفتگو باید بر محور عدالت باشد. ایشان با آوردن نقل قولی از "آمارتیا سن" گفت عدالت در گام اول به جای این که عدالت "فراگیر" باشد که از عهده بشر بر نمی آید باید عدالت از" زدودن خشن ترین صورت های بی عدالتی" شروع شود. ایشان معتقدست سازمان ها باید با مردم صحبت کنند تا متوجه شوند در هر حوزه خشن ترین صورت های بی عدالتی چیست. مثلا در حوزه آموزش و پرورش خشن ترین صورت بی عدالتی اینست که دانش آموزی در "کپر" درس بخواند و یا به آموزش و مدرسه دسترسی نداشته باشد. بنابراین مسئولین آموزش و پرورش موظفند این صورت خشن بی عدالتی در حوزه خودشان را حذف کنند و ادامه داد روابط عمومی در هر حوزه ای موظف است خشن ترین صورت بی عدالتی در آن حوزه را شناسایی و برملا سازد.

فاضلی معتقدست بر محور عدالت روابط عمومی ها فقط بلندگو و سخنگوی نسل خودشان نیستند، بلکه نماینده و سخنگوی نسل های بعدی خودشان نیز هستند، کما اینکه 50 سال پیش روابط عمومی ها در مورد معضل آب سخنگوی ما نبودند. بنابراین روابط عمومی ها نهاد فکر کردن به آینده هم هستند و موظند در فرایند دیالوگ، تولید رضایت مندی عمومی هم بکنند که این رضایت مندی عمومی از فریب در نمی آید. روابط عمومی سازمان فریب نیست که با ماله کشی نکات ضعیف را از بین ببرد و آنان را خوب جلوه دهد. رضایت مندی از فرایند خلاقیت خلق می شود و از نمایاندن واقعی دستاوردها و پذیرفتن واقعی کاستی ها.

اصل بعدی دسترسی آزاد به اطلاعات است که باید توسط روابط عمومی ها تسهیل شود.

با توجه به مسائل ذکر شده وی سوال ایجاد شده را این دانست که چرا در شرایط کنونی اجرا کردن تمام موارد ذکر شده توسط روابط عمومی ها ضروری است و برای پاسخ گفتن به این سوال توجه داشتن به ضرورت های زیر را لازم دانست:
- ضرورت اینکه بدانیم ما زمان زیادی در دسترس نداریم. مردم از ما انتظار دارند که روشمان را تغییر بدهیم.

- ما تحت فشار رقابت جهانی نیز هستیم. زمانی سرعت تولید دانش، رشد فن آوری و پیشرفت کشورها به حدی بود که با حرکت لاک پشتی هم می توانستیم به جایی برسیم اما امروزه سرعت تحولات کشورها به حدی است که اگر دیر بجنبیم از رقابت، توسعه و امنیت پایدار ایران در جهان عقب می افتیم.

- تهدید پوپولیسم همیشه بوده و هنوز هم هست. ایشان پوپولیسم را "ترجیح دادن منافع کوتاه مدت و ناپایدار بر منافع درازمدت و عقلانی" تعریف کرد.

- هیچ مسئله بدخیمی بدون گفتگوی اجتماعی حل نمی شود؛ "بدخیم" مانند سرطان که با پنهان کاری معالجه نمی شود و می طلبد با حرف زدن با بیمار و توضیح دادن سطح بیماری به او زمینه درمان وی را فراهم آورد.

- اصل تقسیم هزینه: به این معنی که بتوانیم با مردم در مورد هزینه هر اصلاحی گفتگو کنیم و توضیح بدهیم که هزینه تغییر و اصلاحات باید تقسیم شود و کسانی که در مشکلات بیشترمقصر بودند باید هزینه بیشتری بپردازند.

- باید در مردم و خودمان که به مرحله یأس رسیدند تولید انرژی عاطفی کنیم و در باره امید، خلاقیت، اصلاح امور ، در باره این که کشورهای دیگر نیز از این مرحله عبور کردند، اینکه فقط یک ایران داریم، همه که نمی توانند مهاجرت کنند و ... صحبت کنیم؛ ولی نه تولید امید واهی.

- و در نهایت اصل تولید اعتماد در فرایند گفتگو؛ مانند زمانی که به کسی بی اعتماد شدیم باید برای اعتماد سازی دیالوگ را آغاز کرد.

