شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- كسب اطلاع، دريافت نگرش‌هاي توصيفي و تحليلي خبرها، از مواردي است كه هر روز، در اتاق خبر روزنامه‌ها و استوديوهاي خبري راديو و تلويزيون، بدون امكان داشتن يك فرصت براي بازجويي جزييات خبر، در روال عادي روزنامه‌داري و روزنامه‌نگاري، دنبال مي‌شد و هر اطلاعي كه از خبرگزاري‌هايي چون رويترز، آسوشيتدپرس، هاواس و… دريافت مي‌شد بر صفحه مطبوعات و رسانه‌هاي ديداري نقش مي‌بست.
البته با رشد آگاهي جمعي كشورهاي پيرامون و افزايش مسئوليت اجتماعي روزنامه‌نگاران، فعاليت‌هاي پراكنده‌اي در جهت اخذ اطلاعات جامع و عاري از هرگونه دخل و تصرف رسانه‌هاي دول غربي انجام مي‌شد كه اين امر به دليل حاكم بودن قدرت ارتباطي و دسترسي بالاي اين رسانه‌ها، نتيجه‌اي حاصل نمي‌كرد. به‌اين صورت كه با ظهور ماهواره‌ها و خبرگزاري‌هاي شرقي چون الجزيره، العالم و پرس‌تي‌وي، معادلات خبري منطقه خاورميانه به هم ريخت. امكان فعاليت رسانه‌هاي جهان سوم و انتشار اخبار از جنوب به شمال يا از پيرامون به مركز، باعث شد تا ديگر امر اطلاع‌رساني در اختيار چند خبرگزاري غربي نباشد و بستر ارتباطي ماهواره‌اي، معادلات ارتباطات خبري يك‌سويه را بر هم زند.
در حال حاضر نيز با پيدايش بسترهاي ارتباطي جديد در بستر اينترنت، فضاي حاكم بر ارتباطات دچار تغيير است، امكان برقراري ارتباط چندسويه به سبب حضور در رسانه‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي، امري است كه شايد در چندسال پيش، غيرقابل باور بود. رخنه اطلاعات و خبرهاي جديد از سوي كاربران شبكه‌هاي اجتماعي به عنوان شهروندخبرنگاران يا آماتورهاي اتاق خبر، رويدادي است كه هر روز در سرتاسر اين جهان وسيع و گسترده روي مي‌دهد و هزاران خبر و اطلاع، فقط با توييت‌كردن، منتشر شده و در عرض چندثانيه مورد توجه قرار گرفته و بازنشر مي‌شود و اين در حالي است كه شايد باور اين موضوع براي مدافعان حقوق بشر، براي همه افرادي كه در دهه‌هاي ۶۰، ۷۰ و۹۰ قرن بيستم، به دنبال مخالفت با حاكميت دولت‌ها و شركت‌هاي غربي بر جريان آزاد اطلاعات و ارتباطات بودند، سخت بود، چرا كه امروز، نظم نويني در حال شكل‌گيري است، نظمي كه امكانات جديدي را در اختيار همه ارتباط‌گران و جست‌وجوگران خبر قرار مي‌دهد. لذا با ظهور شبكه‌هاي‌اجتماعي و ميسر شدن امكان نشر خبر براي هر كاربر عضو، امر اطلاع‌رساني در بعدهاي دسترسي، سرعت انتشار و منبع خبر تغيير يافته است. بنابراين امكان نشر، بازنشر، تجزيه و تحليل خبر بر خط، چنان كرده است كه خبرها بدون آن‌كه از دروازه‌باني اتاق‌هاي خبري سازمان‌هاي رسانه‌اي بگذرند بر صفحه كاربران شبكه‌هاي‌اجتماعي مي‌نشينند و در اين شرايط، كاربران هستند كه با نظراتي كه در ذيل خبرها، درج مي‌كنند سمت‌وسو و نوع نگاه به آنها را مشخص مي‌كنند.
