بررسي و تبيين نقش و جايگاه بانوان در روابط عمومي (با تاكيد بر ايران)
ليلا شادالوئي (داراي مدرك كارشناسي روابط عمومي و كارشناس پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران)
يوسف ساساني( كارشناس مسئول اداره روابط عمومي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران)
شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- تحقيقات اخيردر زمينه نقش و جايگاه بانوان در روابط عمومي نشان مي دهد كه با توجه به جوان بودن علم روابط عمومي و عدم شناخت واقعي و حقيقي آن در ساختار اداري، هنوز درك مناسبي از حضور زنان در روابط عمومي وجود ندارد و عليرغم عمر نه چندان طولاني اش، هنوز در انحصار مردان است. مقاله اخير سعي دارد تا با بررسي ويژگي هاي شخصيتي و روان شناختي زن از يك طرف و ويژگي هاي اختصاصي كار در روابط عمومي از طرف ديگر راهي بيابد كه منجر به افزايش نگرش مثبت مديران دستگاه هاي اجرايي نسبت به حضور زن در روابط عمومي هاي سازمان ها گردد. نقش ممتازو اثر بخشي زنان در حوزه ارتباطات، ويژگي هاي منحصر به فرد ارتباطات انساني زنان، قابلييت زنان در ايجاد فضاي تعاملي در سازمان ها، توانايي زنان در اقناع مخاطب به عنوان يك كارگزار حرفه اي، لزوم بكارگيري زنان در مديريت روابط عمومي ها، ضرورت حضور اثر بخش زنان متخصص در فضاي اسلامي- اعتقادي جامعه ارتباطي كشور از جمله مسائل مهمي است در اين مبحث مطرح است.
كلمات كليدي: روابط عمومي، نقش زن، اقناع، جايگاه زن، ويژگي زنان، مديريت، اسلام، جامعه ارتباطي.
مقدمه
امروزه روابط عمومي يكي از مهمترين بخش هاي مديريتي سازمان ها و دستگاه ها محسوب مي شود. طي سال هاي اخير حضور زنان در بخش هاي مختلف اجرايي كشور به طور چشمگيري افزايش يافته و مي رود كه خود به عنوان الگويي در سطح جهان تبديل گرددهر روز تعداد بيشتري از كارگزاران زن روابط عمومي در مقام ها و سمت هاي مختلف به فعاليت پرداخته و يا رهبري و مديريت سازمان ها وشركت هاي دولتي و خصوصي را بر عهده مي گيرند. اين گرايش با شركت گسترده زنان در فعاليت هاي علمي و تخصصي همگي بيانگر كارآيي و نقش پررنگ زنان در عرصه هاي مختلف است.نقش ممتازو اثر بخشي زنان در حوزه ارتباطات، ويژگيهاي منحصر به فرد ارتباطات انساني زنان، قابلييت زنان در ايجاد فضاي تعاملي در سازمانها، توانايي زنان در اقناع مخاطب به عنوان يك كارگزار حرفه اي، لزوم بكارگيري زنان در مديريت روابط عمومي ها، ضرورت حضور اثر بخش زنان متخصص در فضاي اسلامي- اعتقادي جامعه ارتباطي كشور از جمله مسائل مهمي است كه در اين مقاله به آن پرداخته شده است. به نظر مي رسد بانوان با ظرافت انديشه و انگيزه هاي جستجوگرانه در بسياري از مسايل مي توانند فرصت هاي منحصر به فردي را براي خود و شكوفايي استعدادشان در اين حوزه به ارمغان آورند، شغل روابط عمومي كاملا حرفه اي پراسترس است كه مديريت آن نياز به ديدگاهي وسيع، عملگرا، زيركي، خوش فكري و پشتكار و تلاش دارد. طي سال هاي اخير حضور زنان در بخش هاي مختلف اجرايي كشور به طور چشمگيري افزايش يافته و مي رود كه خود به عنوان الگويي در سطح جهان تبديل گردد، اگر چه بهترين و شايسته ترين كار در فرهنگ اسلامي ما براي زن همان "جمله معروف حضرت زهرا سلام الله عليها مبني بر اينكه زن نامحرم را نبيند و نامحرم او را" است، و يا تعبير قرآن كريم در آيه مباركه 33 سوره احزاب مبني بر در خانه ماندن زنان است، با اينحال به جز موارد خاص شغلي كه تناسب جسمي و روحي تاييد شده اي با زن نداشته باشد، هيچ مانعي بر حضور زنان در پست هاي اجرايي از نظر اسلام وجود ندارد.با توجه به اينكه روابط عمومي در مركز تلاقي افكار و ارتباطات و نظرها و انتقادها مي باشد، دقت بيشتر زنان در تعاملات درون سازماني و برون سازماني و صبر و حوصله در ارتباط موثرتر با كاركنان و برنامه ريزي كاري اثرگذارتر و حسن خلق و تعامل در مجموعه مي تواند موجب ايجاد تصويري رضايتمند از سازمان گردد. بعلاوه بر اساس منشور حقوقي اي كه در خصوص زن در نظام جمهوري اسلامي به تصويب رسيده بر صاحبان نظر است تا اين مسير دقيق و ظريف را در رشته شغل هاي مختلف روشن و تبيين نمايند.
