شارا - شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران : چطور با زبان بدن سخن بگوييم؟
یکشنبه، 27 شهریور 1401 - 10:00 کد خبر:50490
زبان بدن ما بازتاب احساس ماست. اگر اعتماد به نفس پاييني داشته باشيم، شانههاي ما ميلرزد، از نگاه كردن به چشمهاي مخاطب خود طفره ميرويم و بدنمان پيام ميدهد كه نميخواهيم با ديگران رابطه برقرار كنيم. اين پيامها احساس ما را نسبت به طرف مقابل به وضوح نشان ميدهد. اگر اين پيامها را طوري تغيير دهيم كه اطمينان بيشتري را نشان دهند، اعتماد به نفس ما بيشتر ميشود. بار ديگر كه در برابر كسي احساس ضعف كرديد، راست بنشينيد، شانههاي خود را عقب بكشيد و به چشمهاي طرف مقابل نگاه كنيد.
شبكه اطلاعرساني روابطعمومي ايران (شارا)-|| روانشناسي زبان (psycholinguistics ) نام شاخه علمينسبتا جديدي است كه از محل تلاقي زبانشناسي و روانشناسي جوانه زده است.
موضوع اين علم مطالعه جنبههاي ذهني زبان، يا به بيان ديگر، رابطه ذهن و زبان است. پيشرفت عصب- روانشناسي (نور و پسيوكولوژي) هنوز به آنجا نرسيده است كه ما را از كاربرد واژه «ذهن» بينياز كند. هنوز راه درازي در پيش است تا ما به همه اسراري كه در كاسه سرمان نهفته است، پيببريم و بتوانيم آزادانه به جاي ذهن، كلمه مغز را به كار ببريم. پيش از آنكه وارد بحث شويم، بايد به يك تمايز مهم توجه داشته باشيم و آن تمايز بين زبان و گفتار است. زبان عبارت است از مجموعهاي از قواعد كه به آن دستور (يا گرامر) ميگويند و نيز تعدادي واژه كه واژگان زبان را تشكيل ميدهند اما گفتار، نمود يا حالت بالفعل زبان است، از اينرو نوعي رفتار است كه مستقيما به مشاهده درميآيد. ما در اين بحث، «زبان» و «گفتار» را با حفظ تمايزي كه ذكر شد، به كار ميبريم. اين تمايز در بحثهاي فني زبانشناسي و روانشناسي زبان اهميت بسيار دارد.
براي اينكه بتوانيم با آدمهاي دوروبرمان راحتتر ارتباط برقرار كنيم، بايد «زبان بدن» آنها را ياد بگيريم. متخصصان علم ارتباط ميگويند كه تنها 7درصد از پيامهاي ما از طريق واژهها منتقل ميشود و 33درصد آن از طريق لحن و تن صدا و 60درصد هم از طريق زبان بدن انتقال مييابد. حالا اين زبان بدن چيست كه حتي بيشتر از حرفهاي ما اطلاعات را منتقل ميكند؟ به زبان علمي، پيامهايي كه توسط اعضاي بدن و حركات صورت منتقل ميشوند، زبان بدن را تشكيل ميدهند.
زبان بدن ما بازتاب احساس ماست. اگر اعتماد به نفس پاييني داشته باشيم، شانههاي ما ميلرزد، از نگاه كردن به چشمهاي مخاطب خود طفره ميرويم و بدنمان پيام ميدهد كه نميخواهيم با ديگران رابطه برقرار كنيم. اين پيامها احساس ما را نسبت به طرف مقابل به وضوح نشان ميدهد. اگر اين پيامها را طوري تغيير دهيم كه اطمينان بيشتري را نشان دهند، اعتماد به نفس ما بيشتر ميشود. بار ديگر كه در برابر كسي احساس ضعف كرديد، راست بنشينيد، شانههاي خود را عقب بكشيد و به چشمهاي طرف مقابل نگاه كنيد.
همين تغيير وضعيت بدني، به تنهايي ميتواند نگرش منفي را از شما دور كند. سپس طوري رفتار كنيد كه به وضوح نشان دهد آماده برقراري ارتباط با ديگران هستيد. لبخند بزنيد؛ اين ظاهر مطمئن بهخود، به شما اطمينان بيشتري ميدهد.
زبان بدن در برخورد اول
داوري لحظهاي و فوري بزرگترين بخش تأثير اول است و در اين داوري، زبان بدن يكي از عناصر بسيار مهم بهنظر ميرسد. بهطور كلي اقداماتي كه در لحظه اول برخورد، بهشدت توي ذوق ميزند و مانع ارتباطي ايجاد ميكند، عبارتند از: خاراندن سر، جويدن عصبي گوشه لبها، دوري از تماس چشمي، قوز كردن يا بيانعطاف ايستادن و... . در نخستين برخورد، وقتي فرد لبخند نميزند، حالت بدني خشكي دارد و به افراد نگاه نميكند، باعث ميشود افرادي را كه به او نزديك ميشوند، نااميد كند. انسانها بهطور كلي از كساني استقبال ميكنند كه پر انرژي و گشادهرو باشند و لبخند، مطمئنترين زبان بدن است. لبخند به ديگران ميگويد در آن لحظه خاص شما خوشحال يا راضي هستيد. وقتي به كسي لبخند ميزنيد، نورونهاي منعكسكننده او از هم باز و شاد ميشوند و متقابلا لبخندي را به نمايش ميگذارد و آگاهانه يا ناآگاهانه احساس ميكند روي شما تأثير خوشايندي گذاشته است. لبخند نزدن، افراد را خنثي و بيتفاوت نشان ميدهد. توجه به اين نكته نيز مهم است كه لبخند زماني واقعي برداشت ميشود كه چشمها و بقيه بخشهاي صورت را هم دربرگيرد.
در ضمن مهمترين جنبه لبخند در تأثيرگذاري اوليه، رنگ دندانهاي شماست. در دنياي امروز داشتن دندانهاي زرد، رنگ مردهاي به شخص ميدهد. وضع ظاهر شما نيز در تأثيرات اوليه نقش تعيين كنندهاي دارد. در واقع وضع ظاهرتان، نخستين اطلاعاتي است كه ديگران از شما ميگيرند. وقتي لباس آراسته و تميز بپوشيد اين پيام را منتقل ميكنيد كه از اعتماد به نفس فراواني برخورداريد و به دنياي پيرامونتان بها ميدهيد. براي خوب بهنظر رسيدن لزوما نبايد زيبا و خوشچهره باشيد. البته، زيبا بودن چيز بدي نيست اما داشتن اطمينان خاطر و اعتماد به نفس مهمتر است.
اگر خوب، خوشايند و مورد اعتماد بهنظر برسيد، ارتباط را جذب ميكنيد و طرف مقابل را در موقعيت آرامي قرار ميدهيد. متخصصان بر اين عقيدهاند كه تأثيرگذاري اوليه با برنامهنويسي ذهن ما براي ارزيابي و طبقهبنديكردن در رابطه است.
يادگيري زبان بدن
درس اول: حريمها
طرف مقابل شما چقدر از شما فاصله دارد؟ نه منظور ما معناي شاعرانه فاصله نيست؛ منظورمان دقيقا همان چيزي است كه با سانتيمتر و متر قابل اندازهگيري است. نخستين چيزي كه در زبان بدن بايد آموخت، تحليل همين فاصلههاست كه به آن «حــــريم» ميگويند:
۱- حريم صميمي (خصوصي)
يك دايره به شعاع 15 سانتيمتر و يكي ديگر به شعاع نيم متر دور بدن خودتان بكشيد؛ محيط پيراشكي شكلي ميسازد كه حريم خصوصي شماست. معمولا براي بيشتر آدمهاي دنيا اين پيراشكي، منطقه ممنوعه حساب ميشود. غير از والدين، همسر، دوستان صميمي و البته كودكاني كه هنوز عقلشان به حريم خصوصي قد نميدهد، كسي نميتواند به اين دايره با شعاع نيم متر وارد شود؛ يعني اگر كسي وارد شد، بدانيد كه معناي خاصي ميدهد. اين آدم يا ميخواهد صميمي شود يا ميخواهد شما را به قتل برساند(!)
2ـ حريم شخصي
به دايرهاي كه از شعاع نيم متر تا شعاع يك متر دور و بر شما را تشكيل ميدهد، ميگويند حريم شخصي و همكاران، خويشاوندان و همكلاسيها معمولا اين حريم را رعايت ميكنند.
3 - حريم اجتماعي
يك دايره است كه از يك متر تا 5/3 متر اطراف ما را فرا گرفته است. اين حريم ويژه غريبههاست و هر كسي ميتواند در آن رفتوآمد كند. معمولا ما با فروشندهها، تعميركارها و افرادي كه دارند از خيابان رد ميشوند، اين فاصله را حفظ ميكنيم.
4 - حريم عمومي
حريم عمومي - دقيقا برخلاف حريم خصوصي - بسيار وسيع است. ميگويند از 6 متر گرفته تا هر چه بشود اين خط 6 متري را در كره زمين ادامه داد، حريم عمومي حساب ميشود. وقتي ميخواهيم بگوييم كه ما به يك گروه مثلا معترض ربطي نداريم و فقط تماشاچي هستيم، اين فاصله را رعايت ميكنيم.
