شبكه اطلاع‌رساني روابط‌عمومي ايران (شارا)-|| در سال 2010، سازمان بين المللي استاندارد (ISO) استاندارد بين المللي ايزو 26000 را براي كمك به سازمان‌ها در ارزيابي و رسيدگي به مسئوليت‌هاي اجتماعي خود منتشر كرد. ايزو 26000-2010، مسئوليت اجتماعي را اين‌گونه تعريف مي‌كند: «مسئوليت يك سازمان و شركت در قبال تأثيرهاي تصميم‌ها و فعاليت‌هاي خود بر جامعه و محيط زيست، از طريق رفتار شفاف و اخلاقي كه:
- به توسعه پايدار از جمله سلامت و رفاه جامعه كمك مي‌كند.
- انتظارهاي ذينفع‌ها را در نظر مي‌گيرد.
- مطابق با قوانين قابل اجرا و سازگار با هنجارهاي رفتاري بين‌المللي است.
- در همه سازمان يكپارچه شده و در روابط آن [سازمان و شركت] به‌كار گرفته مي‌شود.»
كسب‌وكارهايي كه مسئوليت اجتماعي شركتي را انجام مي‌دهند، هدف‌شان بهبود جوامع، اقتصاد يا محيط زيست است.
مسئوليت اجتماعي شركت (CSR)، نوعي خودتنظيمي است كه مسئوليت‌پذيري و تعهد كسب‌وكار را براي كمك به رفاه جوامع از طريق اقدام‌هاي مختلف محيطي و اجتماعي نشان مي‌دهد.
يك شركت و سازمان مي‌تواند چهار نوع تلاش مسئوليت اجتماعي را اجرا كند: ابتكارهاي زيست محيطي، كار خيريه، شيوه‌هاي كار اخلاقي و پروژه‌هاي داوطلبانه.
در دنياي امروزي، مشتريان، كارمندان و ساير ذينفع‌ها يك شركت را بر اساس تأثير فعاليت‌هاي آن بر جامعه، اقتصاد و محيط زيست قضاوت مي‌كنند. به عبارت ديگر، آيا به خير بيشتر و نه تنها، سود بيشتر اهميت مي‌دهد. اقدام‌هاي مسئوليت اجتماعي راهي براي نشان دادن موضع كسب‌وكار شما در اين مورد است.
براي سازمان‌ها و شركت‌ها داشتن يك تصوير آگاهانه‌ي اجتماعي به‌طور فزاينده‌اي مهم است. مصرف‌كنندگان، كارمندان و ذينفعان، مسئوليت اجتماعي را در هنگام انتخاب يك برند يا شركت در اولويت قرار مي‌دهند و شركت‌ها را مسئول ايجاد تغييرات اجتماعي با باورها، عملكردها و سود خود مي‌دانند.
كيتي اشميت، بنيانگذار و طراح اصلي Passion Lilie، مي‌گويد: «آنچه كه مردم در مورد شركت شما فكر مي‌كنند براي موفقيت آن بسيار مهم است. با ايجاد يك تصوير مثبت كه به آن اعتقاد داريد، مي‌توانيد نامي براي شركت خود به‌عنوان فردي آگاه اجتماعي ايجاد كنيد.
حمايت و افزايش آگاهي براي دلايل مهم اجتماعي يك راه عالي براي كسب‌وكار شما براي حفظ ذهنيت و افزايش ارزش برند است.
يك مطالعه در سال 2020، همبستگي مستقيمي بين تأثير مثبت درك‌شده و رشد ارزش برند نشان داد. شركت‌هايي كه عموم مردم آنها را بسيار تاثيرگذار مي‌دانند، در طول ۱۲سال، ۱۷۵درصد رشد ارزش برند را نشان دادند، در حالي كه كسب‌وكارهاي با تأثير مثبت كم تنها ۷۰ درصد رشد نشان دادند.
در چند دهه گذشته، تعداد بيشتري از رهبران كسب‌وكار متوجه شده‌اند كه مسئوليتي بيش از حداكثر كردن سود براي سهامداران و مديران اجرايي دارند. در عوض، آنها مسئوليت اجتماعي دارند كه بهترين كار را نه فقط براي شركت‌هاي‌شان، بلكه براي مردم، سياره زمين و جامعه در كل انجام دهند. اين درك، منجر به ظهور شركت‌هايي شده است كه به عنوان مسئوليت اجتماعي شناخته مي‌شوند.
انواع مسئوليت اجتماعي
مسئوليت اجتماعي به‌طور سنتي به چهار دسته تقسيم مي‌شود: مسئوليت زيست‌محيطي، بشردوستانه، اخلاقي و مسئوليت اقتصادي.
1. مسئوليت زيست محيطي
مسئوليت زيست‌محيطي به اين باور اشاره دارد كه سازمان‌ها بايد تا حد امكان دوستدار محيط زيست باشند. اين يكي از رايج‌ترين شكل‌هاي مسئوليت اجتماعي است. برخي از شركت‌ها براي اشاره به چنين طرح‌هايي از اصطلاح "مديريت زيست‌محيطي" استفاده مي‌كنند.
