شبكه اطلاع‌رساني روابط‌عمومي‌ ايران (شارا) || ويلبر شرام و اروين اتوود در تعريف خبرتوسعه مي گويند كه خبرهاي توسعه اقتصادي و اجتماعي شامل مطالبي است كه كوشش دولت، سازمان هاي خصوصي، گروه‌ها و افراد را براي بهبود شرايط جاري جامعه نشان دهند.

كوشش آگاهانه و برنامه ريزي مباحثي كليدي هستند كه در خبرنگاري توسعه اهميت دارند. از نظر پژوهشگران نشر خبر هر خبري، ويژگي خبر توسعه را ندارد، اما اخباري كه پيرامون ايجاد نهادي براي كاهش هزينه ها و جلوگيري از مصارف گزاف منتشر شود، مي‌تواند خبرتوسعه تلقي شود، چنانكه بنا كردن ساختماني كه به دلايل و شيوه‌هاي گوناگون بر وضعيت اقتصادي و اجتماعي مردم اثر مي‌گذارد، مي‌تواند خبر توسعه باشد.

اخبار توسعه به طور كلي مي‌توانند مباحثي را چون محيط زيست، مصرف انرژي و الگوي مصرف در برگيرد. افزايش جمعيت و تصميم براي زاد و ولد نيز از مواردي هستند كه مي‌توانند به عنوان اخبار توسعه به شمار آيند. از اين روست كه خبرنگاري توسعه چند بعدي است و بر تجزيه و تحليل فرآيندها تأكيد دارد.

خبرنويسي عادي و خبرنويسي توسعه از لحاظ تهيه و ترتيب باهم تفاوتي ندارند اما اخبار توسعه بيشتر با ساختار خبر تحقيقي تنظيم مي‌شود. چهار عنصر خبر در خبر توسعه نيز اهميت دارد ولي به عناصر «چرا؟ و چگونه؟» توجه خاص مي‌شود و در بين ارزشهاي خبري اهميت «فراگيري» از اهميت «شهرت» بيشتر و اهميت «صحت» از «سرعت» بيشتر است.

خبرنگاران برحسب نيازهاي ملي و محلي برنامه هاي توسعه را تجزيه و تحليل مي‌كنند و مقايسه بين ادعاي مسئولان و واقعيت موجود نيز بايد به عنوان بخشي از كار تحقيقي آنها براي تهيه گزارش به كارآيد.

كارشناسان خبرنگاري توسعه مي‌گويند اگر حداقل يكي از اين معيارها در گزارشي در نظر گرفته شده باشد، مي‌توان با اطمينان گفت كه گزارش تهيه شده، در حوزه خبرنگاري توسعه مي‌گنجد:

برخي ويژگي‌هاي خبرنگاري توسعه

تاكيد بر فرايندها: مهم‌ترين بخش خبر توسعه توجه به فرايند رويداد است.

ديدگاه پرسش‌گرايانه: بررسي برنامه ها، سياستها، و طرح پرسش هاي انتقادي در مورد موضوع مورد نظر مي‌تواند جنبه هاي مثبت يا منفي برنامه را آشكار سازد و گزارش عادي را به گزارش تشريحي يا تحقيقي تبديل كند.

تأكيد بر نيازهاي مردم: در خبرنگاري توسعه توجه به نيازهاي ملي و محلي مردم مهم است، مشاركت مردم براي برآوردن نيازهاي تأمين نشده تقويت مي‌شود و در مورد اهميت برنامه ها و سياست‌هاي توسعه ملي نيز بر نيازهاي واقعي مردم تأكيد مي‌شود و به پيش بيني نيازهاي آينده هم پرداخته مي‌شود.

ارائه پس منظر موضوع و برنامه: خبر توسعه به اطلاعاتي رجوع مي‌كند كه به گذشته‌ موضوع يا برنامه ارتباط دارد. اين كار براي شناخت و آگاهي از سابقه برنامه و دريافتن ميزان اهميت موضوع كمك مي‌كند.

تاثير برنامه ها برمردم: تلاش سياستگذاري هاي توسعه اين است كه از تغييرات مثبت در زندگي مردم رونمايي شود،‌ و خبر توسعه در جستجوي اين تغييرات است تا با نشر آن علاقه به مشاركت را تداوم بخشد.

مقايسه فرايند توسعه در نقاط گوناگوني كه طرح مورد نظر در آنها اجرا شده: مقايسه دستاورد يك منطقه با منطقه ديگر كشور ديگر مي‌تواند محركي براي مشاركت مردم باشد، البته با در نظر داشتن عوامل جغرافيايي كه يكي از عناصري است كه در خبرنگاري توسعه به آن توجه مي‌شود.

نتيجه گيري طرح اجرا شده: بسياري از اوقات به دليل نارسايي مديريتي، كمبود بودجه، سوءاستفاده و مشكلات فني نتيجه برنامه‌هاي اجرا شده مطلوب نيست و با اهداف اوليه طرح متفاوت است، دراين صورت خبرنگاري توسعه براي تهيه و تكميل گزارش به خبرنگاري تحقيقي نياز دارد تا تكميل شود.

تحليل ادعاي موفقيت برنامه: خبرنگاري توسعه به تحليل و بررسي ادعاي موفقيت طرح‌ يا طرح‌هاي اجرا شده مي‌پردازد و ادعاي مسؤولان دولتي را با كارشناسان و كساني كه طرح مورد نظر براي استفاده آنها اجرا شده، تحليل و بررسي ميكند. نقش تحقيق در اين مرحله هم مهم است.

خبرنگاري توسعه لزوما به معناي تهيه گزارش مثبت از رويدادها يا برنامه‌ها يا سياست‌هاي دولت‌هاي بزرگ يا محلي نيست. خبرتوسعه در پي مردم و نيازهاي آنهاست و فرايند گرا، موضوع مدار و عيني گراست.

انجام خبرنگاري توسعه بيشتر اوقات طي روزهاي اول پس از يك رويداد امكان پذير نيست،‌ بلكه با گذر زمان و روشن شدن اثرات يك رويداد يا تحول خاص است كه ابعاد بيشتري از آن مطرح مي‌شود و آن زمان است كه اهميت بيشتري پيدا مي‌كند و انعكاس گسترده‌تر آن ضرورت مي‌يابد.

‌نوشته نويد حميدي
May 8, 2023

منبع: ijnet