شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- حجت الاسلام والمسلمين حسينعلي رحمتي در نشست «موانع و چالش‌هاي فراروي اخلاقي شدن فضاي سايبر»، گفت: امروزه اخلاقي شدن فضاي سايبر (به معناي مراعات هرچه بيشتر اصول اخلاقي در همه شئون مربوط به اين فضا) تبديل به يكي از دغدغه ها و خواسته هاي همه انسانهاي اخلاق گرا (اعم از متدين و غيرمتدين) شده است.
به گزارش شارا و به نقل از مهر، بيست و هشتمين جلسه گروه علمي فلسفه اخلاق در مجمع عالي حكمت اسلامي و با ارائه بحث توسط حجت الاسلام والمسلمين حسينعلي رحمتي با موضوع «موانع و چالشهاي فراروي اخلاقي شدن فضاي سايبر» برگزار شد.

وي در ابتداي سخنانش گفت: رشد و توسعه روزافزون فناوريهاي ارتباطاتي و اطلاعاتي در دنياي امروز موجب شكل گيري فضاي مجازي يا سايبر شده است. فضاي سايبر فوايد و امكانات فراواني براي انسان امروز دارد. مثلا سرعت و دقت بسياري از كارها را بيشتر كرده و زمينه هاي رشد و پيشرفت علمي، صنعتي، فرهنگي و اجتماعي جوامع را فراهم نموده است.

وي افزود: فضاي سايبر در كنار منافع زياد، داراي پيامدهاي منفي و زمينه ساز سوءاستفاده هاي فراوان نيز هست. اين امر موضوعها و پرسشهاي گوناگوني را مطرح مي كند كه لازم است مورد توجه قرار گيرد. همچنين اين پيامدها از ابعاد مختلف فرهنگي، سياسي، اجتماعي، اخلاقي و مانند آن مي تواند مورد بررسي قرار گيرد. بررسي آنها از منظر اخلاقي،‌ امروزه موجب شكل گيري شاخه اي از اخلاق بنام «اخلاق فناوري اطلاعات و ارتباطات» (= فاوا) شده كه زيرمجموعه اخلاق كاربردي است.

رحمتي با اشاره به اينكه برخي از بي اخلاقيهايي كه در فضاي سايبر انجام مي پذيرد از اين قرار است، اظهار داشت: نقض حريم خصوصي ديگران، توليد و توزيع محتواي مستهجن و اشاعه فاحشه،‌ آموزش و تشويق كارهاي خطرناك و غيراخلاقي، توهين و تحقير ديگران، بي احترامي به مقدسات ديني، جاسوسي، هك كردن و انجام حمله هاي سايبري، اخاذي، نقض مالكيت مادي و معنوي ديگران، ايجاد روابط غير اخلاقي و نامشروع، دامن زدن به شايعات يا ترويج مطالب دروغ و غيرواقعي، ارسال پيام هاي ناخواسته (هرزنامه)،‌ سوءاستفاده از ديگران، به ويژه كودكان و افراد ناتوان و… .

وي تصريح كرد: با توجه به پيامدهايي كه موارد ذكر شده در بر دارد، مي توان گفت امروزه اخلاقي شدن فضاي سايبر (به معناي مراعات هر چه بيشتر اصول اخلاقي در همه شوون مربوط به اين فضا) تبديل به يكي از دغدغه ها و خواسته هاي همه انسان هاي اخلاق گرا (اعم از متدين و غيرمتدين) شده است. لكن اين امر با موانع و چالشهاي گوناگوني مواجه است كه بدون شناسايي و تلاش براي رفع يا كاهش آنها دستيابي به چنان مقصودي ممكن نخواهد بود. در بحث حاضر به برخي از مهمترين اين موانع اشاره خواهد شد. آن چه ارائه مي شود گرچه در مورد همه فناوريهاي اطلاع رساني و ارتباطي كم و بيش صدق مي كند ولي مباحث مطرح شده بيشتر ناظر به «اينترنت» به عنوان مؤثرترين و شاخص ترين مصداق اين فناوريهاست.

اين كارشناس در ادامه سخنانش گفت: بحث حاضر گامي به سوي «رفع مانع» اخلاقي شدن فضاي سايبر است، اما اين كافي نيست و بايستي روشها و ابزارهاي «ايجاد مقتضي» نيز به طور جداگانه مورد بررسي قرار گيرد. به عبارت ديگر، بايستي روشن شود كه براي كاستن از اين موانع و تقويت اخلاق گرايي در فضاي سايبر چه كارهايي بايد انجام داد و از چه شيوه ها و ابزارهايي بايد بهره گرفت.

وي با بيان اينكه در بحث حاضر مقصود از «چالش» هر عامل دروني يا بيروني و فردي يا اجتماعي است كه مي تواند مانع مراعات اصول اخلاقي در فضاي سايبر شده يا اين روند را كند نمايد، بيان كرد: يا به عبارت ديگر باعث تشديد اخلاق گريزي در اين فضا شود. آنچه ارائه مي شود بر مبناي يك استقراي ناقص از سوي نگارنده است. برخي از آنچه در اين بحث به عنوان موانع مطرح مي شوند (مانند روحيه كنجكاوي،‌ دسترس پذيري و ارزان بودن) در واقع از امور مشتركه هستند، به اين معنا كه اگر در مسير صحيح قرار گيرند موجب بهره گيري هر چه بيشتر از فناوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي و رشد وتعالي فردي و اجتماعي مي شوند و اگر در مسير نادرست قرار گيرند به عوامل اخلاق گريزي يا موانع اخلاقي شدن فضاي مجازي (و حقيقي) تبديل مي شوند. مباحثي كه مطرح مي شود نه به قصد توجيه براي محدودسازي دسترسي به فضاي سايبر كه براي فراهم سازي زمينه استفاده هرچه بهتر، مطمئن تر و بيشتر از مزايا و امكانات اين نعمت خداوندي است.

رحمتي در پايان سخنانش گفت: برخي از مهمترين موانع اخلاقي شدن فضاي سايبر از اين قرارند: معنويت گريزي و پيروي از هواهاي نفساني،‌ سودجويي، منفعت طلبي و طمع ورزي،‌ جذب مخاطب به هر طريق،‌ مباني نظري توجيه كننده،‌ اختلاف در مصاديق امور اخلاقي و غير اخلاقي، ضعف اخلاق در فضاي حقيقي،‌ جهالت و ناآگاهي، سادگي و عدم بلوغ فكري، كوتاهي يا ناآگاهي والدين، شهرت طلبي، امكان ناشناس ماندن، حس كنجكاوي، دسترس پذيري و ارزان بودن، دين ستيزي،‌ اختلاف ها، كينه‌ها و رقابتها، قدرت طلبي، محدودسازي غير منضبط و ناموجه،‌ عذرهاي بدتر از گناه! و ضعف قوانين يا كوتاهي در اجراي آنها.