شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- تحلیل لایه ای علت ها (Causal Layered Analysis) روشی و نظریه ی تحقیقاتی جدید در آینده پژوهی است که بعنوان یک نظریه به دنیال ترکیب و یکپارچه سازی دیدگاه های تجربی،تعبیری،انتقادی و یادگیری حین عمل است. کاربرد آن به عنوان یک روش به معنای پیش بینی آینده نیست بلکه به معنای خلق فضاهای متحول ساز برای خلق آینده های بدیل است.


تحلیل لایه ای علت ها (CLA) شامل 4 سطح است:

1- لیتانی،

2- علل اجتماعی،

3- گفتمان،

4- اسطوره یا استعاره.

سطح نخست یعنی لیتانی دیدگاه بدون پرسش و معمول واقعیت است.سطح دوم سطح علت های اجتماعی دورنمای نظام مند است. داده ها و اطلاعات سطح لیتانی در سطح دوم شرح داه می شود و مورد پرسش قرار می گیرد. سطح سوم گفتمان و جهان بینی است. در این سطح فرض های عمیق تر،استدلالی،جهان بینی و ایدئولوژیک ناخودآگاه مشخص می شوند. در این سطح می توان به اکتشاف این امر پرداخت که چگونه ذینفعان مختلف، لیتانی و نظام را می سازند.

 

سطح چهارم اسطوه/استعاره است که ابعاد احساسی ناخودآگاه را بیان می دارد. چالش فراروی آن انجام تحقیقات و حرکت در این لایه های تحلیل و در نتیجه در بر گرفتن شیوه های مختلف دانستن است. انجام این کار منجر به خلق آینده های بدیل معتبر و تحول یکپارچه می شود. روش تحلیل لایه لایه ای علتها با طرح پرسش از آینده آغاز شده  و با همین پرسش خاتمه می یابد.به نظر جیمز دیتور1 چنین است:

 

روش تحلیل لایه ای علت ها که توسط سهیل عنایت الله ارایه شده نخستین نظریه و روش جدید و عمده آینده پژوهی پس از روش دلفی در چهل سال گذشته است. روش تحلیل لایه ای علت ها یک روش بسیار مطلوب جهت طبقه بندی دیدگاه ها و ملاحظات مختلف درباره آینده ها و استفاده از آن ها جهت کمک به تفکر گروه ها به شیوه ای بسیار موثر نسبت به کاربرد "لایه های "منفرد آن گونه که در اکثر نظریه ها و روش ها بکار می رود،است.‌‌‌‌

 

1-James Dator

منبع:تحلیل لایه ای علت ها (نویسنده: سهیل عنایت الله- مترجم: مسعود منزوی- ناشر: مرکز آینده پژوهی علوم و فناوری دفاعی -موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی)