شبكه اطلاع‌رساني روابط‌عمومي ايران (شارا)-|| متاورس، پديده جديد عصر ارتباطات است كه با سر و صداي زيادي وارد دنياي ديجيتالي شده است؛ اما مشخص نيست سرانجام اين تكنولوژي خدمت به بشريت است يا خيانت به او.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاري دانشجو، فاطمه كتابي، تعاملات ديجيتالي، عضو جدانشدني زندگي ما هستند. با نگاهي كوتاه به دهه گذشته متوجه مي‌شويم؛ تكنولوژي هاي جديد روز به روز در حال دگرگون كردن سبك زندگي انسان‌ها هستند. در اين بين همه روزه پروژه‌ها و ايده‌هاي جديد خودنمايي كرده و درصدد هستند تا گوي سبقت را از ديگر رقيبان خود ربوده و توجه عموم مردم را جلب كنند.
متاورس يا همان فراجهان، فرضيه‌اي از نسل بعدي اينترنت است كه از محيط‌هاي مجازي سه بعدي آنلاين غيرمتمركز و پايدار تشكيل مي‌شود. متاورس يك پروژه واقعيت مجازي جهت پيوند جهان فيزيكي ما با زندگي ديجيتال، دنياي آواتارها و نسل بعدي اينترنت است و همچنين نوعي واقعيت مجازي ديجيتال است كه جايگزين افراد در محل كار و تحصيل و ملاقات‌هاي حضوري مي‌شود و در نتيجه كاربران هميشه آنلاين هستند. اينترنت مجموعه گسترده‌اي از پروتكل ها، فناوري شبكه‌هاي ارتباطي و زبان ها، به علاوه دستگاه‌هايي براي دسترسي به محتواي آن هستند. متاورس نيز به همين شكل خواهد بود.
چالش ها و مشكلات متاورس و واقعيت افزوده آن به احتمال زياد اجتناب ناپذير خواهد بود. اگر چه كاربران آينده ممكن است اين فناوري را تنها تحت عنوان اينترنت بشناسند ولي نكته اين است كه قرار نيست براي گذار از عصر اينترنت به متاورس دكمه‌اي فشار داده بشود، بلكه متاورس به تدريج توسعه پيدا مي‌كند و دنيا را فرا مي‌گيرد. همانطور كه هيچ كس متوجه گذر اينترنت از نسل اول به نسل دوم نشد، توسعه و پيشرفت متاورس هم با حضور گسترده‌تر افراد در دنياي مجازي و پيوند زدن هرچه بيشتر هويت‌شان به زندگي ديجيتالي و مجازي، به طور طبيعي اتفاق خواهد افتاد.
با توجه به انتشار اخير «فايل‌هاي فيسبوك» توسط وال استريت ژورنال نيز مشخص شد كه اين پلتفرم رسانه اجتماعي، از مشكلات متعددي رنج مي‌برد و روش‌هاي تجاري مشكوكي از يك دعوي حقوقي بزرگ براي كاهش تعديل محتوا گرفته تا رفتار ترجيحي با كاربران خاص را به كار گرفته است. همه اين‌ها در تضاد كامل با ديدگاه برابري طلبانه مارك زاكربرگ براي متاورس است. اين اسناد همچنين نشان مي‌دهند كه فيسبوك به سرعت در حال از دست دادن محبوبيت خود ميان جوانان نسل هزاره است؛ نسلي كه احتمالا بيشترين تعامل را با فناوري هاي متاورس خواهند داشت.
به توصيف بسياري از صاحب نظران حوزه فناوري‌هاي ديجيتال، پروژه متاورس جانشين اينترنت امروزي خواهد شد؛ البته نه صرفا به عنوان يك مقصد واحد كه تمام افراد قرار است روزي به آن وارد شوند، بلكه به صورت شبكه‌اي پيچيده از ميليون‌ها مقصد، صدها نمايه و ده‌ها مرورگر بزرگ و قدرتمند پا به ميدان تكنولوژي خواهد گذاشت.
فيسبوك در ماه اكتبر ۲۰۲۱ نام خود را به متا تغيير داد و اعلام كرد كه فعاليت‌هاي اين شركت محدود به برنامه‌هاي اجتماعي نيست و قرار است طراحي و ساخت فناوري‌هاي جديد در حوزه متاورس را در دستور كار خود قرار دهد. در حالي كه كارشناسان معتقدند كه دنياي كنوني ما فاصله زيادي با متاورس دارد، اما اين اتفاق، ذهن افراد بسياري را درگير كرده است. به طوري كه اين كلمه بيش از ۷۴ هزار بار در ماه، در گوگل جستجو شده است و از اكتبر ۲۰۲۱ روند صعودي شديدي پيش گرفته است. به راستي آينده تكنولوزي چه خواهد بود؟
مقاله متاويژن نقل مي‌كند هدف متاورس نوآوري در نحوه تعامل افراد با يكديگر در اينترنت است، آن هم تعاملي كه قبلاً فقط در داستان هاي علمي تخيلي امكان پذير بود. "رابيندرا راتان"، دانشيار رشته رسانه و اطلاعات در دانشگاه ايالتي ميشيگان، در مصاحبه خود با ABC News Liveگفت: اساساً متاورس يك شبكه عظيم و به هم‌پيوسته از فضاهاي مجازي است. در متاورس به صورت تئوري، قادر خواهيم بود از يك دنياي مجازي به دنياي مجازي ديگر حركت كنيم، اما براي دستيابي به اين موضوع ما بايد از عينك واقعيت مجازي يا شايد واقعيت افزوده استفاده كنيم.”