در ادامه این نشست مسعود طوفان ضمن تشکر از سخنان علمی و پرفایده آقای دکتر فاضلی ابراز امیدواری کرد بتوانیم به طور تدریجی تحولات مثبتی در حوزه روابط عمومی شاهد باشیم که قطعا تحول در این حوزه می تواند موجب تحول در کارکرد های روابط عمومی و نهایتا گفتگوی اجتماعی بشود. ایشان ازحضار محترم در جلسه خواست تا سولات و نظرات خود را به اشتراک بگذارند تا در انتهای جلسه آقای دکتر فاضلی پاسخگوی آنان باشد و بتوان به راهکارهای اجرایی نیز حول محورهای مطرح شده رسید.

عبدالمجید معنوی رئیس روابط عمومی شرکت مخابرات اولین نفری بود که در بخش پرسش و پاسخ سوال خود را مطرح کرد. وی ارکان روابط عمومی را برنتیجه برنامه ریزی، تحقیق، گفتگو و تعامل دانست از آقای فاضلی پرسید اگر گفتگو برای اعتماد و امید لازم است چرا به روابط عمومی ها اهمیت داده نمی شود و بودجه ای به آن اختصاص نمی یابد؟ و چرا پیوست اجتماعی برای طرح های توسعه ای وجود ندارد؟ اگر مطالعاتی در این حوزه ها انجام شده و می شود چرا به این مطالعات توجهی نمی گردد؟

سمانه زارع زاده رئیس روابط عمومی صنعت، معدن و تجارت نکات خود را عنوان کرد. ایشان از این که حوزه روابط عمومی با وجود نقش حساسی که بر عهده دارد نتوانسته از رده کارشناس مسئول به اداره ترفیع یابد ابراز ناخرسندی کرد و از آقای فاضلی پرسید چگونه می توان با داشتن افق دراز مدت از نگاه پوپولیسم دوری جست؟

مهدیه السادات حدادیان رئیس روابط عمومی محیط زیست از دسترسی آزاد به اطلاعات گفت و این که تا وقتی مدیران نگاه سنتی داشته باشند ورود به این حوزه بسیار دشوار است و رهایی از این مشکل زمانی اتفاق می افتد که مدیران ما توجیه شوند.

در ادامه علیرضا فلاح زاده رییس روابط عمومی صدا وسیما با تشکر از تشکیل این جلسه گفت: روابط عمومی ها کارشان را انجام می دهند ولی آن اهمیتی که باید به این حوزه داده بشود نمیشود و با هر تعویض مدیرکل و وزارت خانه ای جایگاه روابط عمومی نیز تغییر می کند و لازم است جایگاه روابط عمومی در کشور تبیین و تثبیت گردد.

امیرترقی نژاد رئیس روابط عمومی فرهنگ و ارشاد اسلامی در باره صحبت های آقای دکتر فاضلی گفت برداشت بنده این است که شما در مبحث توسعه سخنان و اندیشه های آقای "لرنر" را مطرح کردید و همانطور که مستحضرید این طرح ها بعدها شکست خورد و با انتقادات جامعه شناسانی همچون آقای دکتر "تهرانیان" و دکتر"معتمدنژاد" مواجه شد.

پوران دخت ضیاالاسلامی رئیس روابط عمومی جهاد دانشگاهی پرسشگر بعدی بود که با تشکر از برگزاری این جلسه خطاب به آقای فاضلی گفت: مادامی که ذهنیت حکومت و دولت اینست که افراد معترض کف خیابان "ارازل و اوباش" هستند روابط عمومی نمی تواند نقش خود را به درستی اجرا کند.

محمد رضا عابدی رئیس روابط عمومی جهاد کشاورزی معتقد است از نقطه نظر بحث های جامه شناسی در صحبت های آقای فاضلی کمتر به بحث مطالعات اجتماعی و نقشی که در توسعه پایدار می تواند ایفا کند اشاره ای شده است .

احمد جعفری رئیس روابط عمومی اداره کل اقتصاد و دارایی نظرات خود را اینگونه بیان کرد که زیرساخت ها در دستگا های اجرایی و سازمان ها باید فراهم شوند و روابط از بخش سنتی به بخش نوین تغییر کند و برای رسیدن به آن لازم است جایگاه روابط از همه لحاظ باز تعریف گردد و این تغییر باعث می شود جایگاه روابط عمومی ها در سطح استان و کشور به شکل مثبتی تغییر کند.

