همایش زن و روابط عمومی(PRWOMEN)- با توجه به نقش مهم بانوان هم در خانواده و هم در جامعه بویژه در کشور های اسلامی  و همچنین با در نظر گیری فرهنگ عفاف؛ نیاز به خلق یک فضای مجازی می باشد که بانوان بتوانند دو نقش خود را به نحو احسن ایفا کنند و خود را برای مسائل پیش پا افتاده در سطح شهر سر درگم نکنند. فناوری اطلاعات می تواند بسیار در این زمینه مفید واقع شود بصورتی که بانوان با نظارت کامل خود بر امور خانواده و فرزندان می توانند در فضای مجازی به فعالیت های روزمره خود همچون خرید، امور بانکی، امور اداری، امور بهداشتی و درمانی، امور فرهنگی ، آگاهی از مسائل روز و حتی آموزش و پرورش بپردازند. به عبارتی فناوری اطلاعات با ایجاد فضاهای مجازی و کاربرد صحیح از آن، موجب  خلوت گزینی، ارتقاء امنیت و آسایش شده و زمینه احیای فرهنگ عفاف فراهم می شود.  علاوه بر این مزایا صرفه جویی در هزینه، وقت و همچنین افزایش سطح آگاهی بانوان، از مزایای دیگر این الگو است.

در این مقاله سعی شده است که با بررسی آموزه های روایی  درباب منش های اخلاقی و رفتاری حضرت فاطمه (س) که مظهر عفاف و پاکی در جهان اسلام است، مقوله شهر الکترونیک به عنوان مهمترین ابزار برنامه ریزی شهری نوین و همچنین شرایط ویژه بانوان مسلمان در باب این موضوع مورد تحلیل قرار بگیرند.

جامعه آماری این تحقیق را، جمعیت زنان با سواد مناطق  4و 5 و6 شهر اصفهان تشکیل می دهند. با توجه به فرضیه های تحقیق ، نتایج آماری بدست آمده با استفاده از روش "کی دو" مورد تحلیل قرار گرفته است. در نتیجه توسعه شهر الکترونیک با ایجاد فضاهای مجازی ، موجبات خلوت گزینی ، ارتقاء امنیت و آسایش و همچنین افزایش سطح آگاهی و آموزش دینی با نوان مسلمان را فراهم نموده و احیای فرهنگ عفاف را باتوجه به مبانی روایی اسلام "بویژه روایات مختص حضرت فاطمه (س)" تکمیل می کند.

1- مقدمه
برنامه ریزی شهری از جمله علومی است که نقش مهمی در رفتارگرایی جوامع انسانی دارد و از طرفی با رشد و توسعه دانش فناوری اطلاعات ، علم بر نامه ریزی شهری کاملا متحول شده است و پدیده ای بنام شهر الکترونیک در برنامه ریزی شهری پدیدار شده است.

با توجه به نقش مهم بانوان هم در خانواده و هم در جامعه بویژه در کشور های اسلامی  و همچنین با در نظر گیری فرهنگ عفاف ؛ نیاز به خلق یک فضای مجازی می باشد که بانوان بتوانند دو نقش خود را به نحو احسن ایفا کنند و خود را برای مسائل پیش پا افتاده در سطح شهر سر درگم نکنند . فناوری اطلاعات می تواند بسیار در این زمینه مفید واقع شود بصورتی که بانوان با نظارت کامل خود بر امور خانواده و فرزندان می توانند در فضای مجازی به فعالیت های روزمره خود همچون خرید ، امور بانکی ، امور اداری ، امور بهداشتی و درمانی ، امور فرهنگی ، آگاهی از مسائل روز و حتی آموزش و پرورش بپردازند. به عبارتی فناوری اطلاعات با ایجاد فضاهای مجازی و کاربرد صحیح از آن ، موجب  خلوت گزینی ، ارتقاء امنیت و آسایش شده و زمینه احیای فرهنگ عفاف فراهم می شود .  علاوه بر این مزایا صرفه جویی در هزینه ، وقت و همچنین افزایش سطح آگاهی بانوان ، از مزایای دیگر این الگو است.

