شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- در حوزهي مطبوعات در آغاز فعاليت دولت دهم، چهرهاي فعاليت ميكرد كه اگر نگوييم بيشتر از شخص رييسجمهور - محمود احمدينژاد - دست كم به اندازهي او، براي بسياري شناختهشده است؛ محمدعلي رامين، مرد توقيفهاي دولت دهم است. كسي كه در اولين روز پس از انتخاب شدنش بهعنوان معاون مطبوعاتي و پيش از گرفتن حكم رسمي و برگزاري مراسم معارفه، امتياز انتشار يك روزنامه را لغو كرد.
اما پيش از حضور رامين در معاونت مطبوعاتي دولت دهم و در زمان عليرضا ملكيان نيز چند روزنامه توقيف شدند. اين گزارش به بررسي روزنامههاي توقيفي، لغو امتيازشده و تذكرات داده شده به نشريات در دولت دهم ميپردازد.
سه تذكر، سه توقيف و يك لغو مجوز در دورهي ملكيان
از 17 مرداد تا 10 آبانماه 1388 عليرضا ملكيان عهدهدار سمت معاونت مطبوعاتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بود. در مدت سهماه نخست فعاليت دولت دهم، دو روزنامه تذكر گرفتند، دو روزنامه توقيف شدند و يك روزنامه لغو مجوز شد. در 16 شهريورماه 1388 اداره كل مطبوعات و خبرگزاريهاي داخلي به روزنامههاي «اعتماد» و «آفتاب يزد» تذكر داد.
در 26 مردادماه 1388 روزنامهي «اعتماد ملي» به مديرمسوولي محمدجواد حقشناس توقيف شد و 13 مهرماه 1388 نيز روزنامهي «فرهنگ آشتي» به مديرمسوولي محمدمهدي امامي ناصري، پس از سهماه انتشار در دورهي جديد و همچنين روزنامهي «آرمان روابط عمومي» به مديرمسوولي هوشمند سفيدي توقيف شدند. امتياز روزنامهي «تحليل روز» به مديرمسوولي بهمن حاجاتنيا چاپ شيراز نيز پس از انتشار 756 شماره بهدستور هيئت نظارت بر مطبوعات استان فارس با استناد به مادهي 6 قانون مطبوعات لغو شد.
61 تذكر كتبي، 9 لغو امتياز و 15 توقيف حاصل كار رامين
در هيئتهاي نظارت بر مطبوعاتي كه محمدعلي رامين رياست آنها را برعهده داشت، چه بر سر مطبوعات آمد؟
11 آبانماه 1388، نخستين جلسهي هيئت نظارت بر مطبوعات با حضور محمدعلي رامين برگزار شد. در اين جلسه، امتياز روزنامهي «سرمايه» به مديرمسوولي حسين عبده تبريزي به استناد تبصرهي 13 مادهي 11 قانون مطبوعات لغو شد. دليل لغو امتياز اين روزنامه، تخلفات مكرر از مفاد مادهي 9 قانون مطبوعات اعلام شد.
در گزارش روابط عمومي معاونت امور مطبوعاتي و اطلاعرساني دربارهي لغو مجوز اين روزنامه آمده است: روزنامهي «سرمايه» علاوه بر تخلفات فوقالذكر خارج از زمينهي مصوب (بهعنوان نشريهاي تخصصي با زمينهي علوم انساني و روش آموزشي و پژوهشي) منتشر ميشد و مشخصات شكلي مندرج در پروانهي انتشار، از جمله قطع و روش نشريه را نيز بدون اخذ مجوز لازم و تأييد هيئت نظارت بر مطبوعات تغيير داده بود.
دوم آذرماه 1388
هيئت نظارت بر مطبوعات در اين روز به روزنامههاي «همشهري» و «خبر» بهعلت درج مطالب مغاير با قانون مطبوعات، تذكر كتبي ارسال و موضوع براي رسيدگي قانوني، به مرجع قضايي ارجاع شد.
البته روزنامهي «خبر» در همين روز انتشار خود را متوقف كرد. محمد مهاجري - سردبير اين روزنامه - در گفتوگو با خبرنگار ايسنا اين موضوع را تأييد و اظهار كرد كه زمان انتشار دوبارهي روزنامه مشخص نيست. او همچنين اين موضوع را كه شنيده شده وجود برخي فشارها در توقف انتشار روزنامه بيتأثير نبوده است رد نكرد.
در اين روز همچنين نشريهي «بهار» بروجرد توقيف شد كه در گزارش رسمي منتشرشده از سوي دبيرخانهي هيأت نظارت بر مطبوعات، نامي از آن برده نشده است.