فناوري‌هايي مانند واقعيت مجازي، شبيه‌سازي رايانه‌اي از يك تصوير با محيط سه‌بعدي، واقعيت افزوده و روي هم قرار دادن تصوير توليد شده توسط رايانه در زاويه ديد كاربر در دنياي واقعي، تاثير مهمي در وارد كردن متاورس به زندگي واقعي ايفا خواهد كرد.
وقتي در متاورس هستيد و از يك هدست واقعيت مجازي استفاده مي‌كنيد و احساس مي‌كنيد در يك اتاق با شخص ديگري كه ميتواند شما را ببيند نشسته ايد، كسي كه ميتواند تمام حركات غيركلامي شما را ببيند، شما هم مي‌توانيد با استفاده از ميميك صورت و بدن، پاسخ او را بدهيد.
راتان مي‌گويد: «آنچه در حال حاضر اتفاق مي‌افتد، متاورس و تاثير آن بر فراوري رسانه‌هاي اجتماعي بدون بازي است. متاورس جديد براي پشتيباني از هر نوع تعامل اجتماعي طراحي شده است. اين تعامل ميتواند در قالب گفتگو در جمع دوستانه يا جلسه كاري باشد.»
هيجان در مورد مفهوم متاورس به سرعت در حال افزايش است. اما براي پيوند اين دنياي تخيلي با زندگي فعلي انسان‌ها فاصله زيادي باقي مانده است. راتان گفت: «مردم آن را به صورت تكه تكه و آرام آرام مي‌سازند. اما ما دقيقا نمي‌دانيم كه نحوه استفاده از متاورس و تاثير آن بر زندگي افراد چگونه است.»
كارشناسان مي گويند كه شركت ها به دنبال اين هستند كه هنگام ايجاد تغييرات و تاثير متاورس براي اين تغيير آماده باشند. آرون مايني، يوتيوبر فناوري از انگلستان با بيش از ۹ ميليون فالور، گفت: «من فكر مي‌كنم هيچ‌كس دقيقاً نمي‌داند كه قرار است متاورس به چه شكل ارائه شود، اما بايد مطمئن شوند كه در خط مقدم آن هستند».
يك مطالعه Pew Research در مارس ۲۰۲۱ در مورد ميزان استفاده مردم از فضاي مجازي نشان مي‌دهد كه ۳۱ درصد از آمريكايي ها تقريباً هميشه در طول روز آنلاين بودند، اين در حالي است كه ۷۹ درصد باقيمانده نيز چندين بار در روز آنلاين بودند. الگوهاي اخير نشان مي‌دهد كه چگونه مردم بر اساس زمان صرف شده براي برنامه‌ها و بازي‌ها، از كالاهاي فيزيكي دور مي‌شوند به كالاهاي مجازي تمايل نشان مي‌دهند.
برايان كولي، سردبير CNET گفت: «در طول پنج سال آينده، شما خواهيد ديد كه فناوري متاورس به صورت واقعي، ملموس و قابل نمونه‌سازي ارائه مي‌شود. من فكر مي‌كنم كه متاورس در زندگي مردم خيلي تاثيرگذار خواهد بود».
از آنجايي كه متاورس يك فناوري تازه است، تحقيقات طولاني مدتي درباره‌ي تأثيرات فيزيكي و روانشناختي آن بر انسان انجام نشده است. بازي‌هايي كه با هدست‌هاي حقيقت مجازي و حقيقت افزوده انجام مي‌شوند، امكان دارد به افسردگي، تنها شدن فرد يا خشونت و آزار به خود منجر شود. اين فناوري، ريسك‌هايي براي سيستم‌هاي سياسي، اقتصادي و جوامع در كشورهاي مختلف دارد. به عنوان مثال امكان دارد متاورس تأثيري نامحسوس بر امنيت فرهنگي و سياسي يك كشور داشته باشد. همچنين امكان دارد اين فناوري مشكلات اجتماعي جديدي را به وجود بياورد. از آنجا كه متاورس با كمك فناوري‌هاي غوطه ور شدن در فضاي مجازي واقعيت افزوده و حقيقت مجازي توسعه مي‌يابد، اين امر امكان دارد روي نوجوانان تأثير منفي بگذارد و اعتيادآور باشد. به هر حال، جذابيت هاي داخلي اكوسيستم‌ها راهي محبوب و آزمايش شده براي وادار كردن ادامه تعاملات در كنار ايزوله كردن رقابت‌ها است.
تغيير نام شركت فيس بوك به متا باعث جلب توجه افراد زيادي به اين حوزه شد اما بايد بدانيد كه تا تحقق چنين فضايي هنوز چندين سال وقت باقيست. هر روزه شاهد افزايش ميزان علاقه مردم به فضاي مجازي نسبت به دنياي فيزيكي هستيم و اين موضوع ميتواند محبوبيت اين فضاي متاورسي را در ميان مردم بيشتر كند. اما بايد توجه داشته باشيم كه در فضايي كه همه مجاز به انجام هركاري هستند امكان سوء استفاده‌هاي زيادي براي عده‌اي سودجو فراهم مي‌شود و داستان جايي ترسناك مي‌شود كه بدانيد زاكربرگ خالق فيسبوك و اينستاگرام بي‌پرده گفته است اگر ين نفر اطلاعات ميلياردها انسان را در اختيار داشته باشد؛ ميتواند آينده آنان را نيز در دست بگيرد كه بايد ببينيم خالقان اين جهان سه بعدي در اين زمينه چه تمهيداتي را در نظر خواهند گرفت.