انجام فعالیت های روزمره بانوان در محیط های سایبری ، بازخورد های خشن  و سر در گمی های فضاهای فیزیکی را کاهش می دهد واین امر می تواند در تامین رفاه اجتماعی و همچنین ارتقای فرهنگ عفاف بانوان  بسیار موثر واقع شود. فعالیت در این فضاها دارای استرس کمتر و اطمینان بیشتری است. بخاطر استفاده کمتر از فضاهای آلوده کالبدی ، سلامت انسان بیشتر تضمین میشود .
بانوان در این محیط ها  به دور از فضا های عمومی ؛ دارای آزادی بیشتری هستند و در کل این محیط ها در مقایسه با محیط های کالبدی بیرون، دارای آسایش بیشتری هستند. افزایش کیفیت و کمیت سطوح ارتباطی در محیط های سایبری ، سطح آگاهی بانوان را بسیار بالا می برد.  دسترسی به منابع آموزشی در این محیط ها بسیار آسان و ارزان است. بانوان می توانند از برنامه های فرهنگی و تفریحی و همچنین برنامه های خدمات درمانی به راحتی اطلاع پیدا کنند و از آن استفاده بنمایند.

با توجه به اینکه حدود نیمی از جوامع اسلامی را زنان تشکیل می دهند ، علم برنامه ریزی شهری تاثیر بسزایی در رفتار زنان داشته و با در نظر گیری اهمیت خانواده در جوامع اسلامی بالطبع سهم عمده ای از جامعه اسلامی متاثر از این قضیه خواهند شد . در جوامع اسلامی امروزی دانش مذکور بشتر تحت سیطره فرهنگ غربی و مدرنیته قرار گرفته اند و نیاز به بررسی راهکار هایی که باعث  عبور جوامع اسلامی از بحران مدرنیته بگردد ، بیش از پیش احساس می شود. با توجه به منابع غنی دین اسلا م بویژه مذهب تشیع ، این راهکار ها می بایست بر اساس مبانی اسلامی و تعالیم قرآنی و روایی طراحی شده باشد.
در این مقاله سعی شده است که با بررسی آموزه های روایی  درباب منش های اخلاقی و رفتاری حضرت فاطمه (س) که مظهر عفاف و پاکی در جهان اسلام است ، مقوله های فرهنگ عفاف و شهر الکترونیک که یکی از راهکار های اساسی در علم نوین برنامه ریزی شهری می باشد مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرند .
 
2- مبانی نظری
شهر مکان زندگی اجتماعی در جامعه مدنی است، جامعه‏ای که‏ در عین حفظ آزادیهای فردی شهروندان، زمینه‏کار، بحث، جریان‏ اطلاعات، مشارکت و... را برای گروه‏های مختلف انسانی بصورت‏ مسالمت‏آمیز فراهم می‏کند . شهر، شهروند و برنامه ریزی‏ شهری به‏عنوان مفاهیمی هستند که ارتباط بسیار تنگاتنگ و نزدیکی‏ با یکدیگر دارند. چرا که شهر فضای سکونت با کارکرد و ویژگی خود را تداعی می‏کند. شهروندان به‏عنوان ساکنان این فضا تلقی می‏شوند و مدیریت شهری مسؤول تعامل و ارتباط متقابل بین این دو بصورت منطقی است (صرافی و عبد الهی،87،131). از طرفی زنان خصوصیات بیولوژیک ، مسئولیت‏ها و نگاه متفاوتی در مقایسه با مردان دارند که در نوع ارتباط آنها با فضا تاثیر می‏گذارد. آنها تسهیلات‏ خاصی را از فضا انتظار دارند که با خصوصیاتی جسمی و نیازهای عاطفی‏ و روحیاتشان متناسب باشد و زندگی روزمره و فعالیت‏ های شان را تسهیل‏ کند (تمدن ،1387: 20 ). مبانی و آموزه های روایی اسلام بویژه منش های اخلاقی و رفتاری حضرت فاطمه (س) که مظهر عفاف و پاکی در جهان اسلام است ؛ با در نظر گیری موضوع صدر الاشاره ، می تواند به عنوان فانوسی هدایت بخش  ، برنامه ریزان شهری را در برنامه ریزی شهری جهت احیای فرهنگ عفاف کمک نماید. در ادامه سعی می کنیم با الگوگیری از فرهنگ عفاف حضرت فاطمه (س) ؛ مقوله برنامه ریزی شهری را با تاکید بر شهر الکترونیک در جوامع اسلامی بویژه در امور بانوان بررسی و تحلیل نماییم.
 