ﻃ��'ﻖ آﻣﺎري ﻛﻪﻣﺮﻛﺰ ﻣﺸﺎرﻛﺖ زﻧﺎن در ﺳﺎل 1383-1382 اراﺋـﻪ ﻛـﺮده، ﺟﻤﻌﻴـﺖ زﻧـﺎن اﻳﺮاﻧﻲ 32 ميليون ﻧ��"ﺮ ��'ﺮآورده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ 79% ﻛﻞ ﺟﻤﻌﻴﺖ ��'ﺎﺳﻮاد كشورﻫﺴـﺘﻨﺪ، اﻣـﺎ ��'ـﺎ وﺟـﻮد اﻳـﻦ، ﺟﻤﻌﻴﺖ ��"ﻌﺎل زﻧﺎن اﻳﺮاﻧﻲ، 21% اﺳﺖ (البته زنان خانه دار را فعال به حساب نياورده و آمار سطحي نگرانه اي است) ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ��'ﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ ��"ﻌﺎل ﻣﺮدان علي الظاهر رﻗـﻢﭘـﺎﻳﻴﻨﻲ اﺳﺖ.
مهم ترين يافته هاي پژوهش حاكي از آنند كه نگاه مديران، عوامل فردي و عوامل برون سازماني بر جايگاه و منزلت زنان در روابط عمومي كه واگذاري مسوليت هاي مديريتي، ميزان ترفيع و رضايت فرد از شغل شاخص هاي آن بوده اند، تاثير داشته اند و همچنين نتايج يافته هاي تحقيق نشانگر آن است كه در حال حاضر زنان شاغل در روابط عمومي از جايگاه و منزلت شغلي خود رضايت ندارند.
در اسلام زن و مرد بودن مهم نيست، اين انسانيت است كه مهم است: مشاهده و تجربه اين معنا را ثابت كرده است كه مرد و زن، از يك نوع و از يك جوهرند، جوهري كه نامش انسان است، چون تمامي آثاري كه از انسانيت در صنف مرد مشاهده شده در صنف زن نيز مشاهده شده است آن هم بدون هيچ تفاوت، بطور مسلم ظهور آثار نوع، دليل بر تحقق خود نوع است.
البته در اسلام توصيه شده است كه هر كس به حق خود قانع باشد و موقعيت جنس و نوع ديگر را آرزو نكند چرا كه آرزو ، تمناي دل است به آنچه كه رسيدن به آن يا غير ممكن است و يا دشوار. برخي برتري ها در بين مردم ثابت است، نظير برتري هايي ناشي از تفاوت هاي بين اصناف. بعضي از صنف مردانند و به همين خاطر برتري هايي دارند و بعضي از صِنف زنانند آنها نيز به ملاك زن بودن يك برتري هاي ديگري دارند. خداوند به هر يك از دو طايفه مرد و زن برتري هايي داده و با توجه به آن احكامي را در خصوص هر كدام تشريع كرده و حتما هر صنف احكامي به نفع خود دار ند.
