شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- -«بابك دربيكي» رييس مركز اطلاع رساني و روابط عمومي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، دكتراي علوم ارتباطات اجتماعي، عضو هيات علمي دانشگاه و صاحب تاليفات و مقالات متعددي در حوزه رسانه، سياست و روابط عمومي مي باشد. وي در گفت وگو با خبرنگار شارا، گستردگي و ميل به جزيره اي رفتار كردن بخش ها و معاونت هاي روابط عمومي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي را يكي از چالش هاي موجود در بخش مديريتي خود عنوان كرد كه تشكيل شوراي مديران روابط عمومي را براي رسيدن به هم افزايي به عنوان راهكار در پيش گرفته است. در ادامه گفت وگو با او را مرور مي كنيم:

قبل از رياست مركز روابط عمومي و اطلاع رساني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي چند سال است كه در چه بخش هايي فعاليت كرديد و چند سال است كه در حوزه روابط عمومي مشغول به كار هستيد؟
- از سال 1377 عضو هيات علمي دانشگاه آزاد و مدير گروه علوم سياسي اين دانشگاه بودم. كارشناس مركز تحقيقات استراتژي و قائم مقام روابط عمومي اتاق ايران نيز بودم. بيشتر در حوزه اجتماعي-فرهنگي در زمينه تحقيقات كار كردم و در برخي از شركت ها به عنوان مشاور توسعه منابع انساني نيز همكاري داشتم. سردبير سايت آفتاب نيوز و معاونت ارتباطات اجتماعي و اطلاع رساني در دبيرخانه شوراي گفتگوي بخش خصوصي نيز از ديگر فعاليت هاي من در زمينه روابط عمومي است.

با توجه به اينكه مدتي نيست كه رياست مركز روابط عمومي وزارت ارشاد را به عهده گرفته ايد، در سمت جديد خود با چه چالش هايي روبرو هستيد؟
- با توجه به اينكه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي تنها يك وزارتخانه نيست بلكه چندين معاونت تخصصي دارد و سازمان ها تا حد زيادي مستقل هستند و هر كدام از بخش ها و معاونت ها به صورت سازماني مستقل عمل مي كنند،اين گستردگي باعث شد تا ميل به اتمي رفتار كردن در سازمان شديد شود. ما در وزارت فرهنگ با جزاير مختلف سروكار داريم. حدود 12 روابط عمومي با مديران كل در اين وزارتخانه وجود دارد كه تخصص آنها كم و بيش نسبت به هم بي ارتباط است كه اين مسئله باعث مي شود عدم ارتباط موضوعي و ميل به جزيره شدن در سازمان بوجود آيد.

با توجه به اين شرايط و به قول شما جزيره اي شدن سازمان ها،چه راهكارها و يا سياست هايي را در اين زمينه به كار برديد؟
- با وجود اين گستردگي احساس كردم كه ما نياز به يك شوراي مديران روابط عمومي داريم تا بتوانيم مجموعه اي تشكيل دهيم كه به هم افزايي و هماهنگي برسيم. معتقد هستم تنها با گفتگوي هم افزا است كه مي توانيم به تفاهم اجتماعي برسيم و در درون سازمان ها ارتباط برقرار كنيم كه اين ارتباط ها منجر به تقويت ارتباطات سازمان ها با فضاي برون نيز مي شود. اكنون زمان آن است تا جامعه را در خصوص تصميمات اقناع كنيم و مشاركت جامعه را به داخل سازمان بياوريم.

مجموعه شوراي مديران روابط عمومي ها در حال حاضر ششمين جلسه اين شورا برگزار كرده اند و در اين شورا مديران روابط عمومي دور هم مي نشينند،كارهاي مشترك انجام مي دهند و وظايف سازمان هاي خود را به اين بخش انتقال مي دهند. براي مثال اكنون وزارت فرهنگ به كمك همكاري با روابط عمومي وزارت نفت به دنبال ايجاد يك تفاهم نامه است. اين شورا ميهمان بخش هاي مختلف از جمله كانون مساجد،موسسه علمي كاربردي فرهنگ و هنر،مركز و معاونت سينمايي و ديگر بخش ها بوده است.

به عقيده من به گفتگو به معناي واقعي در جامعه كمتر پرداخته شده است.البته به اين معنا نيست كه به رسانه ها بگوييم چه كارهايي را بايد انجام دهند يا به آنها كمك مالي دهيم،بلكه بايد كمك كنيم تا نياز و پرسش ها را به رسانه ها پاسخ دهيم تا آنها نيز بتوانند به جامعه پاسخ دهند و اين مسئله باعث مي شود رسانه ها يك ارزش افزوده پيدا كنند و ما هم به خواسته خود كه ارتباط با جامعه است،برسيم. زيرا ارتباط با جامعه،ارتباط توده اي نيست بلكه ارتباط مدني و سازماني است. به همين دليل از كارهايي كه از زمان حضورم انجام دادم،مديران سرويس هاي فرهنگي و رسانه ها را خواستم تا با هم مراوده اي داشته باشيم كه اين مسئله هنوز نياز به سازماندهي دارد. كار بعدي كه انجام دادم دعوت از مديران روابط عمومي سابق وزارت فرهنگ و ارشاد است تا بتوانم از تجربيات آنها استفاده كنم به همين منظور با حكم مقام عالي وزارت يك شوراي سياست گذاري روابط عمومي و اطلاع رساني تشكيل شد و اولين مسئله اي كه مطرح شد همان مسئله اتمي رفتار كردن سازمان ها بود كه سعي كرديم با ايجاد فضاي آكادميك و اجرايي ارتباط با فضاي بدنه اجتماعي را به وجود آوريم.

