شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- روابط عمومی یکی از مهمترین نهادهایی است که اگرچه در بستر کشورهای غربی متولد شده و رشد کرده است، امروزه در کشور ما ایران نیز جایگاه خود را پیدا کرده است. اما اینکه این روابط عمومی که در ایران وجود دارد چیست؟ چه اقتضائاتی دارد و چه نگاهی باید با توجه به نظام ارزشی اسلامی به آن داشت، نیازمند توجه و بیان مقدمه ای است که در این نوشتار به آن می پردازیم.

بسیاری از بزرگان و فیلسوفان در تعریف انسان گفته اند انسان موجودی است اجتماعی و از بارزترین نمادهای شخصیت در انسان، اجتماعی بودن است. اوج اجتماعی بودن انسان در حوزه ارتباط عمومی او با دیگران شکل می گیرد. ارتباطات انسانی مایه تکامل و تعالی شخصیت انسان است و بنابر بعضی دیدگاه ها اساس شخصیت انسان را شکل می دهد.

دامنه ارتباطات، دامنه بسیار گسترده و وسیعی است و یکی از جلوه های مهم ارتباطات انسانی، روابط عمومی است، چه به عنوان یک فرآیند ارتباطی که میان سازمان ها و موسسات و جامعه پدیدار می شود، چه به عنوان یک نهادی که بخشی از سازمان ها را تشکیل می دهد.

در نگاه اسلام، مساله ارتباطات انسانی و روابط ثابت انسان و روابط یک نهاد و سازمان با دیگران، امر بسیار مهمی است و آنقدر بحث ارتباطات انسانی و اجتماعی جایگاه والایی دارد که در بسیاری از نیایش ها و عبادات و شعائر و مناسک دینی ما شاهدیم که بعد از ارتباط انسان با دیگران با بعد ارتباط انسان با خدای خود به شدت درهم آمیخته می شود.

اگر کسی به مناسک مهم دینی مانند حج یا نماز نگاه کند، به خوبی درمی یابد چگونه حلقه ارتباط انسان با خداوند با ارتباط انسان با جامعه و دیگران درهم تنیده است و به طور کامل این دو حوزه ارتباطی هویت واحدی پیدا کرده است و وقتی که ما به تعالیم اجتماعی اسلام و فلسفه سیاسی اسلام نگاه می اندازیم آنگاه، عمق نگاه ارتباطی اسلام درخواهیم یافت و به همین دلیل است که در نگاه و منطق اسلام، مساله ارتباطات در معنی عام، که یکی از نمادهای آن روابط عمومی خواهد بود، جایگاه بسیار مهم و ارزشمندی پیدا می کند.

مطلب دیگری که مایلم در این جا ارایه کنم این است که مهم ترین وظیفه ای که نهاد ارتباطات و روابط عمومی در سازمان ها و نهادها ایفاء می کند، اطلاع رسانی متقابل در راستای ارتقاء سازمانی، ارایه خدمات بیشتر و بهتر و اعتمادسازی میان سازمان و جامعه و مخاطبان، خدمت رسانی بهتر و برتر و ایجاد اعتماد و روابط صمیمی میان نهاد و جامعه و دیگران است. این ها اهم اهداف و محورهایی است که روابط عمومی و ارتباطات و نهادها آن را تعقیب می کنند.

اطلاع رسانی که یکی از وظایف مهم و عمده ترین وظیفه نهادهای روابط عمومی است، دارای سه حلقه می باشد: حلقه اول، اطلاع رسانی درون سازمانی میان مدیران، کارکنان، مسوولان و مجموعه سازمانی؛ حلقه دوم، اطلاع رسانی نهایی نسبت به جامعه بیرون و حلقه سوم، در حوزه امور بین الملل و فراتر از کشور است. به طور طبیعی در همه این حلقه ها، هم تکنیک را شاهد هستیم، هم ارزش ها و بنیادهای اخلاقی.

نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم آن است که ارتباطات و به طور ویژه روابط عمومی، ضمن آن که یک قلمرو تکنیکی و فنی دارد یک قلمرو و دامنه اخلاقی و ارزشی نیز دارد. بنابراین روابط عمومی هم یک فن است، هم یک دانش و هم یک قلمرو مهم اخلاقی و ارزشی انسان است.

روابط عمومی در شکل نوین آن، هم یک دانشی است که بر پایه های دانش های بنیادی دیگر استوار شده است و علمی است کاربردی، مبتنی بر علوم و دانش های پایه خود از قبیل جامعه شناسی، روانشناسی و سایر علوم موثر در این قلمرو.

بعد دوم آن حوزه تکنیکی و فنی و روش برقراری ارتباط است و قلمرو سوم آن قلمرو اخلاقی و ارزشی روابط عمومی است. به گمان من اگر بخواهند روابط عمومی ها در یک کشور و یا در عرصه بین المللی از یک جایگاه ممتازی برخوردار شوند، در هر سه ضلع باید تقویت شوند، هم در ضلع دانش و علمی آن، هم در ضلع فنی و تکنیکی و هم در ضلع و چهارچوب اخلاقی و ارزشی آن. اینجاست که نگاه ها به حوزه روابط عمومی و به طور عام ارتباطات انسانی نباید منحصر بشود به قلمروی دانش یا فنی آن، بلکه باید همواره متذکر باشیم که حوزه ارتباط و روابط عمومی، دارای سه ضلع است که این سه ضلع باید به درستی تنظیم شود و متصدیان و مسوولان ارتباطات در هر نهاد و سازمانی، هم به گسترش و تعمیق علم و دانش ارتباطات و روابط عمومی، هم به گسترش شیوه ها و روش ها و ابعاد تکنیکی قضیه و در عین حال از بعد اخلاقی و ارزشی این قلمروی مهم انسانی غفلت نورزند.
 

منبع مرجع:  شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)