2-1- مبانی روایی اسلام در باب موضوع عفاف
مبانی اسلامی بر فرهنگ عفاف تاکید بسیار داشته است. به عنوان نمونه در کتاب مناقب[1] از ابن آشوب نقل شده است پیامبر به زهرای اطهر (س) فرمود چه چیزی برای زن خیر و نیکوست؟ زهرای اطهر (س) عرض کرد : زن مرد نامحرمی را نبیند و مرد نامحرمی هم او را نبیند. پیامبر خدا آن بانو را به خود چسباند و فرمود : "ذریه ای که بعضی از آن ها از بعض دیگرند" [2] که در قرآن آمده است.

در کتاب قرب الاسناد[3] با چند واسطه از امام محمد باقر (ع) روایت می کند که فرمود : حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) از پیامبر اکرم (ص) تقاضا نمودند که آن حضرت دستور برنامه زندگی ایشان را تعیین کند. پیامبر اکرم (ص) خدمت داخلی خانه را به عهده حضرت فاطمه (س) نهاد و کار های خارج از منزل را به عهده حضرت علی ابن ابی طالب (ع) گذاشت. حضرت زهرا (س) از اینکه پیامبر خدا او را از معامله کردن با مردان نجات داده بود به قدری خوشحال شد که غیر از خدا کسی نمی دانست.

در کتاب نوار راوندی [4]با چند واسطه از حضرت موسی بن جعفر (ع) از پدران گرامیشان از حضرت علی (ع) روایت می کند که فرمود : یک وقت شخص کوری از فاطمه زهرا (س)اجازه خواست که به حضورش مشرف شود ، فاطمه اطهر (س) وقتی اجازه داد خود را از آن شخص کور پوشانید. پیامبر اکرم (ص) به حضرت زهرا فرمود : او کور بود ، پس تو چرا خویشتن را از او پوشاندی ، در صورتی که او تو را نمیبیند ؟!  حضرت فاطمه (س) فرمود : اگرچه او مرا نمی دید ولی من اور را می دیدم .

همچنین در کتاب مناقب[5] به تعلیم تسبیح معروف به حضرت فاطمه (س) توسط پیامبر اکرم اشاره شده است. یاد و ذکر خدا باید سرمشق تمام امور در برنامه ریزی شهری باشد. هر چقدر بندگان به خدا نزدیک تر شوند درجه عفاف و پاکی آنها ارتقا پیدا می کند و از آسیب های اجتماعی وارد بر جامعه کاسته می شود.  این مهم صورت نمی گردد مگر با یاد و ذکر خدا و بدینوسیله زمینه تقویت بعد دینی و پرهیزگاری در شهر حاصل می شود.

از این آموزه ها می توان نتیجه گرفت که برای رسیدن به فرهنگ ناب عفاف نیاز به خلوت گزینی ، امنیت، آسایش و ارتقای پرهیزگاری با بالا بردن سطح آگاهی و آموزش های دینی در امور مربوط به بانوان احساس می شود و با توجه به اینکه زندگی نوین بشر با عصر تکنولوژی و ارتباطات اجین شده است ، اگر بتوان شرایط مذکور را فراهم آورد احیای کامل فرهنگ ناب عفاف تحقق پذیر می گردد.
 
3-2- فناوری اطلاعات مهمترین ابزار برنامه ریزی نوین شهری در قالب شهر الکترونیک
امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، به عنوان عمده‌ترین محور تحول و توسعه در جهان مطرح شده و دستاوردهای ناشی از آن نیز آنچنان با زندگی مردم عجین شده که روی‌گردانی و بی توجهی به آن، اختلال عظیمی را در نظر جامعه بوجود می‌آورد (جلالی، 1383: 6).