از جمله اعضاي اين شورا مي توان از «ميرزا بابا طاهر مطهري نژاد»،دكتر كاظمي دينان،دكتر محمد سلطاني فر،يونس شكرخواه،رحيم خستو،افشين محمدي و دكتر مسعود كوثري ياد كرد.اين سامانه كمك مي كند تا سياست هاي كلان روابط عمومي ها را ايجاد و شرح وظايف را مصوب كنيم.دانش اجتماعي از دل تجربه اجتماعي به وجود مي آيد.تنها به كمك هم مي توانيم تجربه را روي ميز هم فكري بگذاريم.

آيا با ايجاد يك چنين شوراها و جلساتي تغييري در روند اجرايي روابط عمومي ها ايجاد شده است؟
- روابط عمومي ديگر زدن تبليغات و پوستر نيست و نبايد سطح روابط عمومي را در سطح اطلاع رساني صرف ديد.بنابراين سعي كردم تا نگاه به روابط عمومي را هر چند جزئي در سازمان تغيير دهيم و به آن به عنوان سياست گذار و برنامه ريز براي ارتباطات در مجموعه نگاه كنيم. بنابراين تلاش كرديم تا مديران را توجيه كنيم كه به رسانه ها پاسخگو باشندكه هم بتوانيم پيوند اجتماعي را ايجاد كنيم و هم شرايط مناسبي در مجموعه روابط عمومي باشد.

مسئله بعدي كه به آن توجه كرديم بحث روابط عمومي در استان ها بود. دربرخي از استان ها روابط عمومي به لحاظ ساختاري ضعيف هستند و تنها به يك دفتر خلاصه مي شود. مشكل اساسي كه اين روابط عمومي ها دارند كمبود نيرو است كه البته برخي از استان ها شرايط بهتري دارند. طبق گزارش بيش از 433 نفر در بخش روابط عمومي در سراسر كشور داريم كه حدود بيش از 50 درصد اين افراد تحصيلات غير مرتبط دارند كه نيروي هاي قوي به لحاظ آكادميك نيستند ولي تجربيات بزرگ دارند كه به صورت جزيره اي پراكنده هستند و اين پراكندگي باعث شده هر كدام از اين نيروها توان كمي داشته باشند و نتوانند موثر باشند.

بنابراين مجموعه اي از دبيرخانه هاي دائمي منطقه اي را در سطح مناطق مختلف ايجاد كرديم. كشور را به پنج منطقه تقسيم كرديم و در مناطقي كه داراي توان بالاتري هستند اين دبير خانه ها را ايجاد كرديم و كارهاي روابط عمومي را در اين پنج استان به صورت محور همكاري كنند تا توان اين مجموعه ها هم بيشتر شود. اولين دبير خانه در استان خراسان شمالي راه اندازي كرديم زيرا توانسته در زمينه روابط عمومي به خوبي كار كند. جالب است بدانيد مدير روابط عمومي استان خراسان شمالي مشاور مدير كل است و تقريبا بعد از ايشان به لحاظ نفوذ داراي مقام است. در صورتي كه در برخي روابط عمومي ها حتي مدير روابط عمومي را در شوراي مديران راه نمي دهند. بنابراين سعي كرديم استان هايي كه به روابط عمومي بيشتر توجه مي كنند و به لحاظ سازماني نگاه مثبت تري دارند را مركز قرار دهيم. در نتيجه شمال شرق كشور اولين مركز دبير خانه است و مازندران، گلستان، سمنان، خراسان رضوي و خراسان جنوبي ديگر اعضاي اين دبيرخانه هستند.

تصدي روابط عمومي‌ها مثل چند سال گذشته بر عهده شوراي اطلاع‌رساني دولت باقي مي‌ماند يا به دست وزارت ارشاد سپرده مي‌شود؟
- زماني سازمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مادر تمامي روابط عمومي ها بود. چند سال اخير دولت اين مسئوليت را به عهده گرفته و شوراي سياست گذاري دولت تشكيل شده است درصورتي كه شوراي سياست گذاري دولت فقط شوراي اطلاع رساني است. در حال حاضر روابط عمومي تخصصي شده است. روابط عمومي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با سازمان هاي ديگر مثل وزارت نفت،سازمان مناطق آزاد و ديگر بخش ها متفاوت است و اين تفاوت ها جدي است به طوري كه نمي توان آنها را در يك دسته قرار داد.

اصولاً دولت سازمانده خوبي در اين زمينه نيست زيرا هم نيازهاي مجموعه ها با هم متفاوت است و هم به دليل گستردگي زياد با ده ها مجموعه سرو كار دارد كه يكي از اين مجموعه ها وزارت ارشاد است كه خود داراي نياز ها و بخش هاي مختلف است. بنابراين بايد در ابتدا به دنبال تخصصي كردن روابط عمومي ها برويم و روابط عمومي را صرفاً اطلاع رساني ندانيم. در حال حاضر شوراي سياست گذاري دولت، روابط عمومي ها را صرفاً ابزاري براي اطلاع رساني و عملكردهاي دستوري مي داند. به همين منظور ما مي توانيم با كمك چند تشكل روابط عمومي كه در حاضر فعاليت مي كنند،طرحي را به دولت ارئه دهيم مبني بر اينكه نهادهايي تشكيل دهيم كه اين نهادها گواهينامه هاي داراي معتبر به روابط عمومي ها ارائه بدهند. اين مسئله نياز به يك كار بزرگ و همكاري ديگر تشكل ها دارد. البته قبلاً وزارت ارشاد متولي بوده و در حال حاضر نيز آمادگي دارد كه پيش قدم شود و لايحه آن را به دولت ببرد ولي اين كار نياز به كمك تشكل هاي روابط عمومي و كار كارشناسي گسترده اي دارد.
انتهاي پيام//مريم ميرعبدالحق