عقيده اسلام بر اين است كه خداي تعالي اين برتري ها را در بينتان قرار داده و او هر كاري را به مصلحت شما مي كند و از سوي ديگر غريزه حب و علاقه را كه در برخورد با فرد برتر به هيجان آمده تنبه دهد به اين كه اين فردي كه در فلان كار برتري دارد ، از تو جدا نيست و از خود توست. مثل حسادت ورزيدن دست بر بينايي چشم است كه دست در صدد برآيد تا چشم را از حدقه خارج كند در حالي كه بينايي چشم به دست تعلق دارد.
از طرف ديگر ويژگي هاي كارشناس روابط عمومي مي تواند او را به عنوان مغز متفكر روابط عمومي در آن جايگاه به ايفاي نقش كمك كند، صداقت، حاضر جوابي، خلوص، وضع ظاهري مناسب، اخلاق پسنديده، مثبت انديشي، خوش بيني، پويايي، كارآفريني، سرزنده بودن، آينده نگري، شوخ طبعي، بذله گويي، بهره هوشي بالا، كنجكاوي، استعداد مديريت و هيجان و شور از جمله ويژگي هاي عمومي و ذاتي يك كارشناس روابط عمومي است. ويژگي هاي خاص و اكتسابي ( اصلي) كارشناس روابط عمومي شامل آگاهي هاي روز از جامعه، مهارت هاي علمي، احساس مسئوليت اخلاقي، سازمان آگاهي، قدرت نويسندگي، آشنايي با علوم اجتماعي، آشنايي با روزنامه نگاري، ايمان به حقانيت افكار عمومي يا مخاطب است كه در اين موضوع زن و مرد تفاوتي ندارند.
نقش هاي زنان در محورهاي ذيل قابل بررسي بوده و هر كدام مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است:
الف) نقش ممتازو اثر بخشي زنان در حوزه ارتباطات
امروزه ما در دنيايي زندگي مي كنيم كه ناگزير از ارتباط با ديگران هستيم. آنچه مسلم است هيچ كس قادر نيست بدون تبادل نظر تعامل و ارتباط با ديگران، نيازهاي معمولي خود را برطرف سازد. در سازمان روابط عمومي نيز لازمه مديريت موفق برقراري ارتباطات است و هر مديري معمولا بيشتر وقت خود را صرف برقرار كردن ارتباط مي‌كند، چراكه ايجاد هماهنگي بين عناصر مادي و انساني سازمان به صورت يك شبكه كارآمد و موثر، برقراري ارتباطات مطلوب و كارساز مي باشد. از آنجائيكه روابط عمومي در مركز تلاقي افكار و ارتباطات و نظرها و انتقادها مي باشد، حسن خلق ودقت بيشتر زنان در تعاملات درون سازماني و برون سازماني و همچنين صبر و شكيبايي آنها در ارتباط موثرتر با كاركنان در مجموعه مي تواند موجب ايجاد تصويري رضايتمند از ارتباطات در سازمان گردد.
ب) ويژگيهاي منحصر به فرد ارتباطات انساني زنان
زنان ويژگيهاي منحصر بفردي دارند كه در ايجاد ارتباطات انساني نقش بسزايي دارند. آنها با عشق ورزيدن؛ مهرباني و عاطفه را از ديگران هديه مي‌گيرند. مديران زن اغلب اعتماد به نفس دارند و از كارهاي سخت و طاقت فرسا خسته نميشوند. اينگونه اشخاص در صحبت كردن و تعامل از كلمات بهتري استفاده مي كنند. براساس ظرايف و خلقتشان، از خلاقيت و توانمنديهايشان در جهت تأمين لحظات مسرت بخش و مفيد براي خود و ديگران تلاش مي كنند. ضمن داشتن احساسات و عواطف قوي در ايجاد همدلي و همدردي با ديگران، از مردان پيشي گرفته و به عقايد، افكار و شخصيت كاركنان احترام مي گذارند.
