شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، میرزا تقی‌خان، این مرد بزرگ ۲ قرن اخیر چنان روحی در کالبد نیمه جان میهن می‌دمد و در این جایگاه، مصدر خدماتی می‌شود که بدون شک او را باید از بزرگترین مردان سیاسی کشور دانست و اگر ایران برپاست از وجود و ظهور چنین فرزندانی پاک‌نهاد بوده و هست که در هر زمان که میهن در معرض خطر قرار می‌گیرد در دامان پرمهر مام میهن امیرکبیرها پرورش می‌یابند و به سان منجی کشتی توفان‌زده، وطن را به سر منزل آرامش رسانده و با سرافرازی بیرون خواهند آورد و نام امیرکبیرها بر شامخ‌ترین مواضع تاریخ چندهزار ساله ایران ثبت و درج خواهد شد و شکوه و افتخار و طعم شیرین غرور ملی، دینی و استقلال را به ملت مسلمان خواهند چشاند. و این فرزانه وطن در جهت حق و عدالت حاضر به تبعیض به احدی حتی ولی نعمت دنیایی خود که مقام صدراعظمی را به او داده بود، نشد و بدون کمترین ملاحظات و در نخستین اقدامات برای اصلاحات مالی با کاستن از حقوق درباریان و شخص شاه پیش رفت و هیچ گونه تفاوتی بین اعضای خانه سلطنتی با مردم ساده کوچه و بازار قائل نشد. بدون ترس و با شجاعت کامل همچون صدر اسلام که مسلمانان به راحتی و در کمال آزادی در مقابل رسول خدا(ص) حرف‌شان را می‌زدند، امیرکبیر بارها به‌وسیله نامه یا به‌طور حضوری تذکرهای درشت و نصیحت در جهت خدمت و اصلاح شاه جوان می‌داد. به‌طور مثال روزی که ناصرالدین شاه و امیرکبیر در اصطبل، اسب‌ها را بازدید می‌کردند شاه به امیر گفت: کجا رفتند آن اسب‌های مثل رخش، بور، شبدیز و عران که این روزها اثری از آنها نیست؟ امیر با شهامت و شجاعت گفتند: قربان آن اسب‌ها را سوارانی مثل رستم، اسکندر، پرویز و لطفعلی‌خان سوار شدند و با خود بردند!

امیرکبیر در دوره کوتاه صدارتش، اقدامات فراوانی انجام داد که ایجاد امنیت و استقرار دولت، تنظیم قانون ایران به سبک مدرن، ایجاد کارخانه‌های اسلحه‌سازی، اصلاح امور قضایی، تاسیس چاپارخانه، تاسیس دارالفنون، تاسیس روزنامه وقایع اتفاقیه در سال ۱۲۶۷ از ارزنده‌ترین اقدامات اجتماعی او هستند. امیرکبیر به خوبی پی برده بود که اگر ایران بخواهد ترقی کند باید صادرات کشور را زیاد کرد و از واردات خارجی کاست تا از این راه مقدار صادرات را چند برابر واردات کرد. زراعت نیشکر مازندران و خوزستان را توسعه داد و کشاورزان را تشویق و از پرداخت مالیات معاف کرد. زراعت زعفران را توسعه داد. صنعتگران را به رقابت با صنایع خارجی تشویق و آنها را وادار به رقابت با این صنایع کرد تا از کاروان ترقی عقب نمانند. وی تجارت داخلی و خارجی را در سایه امنیتی که پیش آورد و حمایتی که از بازرگانان می‌کرد، رونق داد. صنایع داخلی را تشویق و صنعتگران را به تقلید در تولید از مصنوعات خارجی واداشت و عده‌ای را برای آموختن حرفه‌های مختلف و صنایع به اروپا فرستاد. برای نخستین بار در ایران و خاورمیانه به منظور تشویق صنعتگران و صاحبان حرفه، اقدام به تأسیس نمایشگاه کالاهای صنعتی ایران در تهران کرد. پایه و بنیان بسیاری از تولیدات مثل بلورسازی، چلوار بافی، ماهوت بافی، اسلحه‌سازی، توپ‌ریزی با کمک صدر اعظم تاسیس شد و همچنین تولید و ساخت پارچه‌های پشمی، چلوار و پارچه‌های دیگر، کالسکه، سماور، کاغذ، چدن، سرب، مس، قند و شکر در زمان صدراعظمی امیرکبیر انجام شد. اصلاحات در عوارض گمرکی واردات و معافیت مالیاتی و وضع مالیات برای کسانی که به ناحق از مالیات معاف بودند از دیگر اقدامات وی بود. مدرسه دارالفنون به همت این مرد بزرگ حدود ۱۵ سال قبل از تاسیس مشابه آن در ژاپن تأسیس شد و امیر اعتقاد داشت ایران به مدیران و کاردانان در اداره کشور نیازمند است و اعتقاد به اعزام دانشجو به خارج نداشت و بهتر می‌دانست استادان خارجی به ایران بیایند و به جای اعزام ۵۰ نفر به خارج، ۱۰۰۰ نفر در داخل از سوی استادان خارجی تعلیم و آموزش ببینند. راه و شعار او را ژاپنی‌ها در انقلاب میجی خود عملی کردند و از شعار امیر پیروی کرده و امروز به عنوان قدرت دوم یا سوم جهان رسیده و ما به جای عمل به اهداف این مرد بزرگ رگش را زدیم. مگر او چه گفته بود. (اگر میوه یک ساله می‌خواهید کشت کنید، اگر میوه ۱۰ ساله می‌خواهید درخت بکارید، اگر میوه صد ساله می‌خواهید، انسان تربیت کنید) و باز تکرار می‌کنم شاه بی‌لیاقت و مردم بی‌تفاوت مثل همیشه تاریخ این مرز و بوم، نخبه‌کشی کردند و رگش را زدند! یادش و راهش پر رهرو باد...

غلامرضا شجاع - مدیرعامل شرکت تعاونی لیتوگرافان ایران

منبع: روزنامه گسترش صمت – پج شنبه 24 دی 1394