در ادامه محمدحسین نیکوکاران رییس روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی عنوان کرد واقعیت امر این است که با تغییرات در صدر سازمان ها و وزارت خانه ها رویکرد آن سازمان و وزارت خانه نیز عوض می شود. وی خورده را باید به شورای اطلاع رسانی دولت و صدا و سیمای جمهوری اسلامی گرفت که علی رغم الزامات قانونی اسناد بالادستی در خصوص پیوست های رسانه ای طرح های ملی، در اطلاع رسانی بخشی از تصمیمات گرفته شده طرح های ملی و پروژه های بزرگ از قبیل اقتصاد مقاومتی، طرح تحول سلامت و انصراف از دریافت یارانه ها کمتر ورود کرده اند و پیوست رسانه ای مناسبی نداریم و معتقدم از بالا باید تغییراتی اتفاق بیفتد تا در زیر نیز شاهد تغیرات ساختاری مناسبی باشیم.

کاظم شاملو رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) – دفتر یزد پرسشگر بعدی بود که ابتدا خاطراتی را از زمان خدمت خود در استان مرکزی تعریف کرد. وی معتقدست روابط عمومی های ما به دلایل مختلف که که توسط دوستان دیگر نیز بیان شد حتی در حوزه ارائه (presentation) هم مشکل دارند.

وی چندین مصداق برای روشن تر شدن سخنان خود عنوان کرد از جمله اینکه: استان یزد علی رغم واقع شدن درمرکز جغرافیای ایران، ثبت جهانی شدن و دارا بودن از جاذبه های گردشگری فراوان جز 10 مقصد گردشگری کشور نمی باشد و این که استان های کرمانشاه و خوزستان گردشگر بیشتری نسبت به استان یزد داشته باشند بیانگر این است که ما در حوزه معرفی و (presentation) هم مشکل داریم. وی بحث اصلی را این دانست که روابط عمومی ها حتی اگر هم بخواهند مادامی که ذیل مسئولیت اجتماعی- فرهنگی پیوست "اطلاع رسانی" وجود نداشته باشد نمی توانند نظرات آقای دکتر فاضلی را محقق کنند.

محمد حسین شرعیاتی رییس روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب عنوان کرد متاسفانه طی 20-30 سال گذشته در هر جلسه در حوزه روابط عمومی بحث جایگاه و ارتقاء این گروه مطرح شده است و هیچ ترتیب اثری داده نشده است و جالب است در شرایطی که موضوع اطلاع رسانی، ارتباطات و شفاف سازی تا به این حد اهمیت دارد چرا تغییراتی در این حوزه ایجاد نمی شود. وی معتقدست جایگاه سازمان ها"انسان محور" شده است و برای مثال اگر در سازمانی مدیر قوی تر باشد اوضاع بهتر می شود و این گونه نیست که روال سیستماتیکی وجود داشته باشد و چارچوبی باشد که همه در آن چارچوب حرکت کنند و جابجایی افراد فقط سرعت پیشرفت را بیشتر یا کمتر کنند. وی با بیان اینکه ارتقاء جایگاه روابط عمومی چه خطری برای مدیران و مسئولین ایجاد می کند که امکانات لازم را در اختیارش قرار نمی دهند سخنان خود را خاتمه داد.

سعید دشتی زاد رئیس روابط عمومی دانشگاه یزد با تشکر از بیانات آقای دکتر فاضلی سوال و ابهام مشخص خود را در زمینه بحث مشارکتی عنوان کرد که در سخنان آقای فاضلی مطرح شده بود و دیدگاه "جلب مشارکت". از دید ایشان دو نوع دیدگاه در یحث مشارکت وجود دارد 1- نگرش مشارکتی دولت ها به شکل "همه با هم" و 2- نگرش مشارکتی در کشورهای استبدادی به شکل "همه با من". وی در صحبت های بخش اول آقای فاضلی که گفت "دولت ها نمی دانند"، و "دولت ها نمی توانند" نگاه "همه با هم" را برجسته یافت ولی زمانی که بحث آسیب شناسی مطرح گردید نگاه و دیدگاه ایشان در بخش راهکار ها و آسیب شناسی ها را به سمت "همه با من" ارزیابی کرد و گفت شایسته است نگاهها به مردم به نگاه مشارکتی "همه با هم" تغییر یابد. وی از آقای فاضلی پرسید تعریف مشخص شما از مردم چیست؟

زهرا شاه شوازی رئیس روابط عمومی بهزیستی با تشکر از این که بحث مسئولیت های اجتماعی در حوزه توسعه مطرح گردید سخنان خود را آغاز نمود و گفت به عنوان یک دستگاه اجتماعی 40 سال است که اصرار داریم طرح های اجتماعی کشور باید پیوست اجتماعی داشته باشند که این اتفاق نیفتاده است. وی نگاه توسعه ای در کشور را نگاه سخت افزاری و فیزیکی دانست که کمتر موضوعات نرم افزاری و اجتماعی در آن گنجانده شده است.