ج) قابليت زنان در ايجاد فضاي تعاملي در سازمانها
بدون شك بسياري از ما از اين رو به ارتباطات روي مي‌آوريم تا به ديگران بپيونديم، و خود را با دگرگوني‌هايي كه از آن حادث ميشود سازگار كنيم. مهمتر آنكه ما بخشي از «خود» را از طريق تعاملات با ديگران در ميان مي‌گذاريم، اين وظيفه عموماً بيانگر وجود و يا عدم وجود جاذبه، نزديكي. تشابه و اشتراك بين مردم است و در اين فضاي تعاملي كه دو نفر يكديگر را مي‌بينند، ارتباطات موجب ايجاد يا افزايش و يا بر عكس موجب از بين رفتن و يا كاهش پيوستگي ميان طرفين ارتباط يا اشخاص ميشود. مي دانيم كه فراگرد ارتباطي در محيط شكل گرفته و انجام مي‌پذيرد. محيط نه تنها بر فراگرد ارتباطي و نوع آن بلكه به ادراكات آنچه بين خود رد و بدل مي‌كنيم و سطحي كه ارتباط مي گيريم نيز تاثير مي‌گذارد. زنان حوادث را برحسب زمينه فرهنگي، اجتماعي و رواني مختص به خود در روابط عمومي درك مي‌كنند بطوريكه مي توانند تصميمات مهم را به درستي و به موقع بگيرند. آنان با آگاهي از انتخاب كلمات در هنگام صحبت كردن و همچنين با آگاهي از اين انتخاب در هنگام گوش دادن به حرفهاي ديگران در راستاي اهداف سازماني فضاي تعاملي مناسب را ايجاد مي نمايند.
د) توانايي زنان د راقناع مخاطب به عنوان يك كارگزار حرفه اي
مي دانيم كه خلقت زنان به شكل عاطفي وجود دارد و امروزه ورود به فرايند متقاعد سازي مستلزم همدلي و همدري و توجيه دلايل يك موضوع براي مخاطب است كه دراين راستا يك كارگزار روابط عمومي
مي تواند از قوام و اهميت موضوع با خبر بوده و وقت و انرژي كافي را در جهت اين مهم بكار بندد كه بطور طبيعي و با توجه به مشكلات اجتماعي موجود در جوامع اين امر مهم توسط بانوان بيشتر ميسر خواهد بود، چراكه ظرافت و حساسيت هاي زنانگي نيز مبين اين نكته است كه بيشتر زنان با قدرت رابطه تعاملي، تاثير گذاري، آگاهي، تبادل تجربيات واطلاعات علمي مي توانند با درك صحيح از يك پيام نگرش مخاطبان را درجهت اهداف سازماني تغيير و يا تقويت نمايند. اقناع يكي ديگر از مشخصه هاي ديگر، در فرآيند ارتباطات است و اقناع‌گري در زندگي مردم تنيده شده بطوريكه خواسته يا ناخواسته، در طول روز با آن مواجهند و نمي‌توان از آموختن آن شانه خالي كرد.
ه) لزوم بكارگيري زنان در مديريت روابط عمومي ها
به نظر مي رسد در دهه هاي اخير نقش زنان در حوزه مديريت پر رنگ تر شده است، به طوريكه در بسياري از جوامع زنان در پستهاي كلان كشور عهده دار وظيفه مديريتي بوده و جايگاه خود را در جامعه و بويژه در مديريت به اثبات رسانيده اند و نطفه تحولات سراسري و به هم پيوسته در عرصه مديريت زنان در بطن جامعه ايران در حال شكل گيري است. براي رسيدن به تعادل، برابري و رفع تبعيضات و در نتيجه توسعه بهتر و كاملتر جامعه، نياز به آن است كه زنان بتوانند در فرآيند تصميم گيري در سطوح مختلف مديريتي جامعه شركت كنند.