16 آذرماه 1388
هيئت نظارت بر مطبوعات روزنامهي «حيات نو اجتماعي» را توقيف كرد.
30 آذرماه 1388
روزنامهي «انديشه نو» بهدليل تخلف از مفاد مادهي 6 قانون مطبوعات، به استناد تبصرهي مادهي 12 اين قانون توسط هيئت نظارت بر مطبوعات توقيف و مقرر شد، پروندهي تخلفات اين نشريه بهمنظور رسيدگي، به مراجع قضايي فرستاده شود.
7 ديماه 1388
معاونت امور مطبوعاتي و اطلاعرساني وزارت ارشاد بهدليل چاپ مطلبي تحت عنوان «ممانعت از سخنراني خاتمي، خودجوش يا ...!؟» در روزنامهي هفتم ديماه «آفتاب يزد» به اين روزنامه تذكر داد.
14 ديماه 1388
هيئت نظارت بر مطبوعات در جلسهي 14 ديماه، به شش روزنامهي «جمهوري اسلامي»، «فرهنگ آشتي»، «آرمان روابط عمومي»، «كارون»، «آفتاب يزد» و «اعتماد» و همچنين هفتهنامهي «پنجره» تذكر داد.
16 ديماه 1388
هفتهنامهي «آفتاب لرستان» توقيف شد.
28 ديماه 1388
لغو امتياز سه نشريه بهطور همزمان و تذكر دادن به دو روزنامه از دستاوردهاي هيئت نظارتي بود كه 28 ديماه سال 1388 تشكيل جلسه داد.
معاونت امور مطبوعاتي و اطلاعرساني وزارت ارشاد در اين روز اعلام كرد كه در جلسهي 28 ديماه هيئت نظارت بر مطبوعات، روزنامهي «فرهنگ آشتي» و هفتهنامههاي «همت» و «موج انديشه» لغو امتياز شدند. اين هيئت همچنين روزنامهي «فرهنگ آشتي» را با توجه به تخلفات مستمر از مفاد قانون مطبوعات به استناد تبصرهي مادهي 11 اين قانون، لغو امتياز كرد. همچنين هفتهنامههاي «همت» و «موج انديشه» بهعلت تخلف از مفاد مختلف قانون از جمله توهين به برخي شخصيتهاي نظام - با وجود اصلاحات اساسي در آخرين ويژهنامهي مربوطه با نام «به ياد شهيد همت موج انديشه» براساس مادهي 27 و تبصرهي مادهي 11 اين قانون لغو امتياز شدند.
در اين جلسه مقرر شد به روزنامهي «آفتاب يزد» بهعلت روند محتوايي پرتخلف، از جمله مطالبي كه موجب تبليغ و تشويق به شركت در اجتماعات غيرقانوني منجر به اغتشاشات ميگردد، براي بار ديگر تذكر جدي هيئت نظارت را بگيرد. همچنين براي روزنامهي «اعتماد» بهدليل درج مطلبي تحت عنوان «دولت بيصدا» در صفحهي چهارم ضميمهي روز 26 ديماه و بهكارگيري تعابير اهانتآميز و منشاء فتنه دانستن دولت جمهوري اسلامي، به استناد تبصرهي 4 مادهي 9 و تبصرهي مادهي 3 قانون مطبوعات تذكر كتبي هيئت نظارت بر مطبوعات ارسال شد.
10 اسفند 1388
هيئت نظارت بر مطبوعات در جلسهي دهم اسفندماه خود پروانهي هفتهنامهي سراسري «ايراندخت» و نشريهي استاني «سينا» را لغو كرد و به توقيف روزنامهي «"اعتماد» رأي داد.
در اين جلسه بهخاطر تحريف طنزآلودهي عبارات ديني به مديرمسوول روزنامهي «كيهان» تذكر داد. همچنين بهخاطر عدم احترام لازم به شعاير ديني در مطالب منتشرشده، به مدي مسوول روزنامهي «عصر مردم» تذكر داده شد.
23 فروردينماه 1389
نشريهي «سرو» متعلق به منطقهي ابركوه توقيف شد.
30 فرودين 1389
براساس مصوبهي جلسه هيئت نظارت بر مطبوعات، روزنامهي «بهار» توقيف شد و نشريهي «پنجره» تذكر گرفت.
12 ارديبهشت 1389
در جلسهي اين روز هيئت نظارت بر مطبوعات، به روزنامهي «روزان» و پايگاه اطلاعرساني «حقيقتنيوز» تذكر داده شد.