وی در مورد صنعتی شدن یزد گفت: ما به عنوان دستگاهی که متولی موضوعات اجتماعی است بار ها اعلام کردیم که صنعتی شدن آسیب های اجتماعی خود را دارد که پیوست ها و مطالعات اجتماعی خاص خودش را می طلبد که متاسفانه مغفول مانده است و اکنون مصائب آن را می بینیم؛ از جمله مهاجرین بی شماری که وارد یزد شده اند که در استان خود کمترین سطح سواد و مهارت را داشتند و الان مشکلات خودشان را دارند. در حوزه شفاف سازی وی دستگاه خود را اولین نهادی دانست که آمار طلاق یزد را اعلام کرد و با واکنش مقامات مواجهه شدند که چرا یزد را استان طلاق خیز معرفی و سیاه نمایی می کنید. ایشان مشکلات دیگر استان را نیز بیان کرد از جمله این که قشر تحصیل کرده یزد نتوانسته اشتغال مورد نیاز را دریافت کند، مهارت و سواد اجتماعی ندارد و خروجی آن را در طلاق می بینیم. وی پایین آمدن سن آموزش در یزد را آسیب تلقی کرد که لازم است نگاهمان به مسائل اجتماعی تغییر کند.

محمد جواد اولیاء فعال اجتماعی و عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان روابط عمومی با تشکر از تشکیل این جلسه و بحث های غیر کلیشه ای آن دوموضوع را که در استان اتفاق افتاده و برخورد متفاوتی با آن انجام شده است را به طور اختصار توضیح داد. اول موضوع آقای سپنتا نیکنام که حواشی پیرامونش استان و کشور را یک سال مشغول کرده بود و نهایتا با تدبیر مسئولین و گروه های مختلف اجتماعی ختم به خیر شد.مورد دوم بحث تخریب خط انتقال آب اصفهان به یزد که بیش از 10 بار توسط گروه های مختلف مورد حمله قرار گرفته است و یک نا بسامانی را برای مردم یزد ایجاد کرده است. وی معتقدست ما نتوانسته ایم مردم را به خوبی برای مشکلات مادی و معنوی که این حرکت ایجاد کرده است توجیه کنیم در حالی که طبق مصوبات شورای عالی امنیت ملی باید با این پدیده که سرنوشت یک میلیون نفر را متاثر کرده مقابله بشود.

محمد امامی فعال رسانه ای و عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان روابط عمومی استان یزد پرسشگر بعدی بود و نکات خود را بیان کرد. ایشان صحبت های آقای دکتر فاضلی درباره ضرورت های تغیرات در روابط عمومی را درست ارزیابی کرد و پیش نیاز این تغیرات را در دو بخش درونی و بیرونی دانست. به اعتقاد ایشان در بخش درونی ارتقاء بینش، دانش و مهارت های روابط عمومی ها اهمیت به سزایی دارد و همچنین این تغیرات و ارتقاء در بینش، دانش و مهارت باید در سطوح مدیرتی و سازمان های ما اتفاق بیفتد. وی روابط عمومی را قطعه ای از پازل مجموعه اداری و دستگاه توسعه دانست که مجموعه این پازل یک تعادلی را با هم دارد که اگر یکی از این قطعات تغییر کند سایر قطعات نیز دچار تغییر و تحول می شوند تا منجر به تنش و درگیری و مسائل نامناسب نشوند و پیش نیاز این اتفاق را چیزی شبیه برجام توسعه پایدار (برنامه جامع اقدام مشترک برای توسعه پایدار) دانست و سوال خود از آقای فاضلی را این دانست که به نظر شما برای این که این برجام توسعه پایدار اتفاق بیفتد چه باید کرد؟

آخرین پرسشگر عظیمی نیا فعال روابط عمومی بخش خصوصی بود که نظرات آقای امامی را تایید و نظراتش را بیان کرد. وی معتقد است در مثلث "مردم – سازمان – توسعه" هر سه مورد کلان جامعه هستند که باید برایشان ساختار سازی اتفاق بیفتد. وی جامعه ای که روابط عمومی، تحقیق و پژوهش و ارتباطات دو سویه در آن وجود ندارد را معضل ارزیابی کرد. وی بازگشت به فرهنگ غنی و پیشینه اجتماعی گذشته جامعه را راه برون رفت از این مشکل دانست.