 با توجه به روند رو به رشد تکنولوژی اطلاعات چهره شهرها وشیوه فعالیت آنها درآینده دگرگون خواهد شد ، امور فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی وغیره متحول شده و شهرها به سمت مجازی شدن پیش می روند و شهر الکترونیک که درآن ، اطلاعات و خدمات مورد نیاز شهروندان ، بصورت شبانه روزی از طریق شبکه های اطلاع رسانی و اینترنت قابل دسترسی باشد، (جلالی،1383 :5 ) شکل خواهد گرفت. بنحوی که امکان دسترسی دیجیتالی تمام وقت شهروندان به کلیه ساز مان ها، مراکز خدمات رسانی شهری ، بانک های اطلاعاتی ، اماکن درون شهری و بطور کلی تمام آنچه که یک شهروند در زندگی روزمره نیاز دارد بصورت دایمی از طریق شبکه های اطلاع رسانی ، براحتی امکانپذیر خواهد بود (Bendinger, jung, 2004:3 ).

مهمترین مزایای شهر های مجازی در عصر فناوری اطلاعات را میتوان اینگونه بر شمرد. 1) افزایش مشارکت شهروندان در امور شهری. 2) بهبود کیفیت زندگی مردم با توزیع خدمات بهینه. 3) ایجاد فرصت های تجاری و اقتصادی بیشتر برای شهر وندان. 4) ارتباط بهتر با سازمان ها وارگان های شهری .5) کاهش ترافیک وآلودگی های زیست محیطی. 6) ایجاد زیر ساخت های لازم برای توسعه آتی شهر .7) افزایش نظم وامنیت در محیط شهر .8) فراهم آوردن خدمات شهری اینترنتی با کیفیت و سرعت بالا برای شهر وندان. 9) فراهم آوردن کانال های آموزشی مختلف و محیط آموزشی دیجیتال در جهت نشر وفرهنگ و عقاید. 10) کاهش فساد اداری ، جلوگیری از کاغذ بازی و...

با ایجاد زیر ساختارهای مناسب شهری، نظام مند نمودن امور شهرداری و خدمات رسانی مناسب وشایسته به شهر وندان وبا تکیه بر دانایی ، توسعه فراکیر فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی و نظارت صحیح، زمینه تحقق شهر وشهرداری الکترونیکی فراهم میگردد ( سند راهبردی فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری بهارستان، 1387 : 15). ایجاد شهر و شهرداری الکترونیک نیاز به برنامه ریزی های سخت افزاری و نرم افزاری دارد .
 
3-2-1- برنامه ریزی نرم افزاری مورد نیاز شهر الکترونیک
معماری سازمانی (Enterprise Architecture)
معماری سازمانی در اصل به عنوان روشی برای برنامه‌ریزی سیستم‌های اطلاعاتی در سازمان‌های بزرگ، در اواخر دهه 80 میلادی معرفی شد. در سال 1987 جان زاگمن از پژوهشگران شرکت IBM مقاله‌ای منتشر کرد که در ادبیات معماری سازمانی، به عنوان نقطه شروع توسعه این رویکرد محسوب می‌شود (Zachman,1987 : 9).

هر چند رویکرد معماری سازمانی در آغاز به عنوان ابزاری برای برنامه‌ریزی سازمانی معرفی شده بود، اما در سالهای اخیر دامنه کاربرد این رویکرد به حوزه‌های دیگر تحول سازمانی نیز گسترش یافته است (Obtiz, 2007 : 17).

تحلیل گران اینفوسیس نتیجه‌گیری کرده‌اند که معماری سازمانی در حال انتقال از دوران اولیه به دورانی است که بیش از پیش در سطح استراتژیک مورد استفاده قرار گیرد. همچنین راس و دیگران در کتاب پر فروش معماری سازمانی به عنوان استراتژی (2005) کوشیده‌اند راه‌حلی برای تدوین استراتژی‌های سازمانی با محوریت معماری سازمانی ارائه دهند (Ross, Weill , Robertson ,2003)
معماری مبتنی بر سرویس یا سرویس گرا (Service Oriented Architecture )

فناوری اطلاعات نقش مهمی در پشتیبانی فنی و ابزاری از رویکردهای مدیریتی دارد و به مدیران سازمان کمک می‌کند اجرا و مدیریت به فرآیندها را از کانال ابزارها و سیستم‌های گردش کار محقق سازند (Weske, 2007: 25)
معماری سرویس‌گرا شامل سیاست‌ها و تجارب و چهارچوب‌هایی است که کارکردهای سیستمی را قادر می‌سازد بصورت مجموعه‌ای از سرویس‌های توزیع شده در اندازه‌های مورد نظر سازمان تعریف شوند. این سرویس‌ها به کمک تعریف یک واسط استاندارد از پیاده‌سازی مجزا شده‌اند (Erl , 2007: 34).