درواقع، امكان دسترسي هزاران كاربر عضو شبكه‌هاي‌اجتماعي از مناطق مختلف جهان، شبكه‌هاي‌اجتماعي را به عنوان منابع خبري برخاسته از ملت‌ها معرفي كرده است. شبكه‌هايي كه در آنها، روزنامه‌نگاران حرفه‌اي در كنار افراد آماتور قرار مي‌گيرند و همانند ديگر كاربران، سعي مي‌كنند تا از ظرفيت‌هاي اين شبكه‌ها بهره‌مند شوند. چنان‌كه در چند رويداد اخير، انتشار جديدترين خبرها در توييتر و فيس‌بوك، در حالي صورت گرفته است كه بزرگترين خبرگزاري‌هاي جهان، تاخير چشمگيري در انتشار آنها داشته‌اند و از اين روي است كه بسياري از مراكز اطلاع‌رساني به سمتي حركت مي‌كنند كه حساب‌هاي كاربري در شبكه‌هاي‌اجتماعي ايجاد كرده و قدرت دسترسي خود را به تازه‌ترين‌ها افزايش دهند. البته پيشگامي در گشايش حساب كاربري فقط به مراكز اطلاع‌رساني اشاره ندارد بلكه بسياري از افراد سرشناس از جمله هنرمندان، پژوهشگران و به‌ويژه سياستمداران نيز به اين سمت حركت كرده‌اند و سعي دارند تا بي‌واسطه و بدون وجود يك عامل خارجي، جديدترين اخبار را در رابطه با خود منتشر كنند و بر انتشار صحيح خبرها نظارت داشته باشند.
براي نمونه، در مذاكرات «ژنو» كه از حساس‌ترين مذاكرات و رويدادهاي ايران و جهان است، انتشار نتيجه مذاكرات و تازه‌ترين خبرها در روند مذاكراتي كه در چند ماه اخير اتفاق افتاده است، نشان از نقش خاص و تاثيرگذار شبكه‌هاي اجتماعي دارد. انتشار جديدترين خبرها از نتايج مذاكرات در توييتر، اتفاقي است كه خبرگزاري‌ها، شبكه‌هاي تلويزيوني و روزنامه‌هاي سنتي را با چالش جديدي درگير كرده كه بي‌شك اگر مورد اهمال قرارگيرد، از اعتبار حرفه‌اي اين مراكز اطلاع‌رساني به شدت مي‌كاهد. چنان‌كه روزنامه‌نگاران خبرگزاري‌هاي داخلي و خارجي چون فارس، بي‌بي‌سي و … با درج هشتگ #Geneva، هم به انتشار خبر پرداخته و هم ديدگاه رسانه مطبوع خويش را موردتوجه قرار مي‌دهند، انتشار عكس و متن خبر در توييتر و استناد سازمان‌هاي رسانه‌اي به آنها، واقعيتي است كه سرعت دسترسي را براي همگان بالا برده است و به عنوان يك تلاش واقعي براي فعالان رسانه‌اي است كه قصد دارند تا پرچم سازمان رسانه‌اي خود را در توييتر بالا نگه دارند. انتشار خبر در توييتر و سپس در رسانه‌هاي جمعي و حتي اجتماعي، نظمي است كه شبكه‌اجتماعي توييتر را به عنوان يك منبع خبري دست‌اول معرفي مي‌كند و همه رسانه‌ها ناچار هستند تا از اين كانال ارتباطي در ارايه خبر خويش بهره گيرند.
از سوي ديگر نيز با افزايش حضور سياستمداران و نماينده‌هاي ملت‌ها در اين شبكه‌ها، اظهارنظرها به صورت مستقيم و باصراحت از سوي افراد سرشناس انجام مي‌گيرد، چنان‌كه در روند انجام اين مذاكرات، با گزارش‌هايي كه «جواد ظريف»، وزير امورخارجه كشورمان در فيس‌بوك براي مخاطبان ايراني منتشر مي‌كند و با توييت‌هايي كه به زبان انگليسي ارايه مي‌دهد، فضاي مناسبي را در درك وضعيت مذاكرات و نحوه عملكرد طرفين ايجاد مي‌كند. يعني رسانه‌هاي واسطه ميان مردم و دولت‌ها در حال سرنگوني هستند و هر چه كه به كم شدن اين فاصله ياري مي‌رساند مورد قبول اذهان عمومي قرار مي‌گيرد.
با اين اوصاف، نقش شبكه‌هاي‌اجتماعي در امر اطلاع‌رساني را چنين مي‌توان جمع‌بندي كرد، نگاشتن تصويري از جهان چندصدايي كه صداها به خوبي به گوش همگان مي‌رسد و افكار عمومي جهان خود وارد ميدان ارزيابي خبر مي‌شوند و فقط براي دريافت تفسيرهاي مفصل و خارج از محدوده‌هاي شبكه‌هاي‌اجتماعي، به خبرگزاري‌ها و ساير رسانه‌ها رجوع مي‌كنند. چرا كه ارتباطات چندسويه به مدد بسترهاي اينترنتي و تعاملات برخط حاصل شده است و نظم نوين خبر و اطلاع‌رساني، انتظاري درخور همين تعاملات بي‌درنگ است.
منبع: رسانه‌هاي اجتماعي