در انتها آقای دکتر فاضلی به جمع بندی مطالب بیان شده پرداخت و با توجه به ضیق وقت به برخی سوالات شرکت کنندگان در جلسه پاسخ گفت که به اختصار به آن اشاره می شود:
- در مورد ارتقاء جایگاه روابط عمومی ها ایشان معتقدست باکس سازمانی باید ارتقاء یابد و مکانیسم انتخاب نیروهایش تغییر کند کما اینکه ما تعداد زیادی باکس سازمانی عالی رتبه به درد نخور داریم، همینطور که در بسیاری موارد زمانی که یک کارشناس مسئول یک حوزه به سمت معاون یا حتی مدیر کل هم ارتقاء مقام پیدا کرده اتفاق خاصی نیفتاده است.

- بحث بودجه هم نمی تواند عامل اصلی مشکلات حوزه روابط عمومی باشد همینطور که ما سال های خشکسالی بودجه ای داشتیم که در آن سال ها کشور به خوبی اداره شده و سال های تر سالی (فراوانی) بودجه ای هم داشتیم که نفت را تا 140 دلار فروختیم و کشور به دلیل داشتن توهم فراوانی به بدترین شکل ممکن اداره گشته است و 600 هزار میلیارد تومان طرح نیمه ناتمام بروی دستمان باقی مانده است.

- وی از افرادی نام برد که با یک کانال تلگرامی از کل روابط عمومی های دولت بیشتر موثرند.

- روابط عمومی ها قبل از این که نگران جایگاه ارتقاء سازمانی باشند باید به دنبال خلق ایده باشند.

- در مورد مدیران که به شما اهمیت نمی دهند باید اتفاقاتی بیفتد. اول اینکه بدانیم برخی از این مدیران غیر قابل تغییرند؛ برای همین قانونی که عنوان می کند بازنشستگان باید بروند بسیار قانون مترقی است. عده ای از مدیران به کل تمام شده اند مثل این که در سال 2018 نمی شود از پیکان یک لامبورگینی برای شرکت در مسابقات فورمول یک ساخت. برخی مدیران تحت فشار قواعد قرار دارند مثل قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات که سعی می کنند آن را به پیش برند. بنابراین روابط عمومی ها باید به دنبال ایده های نوآورانه باشند. برخی مدیران اما خود را با دوران جدید تطبیق می دهند.

- در مورد این که چگونه می توان تهدید پوپولیسم را برطرف کرد: در بسیاری از موارد نیاز به اصلاحات اهمیت دارد با حرف زدن نمی شود کاری کرد. به عنوان مثال دنیا تهدید پوپولیسم انرژی و آب را با قیمت گذاری حل کرده است. اگر آب قیمت داشته باشد با آن در کویر چغندر کاشته نمی شود.

- به ازای هر یک میلیون مکعب آب در صنعت نساجی 3700 شغل ایجاد می شود. به ازای هر یک میلیون مکعب آب در صنعت ماشین آلات 5400 شغل ایجاد می شود. به ازای هر یک میلیون مکعب آب در صنعت شیمیایی 292 شغل ایجاد می شود بنابراین احداث پتروشیمی و پالایشگاه درکویر هیچ توجیه منطقی ندارد. بنابراین پوپولیسم محصول فقدان دانش است و روابط عمومی ها می توانند با تولید دانش کیفیت کار خود را ارتقاء ببخشند.

- در کنار اصلاح قیمت ها در دنیا تور حمایت اجتماعی پهن می شود. اگر قیمت برق واقعی شد و فردی در روستایی در سیستان و بلوچیتان نتوانست هزینه آن را بپردازد باید در تور حمایت اجتماعی قرار گیرد. حمایت اجتماعی و اصلاح قیمتی با همند. ما در دوران مختلف یا اصلاح قیمتی داشتیم بدون حمایت اجتماعی و یاحمایت اجتماعی داشتیم بدون اصلاحات قیمتی.

- کره جنوبی یک شبه کره جنوبی نشده است. این کشور از دهه 60 تا 80 اجازه توریسم خارجی نمی داد و ارز مسافرتی وجود نداشت. فقط کسانی اجازه خروج از کشور را داشتند که برای وارد کردن ماشین آلات نیاز به خروج از کشور را داشتند یا ثابت می کردند یک تجارت ثابت خارجی دارند.

- حرفهای من ربطی به گفته ها و اندیشه های "لرنر" نداشت.

- اعتراض حق مردم است، اما برخی از این اعتراضات می توانست نباشد. بسیاری از کشورها حداکثر کارایی شان را به خرج می دهند تا میزان نارضایتی به سطح اعتراضات نرسد و روابط عمومی ها می توانند بخشی از فرایند تعدیل و کاهش نارضایتی ها باشند.