روشی برای طراحی و پیاده‌سازی نرم‌افزارهای گسترده سازمانی به وسیله ارتباط بین سرویس‌هائی که دارای خواص اتصال است، دانه درشتی و قابل استفاده مجدد هستند  .(Sport , Wilkes , 2003 :54)معماری سرویس‌گرا از دیدگاه‌های مختلف قابل بررسی است. هر فرد یا ذینفع بر طبق جایگاه خود تصویری از معماری سرویس‌گرا دارد که در ادامه از 3 دیدگاه کارشناسان حرفه، معماری و طراحان مورد بررسی قرار می‌گیرد (Krafzig,Banke Slama ,2005 :41 ).

به منظور توسعه سیستم های کاربردی سازمانی سطح انتزاع اجزاء معماری می‌بایست به اندازه سطح انتزاع دامنه کاری سازمان ارتقاء یافته باشد. رویکردهای سنتی شیء‌گرایی و مبتنی بر مولفه، برای ساخت چنین سیستم هایی ناکافی بوده و منجر به ایجاد رویکرد نوین مبتنی بر سرویس که از سطح انتزاع بالاتری برخوردار می‌باشد، شده است ( Zimmermann, Krogdahl, Gee ,2004:8). معماری مبتنی بر سرویس به عنوان یکی از سبک‌های معماری (Fielding, 2000 :28) پیشرو در راه‌حل‌های سازمانی نیز مطرح می‌باشد. تاکنون فعالیتهای تحقیقاتی و کاربردی زیادی جهت ارائه فناوری‌ها، محصولات و استانداردهای محاسبات مبتنی بر سرویس انجام شده است. ولی کارهای گزارش شده بسیار محدودی در زمینه‌های تحلیل و طراحی سرویس‌ها موجود می‌باشدکه همین کارهای محدود نیز در بر گیرنده مشکلاتی هستند. یکی از تصمیمات اصلی سبک معماری مبتنی بر سرویس، شناسایی اجزاء آن از مدل کاری با توجه به یکسری از معیارهای تبیین شده است. اگر چه شباهتهایی مابین مؤلفه‌ها و سرویس‌های نرم‌افزاری وجود دارد، اما استفاده از روشهای ارائه شده در حوزه مؤلفه‌ها جهت شناسایی سرویس‌ها به دلیل تعدد و قدمت آنها باعث طراحی غیر بهینه، کارکرد ضعیف، کاهش مقیاس‌پذیری و ارتباطات پیچیده بین سرویس‌ها می‌گردد (,2007:263-277 FeurlichtMeesathit).

امسدن بر روی جمع‌آوری نیازمندی‌ها، ساخت مدل سرویس انعکاس دهنده نیازمندی‌ها، همچنین ساخت و استقرار راه‌حل محقق کننده مدل طراحی پرداخته است. در این پژوهش به تکنیک‌های شناسایی سرویس‌ها و ارزیابی مدل سرویس پرداخته نشده و صرفاً به توصیف مدل سرویس و اجزاء آن اشاره شده است. هابرز ده روش عملی شناسایی سرویس را ارائه داده است. هر یک از آنها با مزایا و معایب آن تدوین گشته است، اگر چه اکثر این روشها مبتنی بر مدل می‌باشد، ولی به دلیل عدم معرفی شاخص‌های اندازه‌گیری، قابلیت خودکارسازی نداشته و با دخالت عامل انسانی مواجه می‌شوند. اینگانتی با معرفی روش شناسایی سرویس‌های سازمانی بر پایه تحلیل زنجیره ای ، روشی کاربردی در سطح سازمان ارائه داده است. در این روش بر روی اعتبار سنجی سرویس‌های شناسایی شده تأکید گردیده، ولی به دلیل عدم بکارگیری شاخص‌های کمی روشی خودکار ارائه نشده است. ژنگ روشی مبتنی بر بازمهندسی معماری راه‌حل ارائه داده، به طوری که سرویس‌ها از طریق بسته‌بندی شدن در مدل دامنه شناسایی می‌گردند.
 
دانلود فایل کامل مقاله

http://www.prwomen.ir/fa/default.aspx?current=Article&Articlerogsfaid=4186