شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- آیا تا به حال یک پازل یا جورچین را حل کردهاید؟ برای حل یک پازل از کجا شروع میکنید؟ چه تکنیکهایی به کار میبرید؟ چقدر تجربیات قبلی شما در حل یک پازل کاملاً جدید به دردتان میخورد؟ تفاوت زمانی حل یک پازل دشوار در مقایسه با یک پازل ساده چقدر است؟ با استفاده از این تشابه، نام دیگری را برای تفکر طراحی گذاشته ایم و آن تفکر پازلی است، چون از بسیاری جهات شبیه به هم هستند و این نام مزیت ملموس بودن را نیز به همراه دارد. برای حل یک پازل جدید، بویژه از نوع دشوار آن، هر چقدر باتجربه و باهوش باشید، نمیتوانید از یک کنار شروع به چیدن قطعات کنید و با اولین حدس به نتیجه برسید.

حتماً با من هم عقیده اید که خلاقیت عامل مهمی در حل اینگونه پازلهاست. بعد از آن، بررسی یا وررفتن با قطعات پازل است که به شما شناخت خوبی از تصویر احتمالی پازل کامل شده میدهد و حالا می توانید از قدرت خلاقه خودتان برای حل پازل حدسهایی بزنید. باز هم کافی نیست. دست به کار می شوید و حدسهای خود را امتحان می کنید. محتملترین حدس را انتخاب کرده و سعی میکنید با این حدس، کار را به نتیجه برسانید اما به خاطر این که راهحل شما یک حدس محتمل بیشتر نیست، در حین کامل کردن پازل حدستان را محک میزنید. اغلب متوجه میشوید که حدستان خیلی درست نبوده است.

بسیاری از مسائل پیرامون ما در حوزه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، ابهام و پیچیدگیهای زیادی دارند. بگونهای که اغلب نمیتوان راهحل مشخصی برای آنها ارائه کرد. در اینگونه موارد، باید با نفوذ در مسئله از روش آزمون و خطای طراحانه استفاده کنیم. بدین معنی که باید شناخت مسئله و ارائه راهحل آن با یکدیگر همراه و توأم گردد. با هر گام پیشرفت درباره چیستی مسئله، اطلاعات بیشتری کشف میشود و باز همین مسیر «حدس راهحل، اجرای راهحل، ارزیابی و فراگیری» را تا جایی تکرار میکنیم که به نتیجه مطلوب برسیم.

به جرأت میتوان ادعا نمود که در تمامی حوزه هایی که مسائل پیچیده بشری حضور دارند، جای تفکر طراحی خالی است. تشبیه تفکر طراحی به حل پازل، در واقع، باز کردن دریچه ای بسوی شناخت بهتر تفکر طراحی است. لذا تفکر طراحی یک رویکرد خلاقانه راه حل محور و عملگرا برای استفاده در مسائل پیچیده ای است که ابعاد مختلفی از جمله جنبه های انسانی در آنها حضور دارند و نمیتوان با روشهای متعارف منطقی و سرراست برای آنها راه حل مناسبی ارائه نمود.

تفکر پازلی یا همان تفکر طراحی بر سه پایه اساسی استوار است. موفقیت این روش در سالهای اخیر به عنوان یک روش نوین حل مسئله خلاق، مرهون ترکیب منحصر بفرد این سه پایه مهم است: خلاقیت، انسان مداری، عملگرایی.

مسائل امروزی با توجه به ابعاد مختلف و رو به گسترش آنها بقدری پیچیده شده اند که نمی توان از روشهای منطقی و استدلالی و تحلیلی راه حل مناسبی برای آنها جستجو نمود. توجه جدی به الهام و شهود در کنار منطق و تحلیل راه را برای حل اینگونه مسائل می گشاید. خلاقیت به عنوان تبلور بهره گیری از شهود و الهام و تخیل محسوب می گردد. خلاقیت زیرساخت تحقق نوآوری است. خمیرمایه خلاقیت به عنوان قابلیتی ذاتی از ابتدای خلقت در همه انسانها به ودیعه گذاشته شده و همه انسانها می توانند این قابلیت خود را با کسب مهارتهای لازم در خود رشد و ارتقاء دهند و نتایج آن را در زندگی و کسب و کار خود بخوبی مشاهده نمایند.

انسان مداری نیز ما را به توجه عمیق و اساسی به خواسته ها و نیازهای انسانها و جوامع انسانی فرا می خواند. در این دیدگاه هر خلاقیت و نوآوری باید بتواند بهبود رفاه و رشد و ارتقاء سطح کرامت انسانها را هدف اصلی خود قرار دهد.

و اما عملگرایی، ما را به اجرا و پیاده سازی سریع ایده های مفید و اثربخش برای حل سریع تر مسائل جامعه ترغیب می نماید. قبل از آنکه یک ایده ارزش و اعتبار خود را از دست بدهد و یا اینکه با وسواس و دقت فراوان بدنبال پاسخ به همه سوالات موجود باشیم، با پای نهادن در میدان عمل و عرضه سریع یک محصول یا خدمت قابل قبول، آن را همراه با کاربران واقعی خود محک می زنیم و بهترین و سریع ترین بازخوردها را برای بهبود سریع محصول یا خدمت خود دریافت می کنیم. اینگونه می توانیم در دنیای سرشار از نوآوری، حضور و نقشی موثر و مطلوب و سازنده داشته باشیم.

و اما چگونه ایده های ما می توانند موفق و اثربخش و حتی جاودانه شوند؟ با داشتن هر یک از معیارهای اثربخشی چون سادگی، غیرمنتظره بودن، ملموس بودن، معتبر بودن، احساسی بودن و داستانی بودن می توان به بخش مهمی از این هدف دست یافت. در حالت ایده ال یک ایده می تواند از تمامی این معیارها برخوردار باشد و بیشترین اثربخشی و جاودانگی را برای خود در جهان فراهم نماید.

منبع مرجع: شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)