درس دوم: حركات چهره
يكي از سينماگرها ميگويد: «چهره آدمي سرزميني است كه ميتوان روزها در آن سير و سياحت كرد.»
1 - چشم ها
بيش از حد پلكزدن ميتواند نشانه اضطراب باشد. پلك نزدن هم ميتواند نشانه ترس باشد. چشمها موقع خنديدن حالت خاص خودشان را دارند و البته موقع اندوه هم به همين ترتيب.
2 - چهره درنماي كلي
يك پيشاني پر چين با ابروهاي رو به پايين ميتواند نشانه اندوه يك آدم باشد. چهره درهم كشيده هم يا نشاندهنده اضطراب است يا نشانه خشم. رنگ سرخ صورت، به نسبت موقعيت يا نشاندهنده خشم است يا نشاني از شرم. صورت زرد هم كه ترس را نشان ميدهد البته احتمالات پزشكي را هم در نظر بگيريد!
وقتي از چيزي هيجانزده ميشويم، ناخودآگاه لبهايمان را به هم فشار ميدهيم يا آنها را گاز ميگيريم. اما اگر ديديد كه يك نفر با لبهايش خيلي دارد بازي ميكند، احتمالا ميخواهد حرفي بزند اما نميتواند يا دارد دل دل ميكند. لبها كه بالاتر و پايينتر از حد معمول باشند، به نسبت حالتشان يا نشان از تعجب دارند يا خنده.
درس سوم: دستها
دستها - بهويژه وقتي كه با چهره در يك قاب قرار ميگيرند- براي خودشان يك عالمه معنا منتقل ميكنند:
1 - حركت دست ها
بيشتر وقتها ما از دستهايمان استفاده ميكنيم تا حرفهايمان را تكميل كنيم؛ مثلا وقتي ميخواهيم بگوييم چيزي خيلي بزرگ است، دستهايمان را به نشانه بزرگي باز ميكنيم يا وقتي كه ميخواهيم آدرس بدهيم، سمت چپ و راست را با دستمان نشان ميدهيم اما بعضي وقتها حركت از اين هم پيچيدهتر ميشود؛ مثلا حركتهاي نماديني مثل مشتكردن انگشتها كه نشانه مقاومت يا زورمندي است يا ساختن حالت حرف v با انگشت جلوي دوربين كه نشانه پيروزي و آزادي است. حركتهاي دست خيلي به فرهنگ وابسته هستند. كلا هر فرهنگي براي خودش يك مقدار نرمال حركات دست تعريف كرده است كه اگر كمتر از آن را به كار ببريد، يعني خودتان هم علاقهاي به حرفهايتان نداريد و اگر بيشتر از آن، يعني اينكه عصبي هستيد و كنترل دست و پايتان را از دست دادهايد.
۲- حرارت دستها
معمولا دستهايي كه خيلي داغ يا خيلي سرد هستند، از يك مسئله ناخوشايند ذهني حكايت دارند. اگر دستها سرد باشند يعني بهاصطلاح طرف يخ كرده و احتمالا از چيزي ميترسد. دستهاي خيلي داغ هم احتمالا نشان از خشم يا استرس زياد دارند.
3 - اضطراب دست ها
عرق كردن كف دستها و ماليدن آنها به هم گاهي نشانه اضطراب است. يادتان باشد وقتي داريد براي مصاحبه شغلي ميرويد، اضطرابتان را با ماليدن دستها به همديگر لو ندهيد.
درس چهارم: پاها
پاها به خاطر قرار گرفتنشان در قسمت پايين آناتومي بدن معمولا شكل كلي بدن را تعيين ميكنند؛ براي همين خيلي از حالتهايي كه موقع ايستادن ميگيريم، به پاها ربط دارد.
1 - پا روي پا انداختن
وقتي كه يك نفر روي صندلي لم داده و پايش را روي پايش گذاشته، يعني اينكه راحت است، آرام است و روي اوضاع تسلط دارد. البته يك معناي ديگر هم دارد و آن اينكه خيلي دوست ندارد موافقت و صميميتش را به شما اعلام كند. معمولا آدمهاي مشتاق به صحبتهاي شما، بدنشان را جلو ميآورند و به شما نزديكتر ميشوند.
2 - راست قامت راه رفتن
راست قامت راه رفتن نشانه اعتماد به نفس است و قوز كردن نشانه درماندگي. پس سرتان را بالا بگيريد و با قاطعيت راه برويد! البته هيچ كدام از اين نشانهها قطعي نيست ولي شما ميتوانيد با دقت در رفتار مردم و آنهايي كه در اجتماع معقولتر و مقبولترند، زبان بدني مناسب با فرهنگ خود را بياموزيد.