امروزه آنچه مسلم است مديريت بعنوان يك عامل هماهنگ كننده و يك عنصر تعيين كننده در فضاي كسب وكار مطرح است، لكن به لحاظ تسلط اقتصاد دولتي بر اقتصاد بخش خصوصي در كشور ما، بكارگيري مديران مرد بيشتر از زنان مي باشد اين درحالي است كه 70 درصد مديران روابط عمومي دربخش خصوصي زنان مي باشند و متاسفانه در بخش اجتماعي گاها بي اعتمادي به عملكرد مديران زن موجب ميشود كه سلايقي در سطح جامعه به نمايش گذارده كه مانع ارزش گذاري واقعي فعاليت ها و ويژگيهاي خاص مديران زن در جامعه شود بطوريكه امروزه شاهد حضور چند برابري آقايان نسبت به بانوان در بخش هاي مديريتي كشور از جمله روابط عمومي هستيم؛ ما ميتوانيم با حضور پررنگ تر بانوان در حوزه روابط عمومي، ديدگاه هاي موجود را با اعتمادسازي نسبت به عملكرد بانوان مدير اصلاح كنيم.
قطعا بانوان با ظرافت انديشه و انگيزه هاي جستجوگرانه در بسياري از مسايل فرصت هاي منحصر به فردي را براي خود و شكوفايي استعدادشان در اين حوزه به ارمغان مي آورند. همچنين زناني كه به دليل توانمندي هايشان به عنوان مدير برگزيده شده اند به عنوان زنان برجسته و برتر عمل مي كنند و تركيبي از شيوه هاي مديريتي مردانه و زنانه را به كار مي برند و از جمله شاخص هاي اصلي اين نحوه مديريت؛ صداقت، شفافيت، پاسخگويي سريع، پويايي، آگاه سازي و تزريق انرژي مثبت و مهمتر از همه قانونمندي است كه يكي از خصيصه هاي برجسته خانمها ميباشد. بطوريكه بيشتر زنان در پذيرش فعاليت هاي اجتماعي (مديريتي) يا كاري را نمي پذيرند يا اگر پذيرا باشند كامل و دقيق خواهند بود و از درك و فهم بالايي در روابط عمومي برخوردار هستند.
و) ضرورت حضور اثر بخش زنان متخصص در فضاي اسلامي- اعتقادي جامعه ارتباطي كشور
در اسلام زن و مرد بودن مهم نيست، اين انسانيت است كه مهم است: مشاهده و تجربه اين معنا را ثابت كرده است كه مرد و زن، از يك نوع و از يك جوهرند، جوهري كه نامش انسان است، چون تمامي آثاري كه از انسانيت در صنف مرد مشاهده شده در صنف زن نيز مشاهده شده است آن هم بدون هيچ تفاوت، بطور مسلم ظهور آثار نوع، دليل بر تحقق خود نوع است. اين دو صنف در بعضي آثار مشترك (نسبت به هم) از نظر شدت و ضعف اختلاف دارند ولي صِرف شدت و ضعف در بعضي از صفات انساني باعث آن نمي شود كه بگوييم نوعيت در صنف ضعيف باطل شده و او ديگر انسان نيست. لذا روشن است كه رسيدن به هر درجه از كمال كه براي يك صنف ميسر است براي صنف ديگر نيز ميسور و ممكن است.از طرف ديگر خداوند در قرآن مي فرمايد{... أَن�'ِي لاَ أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ م�'ِنكُم م�'ِن ذَكَرٍ أَو�' أُنثَى بَع�'ضُكُم م�'ِن بَع�'ضٍ... [و فرمود كه] من عمل هيچ صاحب عملى از شما را از مرد يا زن كه همه از يكديگريد تباه نمىكنم.(آيه 195، سوره آل عمران)}. البته در اسلام توصيه شده است كه هر كس به حق خود قانع باشد و موقعيت جنس و نوع ديگر را آرزو نكند چرا كه آرزو، تمناي دل است به آنچه كه رسيدن به آن يا غير ممكن است و يا دشوار. برخي برتري ها در بين مردم ثابت است، نظير برتري هايي ناشي از تفاوت هاي بين اصناف. بعضي از صنف مردانند و به همين خاطر برتري هايي دارند و بعضي از صِنف زنانند آنها نيز به ملاك زن بودن يك برتري هاي ديگري دارند. خداوند به هر يك از دو طايفه مرد و زن
برتري هايي داده و با توجه به آن احكامي را در خصوص هر كدام تشريع كرده و حتما هر صنف احكامي به نفع خود دار ند (سهم الارث دو برابري مردان و يا ضامن بودن مرد در تامين هزينه زندگي و معاف بودن زن از آن و حتي كار منزل و اختصاص مهريه به زنان و..) .