27 ارديبهشتماه 1389
روزنامهي «خبر ورزشي» بهدليل درج مطالبي كه تحريكآميز دانسته شد، تذكر كتبي گرفت.
10 خردادماه 1389
براساس تصميم هيئت نظارت بر مطبوعات، يك روزنامهي ورزشي و يك ماهنامهي محلي توقيف شدند و به 14 نشريه تذكر داده شد.
روزنامهي «گل» بهدليل انتشار تصاوير و مطالب خلاف عفت عمومي و تخلف از بند 2 مادهي 6 قانون مطبوعات و بهعلت اصرار بر تخلفات، به استناد تبصرهي مادهي 12 آن قانون و ماهنامهي محلي «بدر» بهدليل افترا به مقامات، نهادها و ارگانهاي كشور و پخش شايعات و مطالب خلاف واقع بهدليل تخلف از بندهاي 8 و 11 مادهي 6 قانون مطبوعات، به استناد تبصرهي مادهي 12 آن قانون توقيف شدند.
روزنامههاي «البرز ورزشي»، «وطن امروز» و «فرهيختگان» هريك دو تذكر بهدليل دو مورد تخلف از مفاد مادهي 6 قانون مطبوعات دريافت كردند. به روزنامههاي «مردمسالاري»، «آفتاب يزد»، «جهان اقتصاد»، «آرمان روابط عمومي»، «جمهوري اسلامي»، «جهان صنعت»، «كارون»، «البرز ورزشي» و «خبر ورزشي» و همچنين نشريات «بهداشت روان و جامعه»، «هنر موسيقي» و «راه» بهدليل تخلفات محتوايي و شكلي تذكر داده شد.
24 خرداد 1389
هيئت نظارت بر مطبوعات به شش نشريه تذكر داد. روزنامههاي «آفتاب يزد»، «وطن امروز»، «جمهوري اسلامي»، «پول» و هفتهنامهي «بصيرت جوانان» از هيئت نظارت بر مطبوعات تذكر گرفتند.
31 خرداد 1389
مجوز فصلنامهي «فرهنگ آموزش» بهدليل انتشار مطالب مخالف موازين اسلامي به استناد بند 1 مادهي 6 قانون مطبوعات و تبصرهي مادهي 11 آن قانون لغو شد و ماهنامهي «فردوسي»، هفتهنامهي «رودكي» و ماهنامهي «گلستانه» تذكر گرفتند.
14 تير 1389
دوهفتهنامهي «مدينه گفتگو» با گسترهي توزيع استان مركزي بهدليل افترا به مقامات و نهادهاي كشور و پخش شايعات و مطالب خلاف واقع، توقيف شد. همچنين نشريات «نسيم بيداري»، «رزمآور» و «دنياي كاراته» به استناد بند 1 مادهي 6 قانون مطبوعات تذكر دريافت كردند.
5 مهر 1389
مجوز روزنامهي «انديشه نو» به استناد مادهي 27 و تبصرهي 2 مادهي 6 قانون مطبوعات و هفتهنامهي «بهار زنجان» بهدليل انتشار مطالب خلاف عفت عمومي و توهين به مقامات كشور لغو شد.
19 مهر 1389
نشريهي «تالش» توقيف شد و به سه نشريهي «قاصدك شهر»، «كتاب هفت» و «سرنا» و روزنامهي «جمهوري اسلامي» تذكر داده شد.
1 آذر 1389
نشريهي «چلچراغ» بهدليل انتشار مطالب خلاف عفت عمومي و اصرار بر تخلفات، مشمول بند 2 و تبصرهي 2 مادهي 6 قانون مطبوعات شناخته شد و به استناد تبصرهي مادهي 12 قانون مطبوعات توقيف شد.
روزنامههاي «فرهنگ آشتي»، «آرمان روابط عمومي» و نشريات «نسيم دوستي»، «پرديس»، «خانه بخت»، «فرهنگ مردم» و «خانواده و سرگرمي» نيز تذكر گرفتند.
22 آذر ماه 1389
اين تاريخ، آخرين روز حضور محمدعلي رامين در هيئت نظارت بر مطبوعات بهعنوان معاون مطبوعاتي بود. در اين جلسه، به روزنامهي «فرهنگ آشتي» بهدليل بهكار بردن ادبيات نامناسب دربارهي معصومين و مراجع عظام، به روزنامهي ورزشي «گل» بهدليل انتشار مطالب خلاف عفت عمومي و به نشريهي «گزارش» بهدليل عدم پايبندي به رسالت مطبوعاتي، بويژه ضرورت مبارزه با مظاهر فرهنگ استعماري دربارهي طرح رسانههاي بيگانه، تذكر داده شد.