شركت‌هايي كه به‌دنبال پذيرش مسئوليت زيست‌محيطي هستند، مي‌توانند اين‌كار را به چند روش انجام دهند:
- كاهش آلودگي، انتشار گازهاي گلخانه‌اي، استفاده از پلاستيك‌هاي يك‌بار مصرف، مصرف آب و ضايعات عمومي؛
- تنظيم مصرف انرژي با افزايش اتكا به انرژي‌هاي تجديدپذير، منابع پايدار و مواد بازيافتي يا نيمه بازيافتي؛
- جبران اثرهاي منفي زيست‌محيطي؛ براي نمونه، كاشت درخت، تامين مالي پژوهش‌ها و كمك مالي به هدف‌هاي مرتبط.
2. مسئوليت اخلاقي
مسئوليت اخلاقي به حصول اطمينان از عملكرد يك سازمان به شيوه‌اي منصفانه و اخلاقي مربوط مي‌شود. سازمان‌هايي كه مسئوليت اخلاقي را پذيرفته‌اند، هدف‌شان اعمال رفتار اخلاقي از طريق رفتار منصفانه با همه ذينفعان، از جمله رهبري، سرمايه‌گذاران، كاركنان، تامين‌كنندگان و مشتريان است.
3. مسئوليت بشردوستانه
مسئوليت بشردوستانه به هدف يك كسب‌وكار براي تبديل فعالانه جهان و جامعه به مكاني بهتر اشاره دارد. علاوه بر اين‌كه تا حد امكان اخلاقي و سازگار با محيط زيست عمل مي‌كنند. سازمان‌هايي كه با مسئوليت‌هاي بشردوستانه مديريت مي‌شوند اغلب، بخشي از درآمد خود را به اين امر مهم اختصاص مي‌دهند.
4. مسئوليت اقتصادي
مسئوليت اقتصادي عملي است كه يك شركت از تعهد خود براي انجام كارهاي خوب در زمينه‌هاي ذكر شده در بالا حمايت مي‌كند. هدف نهايي صرفاً به حداكثر رساندن سود نيست، بلكه اطمينان از تأثير مثبت عمليات تجاري بر محيط، مردم و جامعه است.
مسئوليت اجتماعي و اخلاق
آيا مسئوليت اجتماعي يك نظريه اخلاقي است؟ پاسخ مثبت است چراكه افراد در قبال جامعه خود مسئول هستند و بايد به برقراري تعادل بين رشد اقتصادي، رفاه جامعه و محيط زيست كمك كنند. اگر اين تعادل ايجاد شود، قطعا مسئوليت اجتماعي محقق خواهد شد.
همان‌طور كه بزرگان اين عرصه بارها تاكيد كرده‌اند تئوري مسئوليت اجتماعي بر پايه يك سيستم اخلاقي بنا شده كه در آن تصميم‌ها و اقدام‌هاي افراد بايد قبل از هر اقدامي از نظر اخلاقي تاييد شوند و هر اقدام يا تصميمي كه باعث آسيب به جامعه يا محيط زيست شود، از نظر اجتماعي بويژه اخلاقي غيرمسئولانه تلقي خواهد شد. در واقع، هر فردي موظف است به نحوي عمل كند كه به نفع جامعه باشد و نه تنها براي فرد، سهامدار يا ذينفع خاص.
نظريه مسئوليت اجتماعي و اخلاق بايد در تصميم‌ها و اقدام‌هاي روزانه گنجانده شود، بويژه آ‌ن‌هايي كه بر ساير افراد يا محيط تأثير مي‌گذارند. در ظرفيت گروهي بزرگتر، كد مسئوليت اجتماعي و ارزش‌هاي اخلاقي در درون گروه مذكور و همچنين در طول تعامل با گروه يا فردي ديگر اعمال مي‌شود.
جمع‌بندي
مسئوليت اجتماعي راهنمايي براي دستيابي به پايداري است. اتخاذ اصول كليدي مسئوليت اجتماعي، مانند پاسخگويي و شفافيت، مي‌تواند به تضمين دوام و موفقيت بلندمدت هر سازمان يا سيستم كمك كند.
سازمان‌ها مي‌توانند با توجه دقيق به تأثير آنها بر جامعه و محيط زيست به پايداري دست يابند. رفتار شفاف و اخلاقي، رويكردي را تضمين مي‌كند كه به محافظت از موفقيت بلندمدت جامعه و محيط زيست منجر مي‌شود.
سازمان‌ها مي‌توانند سود ببرند و در عين حال از سياره و مردم نيز مراقبت كنند.
خلاصه اين‌كه:
- مسئوليت اجتماعي به شيوه‌هاي تجاري درگير شدن در رفتار اخلاقي و انجام اقداماتي با هدف سود رساندن به جامعه‌اي كه كسب‌وكار در آن فعاليت مي‌كند، اشاره دارد.
- مسئوليت اجتماعي شركتي اهميت فزاينده‌اي پيدا كرده است، زيرا كاركنان، سرمايه‌گذاران و مصرف‌كنندگان تمايل بيشتري براي چنين اقداماتي ابراز كرده‌اند.
- شركت‌ها مي‌توانند سياست‌هاي مسئوليت‌پذيري اجتماعي را به طرق مختلف دنبال كنند، اما موفق‌ترين شركت‌ها آنها را مستقيماً در عمليات اصلي تجاري خود ادغام كرده‌اند.
منابع
https://pachamama.org
https://asq.org
www.businessnewsdaily.com
https://online.hbs.edu
https://corporatefinanceinstitute.com
https://jcsr.springeropen.com/