عقيده اسلام بر اين است كه خداي تعالي اين برتري ها را در بينتان قرار داده و او هر كاري را به مصلحت شما مي كند و از سوي ديگر غريزه حب و علاقه را كه در برخورد با فرد برتر به هيجان آمده تنبه دهد به اين كه اين فردي كه در فلان كار برتري دارد، از تو جدا نيست و از خود توست. مثل حسادت ورزيدن دست بر بينايي چشم است كه دست در صدد برآيد تا چشم را از حدقه خارج كند در حالي كه بينايي چشم به دست تعلق دارد.
اسلام در زمينه فعاليت هاي اجتماعي، سياسي، علمي و اقتصادي نيز، براي زن، حق استقلال قائل است. از نظر اسلام، ميدان فعاليت و تلاش علمي و اقتصادي و سياسي براي زنان، كاملاً باز است. اگر كسي با استناد به بينش اسلامي بخواهد زن را از كار علمي محروم كند، از تلاش اقتصادي باز دارد، يا از تلاش سياسي و اجتماعي
بي نصيب سازد، به خلاف حكم خدا عمل كرده است. زنان به قدري كه توان جسمي و نيازها و ضرورت هايشان اجازه مي دهد، مي توانند در فعاليت ها شركت كنند.
دين مبين اسلام مديريت زنان را باور دارد و نقش آنها را در جامعه امروزي براساس تخصص و مسووليت هايشان پذيرفته است. جامعه ايران امروز، جامعه شايسته سالاري، اسلامي و مدرن است كه توانمندي بانوان، چه از نظر تحصيلي و علمي، و چه مديريتي و عملي كاملا در آن ثابت شده است و تخصص و تعهد زنان را باور دارد. بدون ترديد رهنمودهاي روشنگرانه امام خميني(ره)، جايگاه زن ايراني را آنچنان ارتقا بخشيد كه امروز زنان ايراني در رديف صبورترين، متعهدترين و متخصص ترين زنان دنيا قرار گرفته اند.
جمع بندي و نتيجه گيري
اين مقاله نشان داد كه جنبش اجتماعي زنان دارد راه خود را طي مي كند. زنان مسلمان، مدرن و آگاه در قالب تشكلها و نهادهاي زنان در حال سازماندهي خود هستند. با وجود محدوديتها و دست تنگيها براي ايجاد بهبودي در وضعيت حقوقي، اجتماعي زنان تلاش مي كنند و از هر امكان و فرصتي براي آگاهي دادن به زنان نسبت به حقوقشان در زندگي شخصي و اجتماعي بهره مي گيرند و به طبع آن مديريت در لواي زنان در حال شكل گيري و پويايي است.
با توجه به مطالب فوق راهكارهايي را براي فراهم نمودن شرايط مناسب تر جهت فعال نمودن زنان ارائه مي گردد:
ايجاد فرصت هاي لازم براي تاسيس انجمن ها، موسسات، سازمان ها و به طور كلي مراكز تجمع زنانه براي آگاهي از كم و كيف پتانسيل هاي موجود، برگزاري دوره هاي آموزش براي زنان و آشنايي با حقوق خود، فراهم كردن زمينه هاي خود باوري در زنان و آگاه كردن آنها از قابليت ها و توانايي هاي فردي شان، برگزاري سمينارها و تشكيل كارگاه هاي آموزشي براي آشنا شدن مديران، سياستگذاران و تصميم گيران با مقوله جنسيتي و فوايد حضور موثر زنان در رده هاي بالاي تصميم گيري، تشويق و ترغيب مديراني كه از زنان در سطوح بالاي سازماني استفاده مي كنند و امكان به ثبوت رسانيدن لياقت آنان را با دادن فرصت هاي لازم فراهم مي آورند. معرفي زنان برتر و مقايسه عملكرد آنان با مردان هم پايه آنان، تلاش در جهت تنظيم كتب درسي متناسب با مسائل روز و تاكيد بر مفاهيمي چون خانواده مشاركتي، عمل مسئولان نظام از رئيس جمهور تا نمايندگان مجلس به شعارهاي انتخاباتيشان در مورد زنان، انجام پژوهشهاي علمي در باب مسائل زنان به ويژه در مباحث اشتغال، مديريت و نقش آنان در توسعه كشور.