در يك سال و يك ماه حضور رامين در معاونت مطبوعاتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي دولت دهم، نشريهي «خيامنامه»، روزنامهي «آسيا» و نشريهي «نصير» متعلق به استان بوشهر نيز توقيف شدند كه مانند برخي از موارد ديگر، در گزارشهاي رسمي هيئت نظارت بر مطبوعات آورده نشد.
42 تذكر، دو لغو مجوز و توقيف 17 نشريه در دورهي محمدجعفر محمدزاده
پس از بركناري رامين، محمدجعفر محمدزاده - رييس وقت دفتر محمدرضا رحيمي، معاون اول رييسجمهور - معاون مطبوعاتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي شد. او در پايان فعاليتش اعلام كرد كه فقط يك روزنامه در زمان حضور او در اين معاونت توقيف شد، اما آمارها در اين زمينه چه ميگويند؟
6 دي ماه 1389
در اولين جلسهي حضور محمدزاده در هيئت نظارت بر مطبوعات، روند تذكرات همچنان ادامه داشت. در اين جلسه به نشريات «رويش»، «چه خبر»، «رونا»، «خط فاصله»، «همسايه سبز» و «آفتاب اسرار» تذكر داده شد.
14 دي ماه 1389
فصلنامهي «سياووشان» توقيف شد اما خبر توقيف آن رسما اعلام نشد.
23 اسفند ماه 1389
در حالي كه گزارش هيئت نظارت بر مطبوعات بيرون آمد، اما در آن خبري از توقيف نشريهي «صدرا» نبود؛ ولي اين نشريه در همان تاريخ توسط هيئت نظارت بر مطبوعات توقيف شد.
23 خرداد 1390
هيئت نظارت بر مطبوعات نشريهي «9 دي» به مديرمسوولي حميد رسايي را توقيف و پروندهي آن را براي رسيدگي قضايي به دادگاه ارسال كرد.
6 تير 1390
در اين جلسه به 9 نشريه بهدليل تخلفات مطبوعاتي و عدول از قانون مطبوعات مانند سياهنمايي فضاي جامعه، استفادهي ابزاري از تصاوير، ترويج خرافات، انتشار اخبار بدون منبع خبري و نشر اكاذيب تذكر داده شد؛ اما نامي از آنها برده نشد.
24 مرداد 1390
در اين جلسه به روزنامهي «ايران» بهدليل انتشار مطالبي خارج از حدود مقرر در مادهي 6 قانون مطبوعات تذكر داده شد.
14 شهريور 1390
هيئت نظارت بر مطبوعات در جلسهي اين روز، نشريهي «شهروند امروز» را بهدليل انتشار مطالبي خارج از حدود مقرر در مادهي 6 قانون مطبوعات توقيف و به دادگاه معرفي كرد. در اين جلسه همچنين هفتهنامهي «شهر آفتاب» توقيف شد، اما خبر آن رسما از طريق هيئت نظارت بر مطبوعات اعلام نشد. در همين روز براساس دستور صادره از شعبهي 9 بازپرسي دادسراي فرهنگ و رسانه، روزنامهي «روزگار» نيز بهمدت دو ماه توقيف شد.
26 دي ماه 1390
به پايگاه اطلاعرساني «خبر آنلاين» و روزنامهي «اطلاعات» بهدليل درج مطلبي با عنوان «19 دي از نگاهي ديگر» در تاريخ 19 ديماه 90 تذكر داده شد.
از ديماه 1390 تا تيرماه 1391، رسانهها پس از گذراندن يك دوره تنش، چندماه طعم آرامش را چشيدند.
5 تير 1391
هيئت نظارت بر مطبوعات در اين روز به دو روزنامهي سراسري غيردولتي با تخريبي دانستن رويكرد آنها نسبت به منافع ملي و عدم لحاظ كردن مصالح جامعه با استناد به مادهي 3 و مادهي 6 قانون مطبوعات تذكر داد.
همچنين محتواي دو هفتهنامهي سياسي بررسي و مقرر شد بهدليل سياهنمايي و داشتن رويكرد تخريبي، نسبت به نهادهاي حاكميتي و ايجاد اختلاف بين اقشار جامعه به استناد تبصرهي 2 مادهي 5 قانون مطبوعات و نيز تبصرهي 4 مادهي 6 اين قانون تذكر داده شود.
5 مهر 1391
صبح روز چهارشنبه پنج مهرماه، اداره كل مطبوعات داخلي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به روزنامهي «شرق» بهدليل انتشار يك كاريكاتور در صفحهي آخرش تذكر داد؛ اما بهدنبال اين تذكر، هيئت نظارت بر مطبوعات جلسهي اضطراري تشكيل داد و تصميم به توقيف روزنامهي «شرق» گرفت. مديرمسوول و كاريكاتوريست اين روزنامه نيز بازداشت شدند.
