شبكه اطلاعرساني روابطعمومي ايران (شارا)-|| كارگاه تعاملي «سواد رسانهاي» با محوريت مفهوم ادراك در جهان رسانهاي شده، سهشنبه ۲۸ دي در اداره كل فرهنگ و ارشاد استان گلستان برگزار شد.
به گزارش روابطعمومي دفتر مطالعات و برنامهريزي رسانهها، در اين كارگاه كه با حضور محمد آقاسي جامعهشناس و پژوهشگر حوزه افكار عمومي برگزار شد، مفهوم ادارك در جهان رسانهايشده، نخستين موضوعي بود كه مورد بررسي قرار گرفت.
آقاسي در ابتداي اين بحث، به تشريح مفهوم ادراك پرداخت و آن را با تعريف درست از خود و شرايط اطراف معنا كرد.
پس از آن ادراك دستكاري شده بهعنوان يكي از مهمترين مسائل حوزه ارتباطات كه ميتواند فضاي تبليغات و اطلاعرساني را متاثر كند مطرح شد و به تبع آن تشريح انواع خطاهاي شناختي كه ادارك را متاثر ميكند، محورهاي جديدي را به مباحث كارگاه افزود.
آقاسي در ادامه كارگاه و در توصيف انواع خطاهاي شناختي از چهار خطا ياد كرد و گفت: خطاي همهبيني، خطاي منفيبافي، خطاي ذهنخواني و خطاي برچسبزني از مهمترين خطاهاي شناختي محسوب ميشوند؛ خطاهايي كه عمدتا ارتباطي تنگاتنگ با مفهوم تعميم دارد و با دستكاري ذهن مخاطب بر او تأثير ميگذارند.
مدرس اين كارگاه علاوه بر اين در بحث خطاهاي شناختي به مبحث سواد رسانهاي نيز نقب زد و از اهميت درك درست از مفاهيم براي اطلاعرساني و ساخت پيام اثرگذار بر مخاطب ياد كرد. او همچنين از منظر مخاطب نيز شناخت اين خطاها را مهم برشمرد و آن را در دريافت پيام و درك و گفتگوهاي مسائل زندگي روزمره ضروري تلقي كرد.
كارگاه تعاملي «سواد رسانهاي» مطرح شد
آقاسي در تبيين حضور فراگير اينترنت در زندگي بشر امروزي نيز اظهار كرد: فضاي اينترنت به تشديد خطاها و افزايش بسامد آن كمك كرده است. در چنين فضايي به دليل گستردگي ارتباطات و اثرگذاري آن بيشتر شده است.
او افزود: افزايش ارتباطات سببساز گستردگي دامنه پاسخگويي شده، چنانچه اگر در گذشته رسانهها و خبرنگاران در نشر اطلاعات و اخبار نسبت به مخاطبان كمتري احساس مسئوليتپذيري داشتهاند، اما امروزه با حضور اينترنت و شبكه جهاني اطلاعات، پاسخگويي خبرنگاران و اصحاب رسانه دامنه وسيعتري يافته است.
مدرس اين كارگاه در خصوص تعداد افكاري كه را روزانه ذهن بشر را درگير ميكند نيز افزود: در طول روز از ذهن افراد ۵۰ تا ۷۰ هزار فكر ميگذرد؛ حجمي كه معادل توليد يك كتاب است. در اين ميان اينترنت نيز يكي از منابع توليد فكر است كه زندگي بشر به آن وابسته شده است.
او همچنين اشاره كرد: دو سوم جهان با اينترنت سروكار دارد و سهونيم درصد در جهان سالانه به اين طيف ميپيوندند. آمارها نشان ميدهد، در هر دقيقه ۲۳۱ ميليون ايميل در دقيقه جابهجا ميشود، بيش از ۹۰ هزار و ۲۰۰ متن منتقل ميگردد، پنج ميليون ۹۰۰ هزار جستوجوي گوگل صورت ميپذيرد و ۲۳۷ هزار و ۲۰۰ توئيت جابهجا ميشود.
آقاسي ضمن اشاره به اهميت گوشيهاي همراه براي جستوجو در اينترنت اظهار كرد: در كشورهاي توسعهيافته، استفاده از اين گوشيها براي يافتن اطلاعات در اينترنت كمتر است. همچنين اين مسئله به نسلها و جوامع مختلف بستگي دارد.
او همچنين در زمينه وابستگي بيشازحد از اين گوشيها اضافه كرد: آمارها نشان ميدهد كه توان و تحمل دور بودن از گوشي و به تعبيري اطلاعات، ۱۲ دقيقه است؛ پديدهاي كه از آن با عنوان فوبياي از دست دادن اطلاعات ميتوان ياد كرد. فوبياي اطلاعات، از پديدههاييست كه به روند دستكاري اطلاعات كمك ميكند و آن را تشديد مينمايد.
او همچنين در تبيين جامعهپذيري جديد در درك ما نسبت به پيرامونمان گفت: در جامعه جديد، انسانها به يكديگر افسار شدهاند. به اين معني كه در طول شبانه روز در حال تبادل و دريافت پيام هستيم. اين مسئله وابستگي به وابستگي زياد و متفاوتي ميان انسانها منجر شده است. همچنين در جامعهپذيري جديد، معاشرتهاي آنلاين معنا پيدا كرده و ما با چيزي طرفيم كه در گذشته معنا نداشته است. از سوي ديگر، در اين فضاي نوين، نوع روابط انساني تغيير كرده و مفاهيمي نظير گروههاي هواداري و صفحات و كانالهاي مرتبط با آنها وارد فضاي اجتماعي ما شده است.
آقاسي افزود: از ديگر ويژگيهاي دنياي جديد كه مولود جهانيشدن رسانههاست، گسترش ارزشهاي جهاني و كمرنگ شدن ارزشهاي بومي و مليست. در مجموع، اين مسائل اهميت توجه به دستكاري ادارك را ميرساند كه شناخت آن، يكي از موارد اصلي در توسعه سواد رسانهاي قلمداد ميشود.
در بخش دوم اين كارگاه كه مشخصاً بهصورت تعاملي برگزار شد، زندگي در عصر اطلاعات مورد توجه قرار گرفت و تمركز مباحث بر مفهوم پساحقيقت استوار شد.
آقاسي در اين بخش از كارگاه با ايجاد ارتباط ميان مفاهيم پساحقيقت و سواد رسانهاي ادامه داد: امروزه در عصر پساحقيقت قرار داريم، يعني غلبه با احساسات است و رسيدن به كنه حقيقت، دشوار. سواد رسانهاي در عصر پساحقيقت، بيش از هر زمان ديگري معنا مييابد، از همين رو در چنين عصري، سواد رسانهاي، جايي خود را عيان ميكند كه توان كشف حقيقت از پس احساسات وجود داشته باشد.
گزارشگر: سعيده زاد قناد