امروزه بخش عظيمي از نيروي انساني سازمان ها را زنان تشكيل مي دهند بطوريكه ما شاهد حضور گسترده بانوان درروابط عمومي ها هستيم اما در راستاي مديريت زنان در اين حوزه به وضعيت مطلوبي دست نيافته ايم. بعضاً مشاهده مي شود كه مديران به توانايي هاي زنان توجهي ندارند، بنابراين بخشي از اين توانايي ها و استعدادها بدون مصرف باقي مي ماند. بنابراين كارگزاران زن روابط عمومي مي توانند ضمن معطوف كردن توجهات مديران و مسوولان به توانايي ها و متجلي ساختن استعدادهاي بانوان شاغل، نقش به سزايي را در مديريت روابط عمومي ايفا كنند. اين مقاله نشان ميدهد كه زنان با داشتن ويژگيهاي منحصر بفرداز جمله؛ اثربخشي در حوزه ارتباطات، قابليت ايجاد فضاي تعاملي در سازمان، اقناع مخاطب، همدلي و همدردي، آگاهي، قدرت رابطه تعاملي و سخنوري و تاثيرگذاري و .... مي توانند در حوزه روابط عمومي چه بسا بيشتر از مديران مرد، مديريتي موفق داشته باشند.
منابع و مآخذ:
1- قرآن كريم.
2- علامه محمد حسين طباطبايي، ترجمه فارسي تفسيرالميزان، جلدچهارم، ترجمه فارسي، صفحات: 532، 533 و534 و140).
3- مقاله راهكارهاي حضور موثر زنان در عرصه فعاليت هاي روابط عمومي از صديقه محمدبيگي، مهرنوش رياضي، گلناز ميلاني، اعظم يزدان پناه، ميترا حيدري، كمال فرهادي.
4- مقاله ارائه يك چهارچوب پيشنهادي از ملاحظات شايسته محوري در حضور مؤثر زنان در روابط عمومي،از محبوبه رنجبر، پوراندخت نيرومند، وراندخت نيرومند.
5- مقاله نقش توانمندسازي زنان و حضور مؤثر آنان در روابط عمومي، از محبوبه رنجبر، ربابه بهرامي هيدجي ، سهرانگل اصلانپور.
6- مقاله مطالعه موردي سازمان هاي فعال در حوزه علم در شهر تهران، دكتر محمد حسين ايماني عضو هيات علمي دانشگاه علم و فرهنگ و طيبه مستوفيان)
7- مقاله رفتار شناسي نفوذ موثر، دكتر حسين ماهر.
8- مقاله ماهيت مهارت هاي اجتماعي، شيرين موسي زاده
9- مقاله زنان نظام آموزشي عالي كشور و اشتغال، دكتر محمد لشكري.
10- مقاله تحليل ويژگيهاي مخاطب در روابط عمومي - حسين تملكي و علي فرهاديان آراني
11- مقاله چالش هاي مديريت زنان در روابط عمومي در كشور - زهرا دربهاني.
12- زنان ايران، مسائل اجتماعي و اخلاقي، زهرا محمدي. ناشر: روابط عمومي شوراي فرهنگي اجتماعي زنان كشور
13- موازنه حقوق و اخلاق در خانواده، مريم احمديه، ناشر: روابط عمومي شوراي فرهنگي اجتماعي زنان كشور
14- روابط عمومي مدرن، حميد صبوري، علي اسلامي، نشر هما زر تبريز