17 مهر 1391
خبرگزاري «وفا» لغو مجوز شد و همچنين نشريهي «كيهان كاريكاتور» بهدليل انتشار كاريكاتوري دربارهي حضرت يوسف (ع) كه موهن دانسته شد، با استناد به مواد 6 و 12 قانون مطبوعات توقيف شد.
13 آذر 1391
هيئت نظارت بر مطبوعات در جلسهي اين روز، كاريكاتور منتشرشده در روزنامهي «مغرب» در تاريخ دوم آذرماه را بررسي كرد و آن را مشمول مادهي 6 قانون مطبوعات تشخيص داد و با توجه به تخلفات عديدهي اين روزنامه، حضور نداشتن مديرمسوول و عدم امكان ايفاي مسووليت محوله، تصميمگيري نهايي دربارهي اين روزنامه را به تعيين تكليف مديرمسوول آن از سوي مرجع قضايي موكول كرد.
21 اسفند 1391
در اين جلسهي هيئت نظارت بر مطبوعات، امتياز روزنامهي «مغرب» بهدليل نقض حدود قانوني مطبوعات لغو شد و براي نشريهي «رشد معلم» بهعلت درج مطالبي كه مصداق تخلف از مادهي 6 قانون مطبوعات تشخيص داده شد، تذكر كتبي فرستاده و مراتب تخلف آن وفق مادهي 12 قانون مطبوعات براي پيگرد قانوني به دادگاه تقديم شد.
23 ارديبهشت 1391
روزنامههاي «شرق»، «بهار»، «قانون»، هفتهنامهي «ستاره صبح»، ماهنامههاي «گزارش» و «سلام ابركوه»، همچنين پايگاههاي اطلاعرساني «الف» و «بولتننيوز» بهدليل آنچه تخلف از مادهي 6 قانون مطبوعات اعلام شد، تذكر گرفتند.
30 ارديبهشت 1392
به روزنامههاي «بهار»، «تابناك»، «حزبالله»، «شهروند»، «كيهان»، «وطن امروز» و فصلنامهي «زندهرود» بهدليل تخلف از مادهي 6 قانون مطبوعات تذكر داده شد.
6 خرداد 1392
به روزنامههاي «شهروند»، «ايران»، «هفت صبح» و «مردمسالاري» بهدليل تخلف از مادهي 6 قانون مطبوعات تذكر داده شد.
دوران حضور محمدزاده در معاونت مطبوعاتي، دوراني بود كه دولت به روزنامهي خودش - ايران - نيز يكبار تذكر داد و حتي يكبار اين روزنامه تا مرز توقيف پيش رفت.
دوماهنامهي «هابيل» و نشريهي «نسيم بيداري» 10 ارديبهشت 90، نشريهي «پرديس» 9 مهرماه 90، هفتهنامهي «آب» 26 ديماه 90، هفتهنامهي «ماهرويان» 17 بهمنماه 90، روزنامهي «بامداد» چهارم اسفندماه 90، هفتهنامهي «اقتصاد و زندگي» سوم مهرماه 91، ماهنامهي «عروسك سخنگو» چهارم ديماه 91 و دوهفتهنامهي «عبور» 25 ديماه 91 توقيف شدند و توقيف آنها از سوي دبيرخانهي هيئت نظارت بر مطبوعات اعلام رسمي نشد.
البته هرچند كه آن سخن محمدزاده را مبني بر توقيف تنها يك نشريه طبق اسناد موجود نميتوان تأييد كرد اما واضح است كه دورهي مديريت او يك تغيير رويكرد واضح را در اين زمينه نسبت به دورهي مسووليت رامين ايجاد كرد.
در مجموع، توقيف 35 نشريه شامل روزنامه، هفتهنامه، ماهنامه و فصلنامه، لغو مجوز 11 نشريه و يك خبرگزاري و دادن 106 تذكر كتبي به رسانههاي خبري حاصل كار دولت دهم در حوزهي مطبوعات و رسانههاست.
به گزارش ايسنا، حال پرسش اين است كه براي رسانهها با شكلگيري دولت يازدهم كه در ابتداي فعاليت خود طعم توقيف را چشيدند، چه تغيير محسوسي در اين زمينه كه يكي از محورهاي اساسي شعارهاي انتخاباتي رييسجمهور بوده است، به اثبات خواهد رسيد؟
منبع: نامه نيوز