شبكه اطلاع‌رساني روابط‌عمومي ايران (شارا)-||نويسنده: شهرزاد عارفي ||قسمت اول|| تئوري بازي ها چيزي بيش از بازي هاي سرگرمي و قمار است. به طور خاص، نظريه بازي شاخه‌اي از علم اقتصاد است كه به اين موضوع مي‌پردازد كه چگونه بازيكنان يك بازي منطقي مي‌توانند تصميمات خود را بهينه كنند. در اين بازي ها، كاري كه هر فرد انجام مي دهد، روي ساير افراد گروه تاثير مي گذارد. تئوري بازي به مطالعه چگونگي بهترين انتخاب در موقعيت‌هاي تصميم‌گيري وابسته مي‌پردازد.
نظريه بازي ها بينش هاي عملي را ارائه مي دهد كه در زمينه هاي مختلف از جمله علوم سياسي، تجارت، زيست شناسي تكاملي، علوم كامپيوتر و فلسفه به كار گرفته شده است.
يك بازي به معناي موقعيتي است كه با سه جزء مشخص مي شود:
۱. مجموعه اي از افراد درگير كه بازيكن ناميده مي٬شوند.
۲. مجموعه اي از حركات مجاز كه هر بازيكن مي تواند انجام دهد، كه به عنوان استراتژي شناخته مي شود.
۳. شرحي از احساس هر بازيكن در مورد نتايج احتمالي كه به طور منطقي توسط يك بازده يا تابع سود توصيف شده است.
تئوري بازي٬ها در پنج قسمت دسته بندي مي٬شود
1. بازي‌هاي مشاركتي و يا غير مشاركتي: در بازي‌هاي مشاركتي، شركت‌كنندگان مي‌توانند به منظور به حداكثر رساندن شانس خود براي برنده شدن در بازي، اتحاد ايجاد كنند (مثلاً مذاكرات). در بازي‌هاي غيرهمكاري، شركت‌كنندگان نمي‌توانند در عوض اتحاد تشكيل دهند (مثلاً جنگ).
2. بازي٬هاي متوزان در برابر بازي‌هاي نامتوازن: در يك بازي متوزان، همه شركت‌كنندگان اهداف يكساني دارند و تنها استراتژي‌هايي كه براي دستيابي به آنها اجرا مي‌شوند، تعيين مي‌كنند كه چه كسي برنده بازي است (مثلاً شطرنج). در عوض در بازي هاي نامتوازن، شركت كنندگان اهداف متفاوت يا متضادي دارند.
3. بازي‌هاي با جريان اطلاعاتي كامل در مقابل بازي‌هاي با جريان اطلاعاتي ناقص: در بازي‌هاي اطلاعات كامل، همه بازيكنان مي‌توانند حركات بازيكنان ديگر را ببينند (مثلاً شطرنج). در عوض، در بازي‌هاي اطلاعات ناقص، حركات ساير بازيكنان پنهان مي‌شوند (مثلاً بازي‌هاي كارتي)
4. بازي‌هاي همزمان در مقابل بازي‌هاي متوالي: در بازي هاي همزمان، بازيكنان مختلف مي توانند اقداماتي را همزمان انجام دهند. در عوض در بازي هاي Sequential، هر بازيكن از اقدامات قبلي بازيكنان ديگر آگاه است.
５. بازي با مجموع صفر در مقابل بازي‌هايي كه مجموع صفر نيستند: در بازي هاي جمع صفر، اگر بازيكن چيزي به دست آورد كه باعث ضرر ساير بازيكنان شود. در بازي‌هاي مجموع غيرصفر، در عوض، چندين بازيكن مي‌توانند از دستاوردهاي يك بازيكن ديگر بهره ببرند.
تعادل نش- Nash
تعادل نش شرايطي است كه در آن همه بازيكنان درگير در بازي توافق دارند كه بهترين راه حل براي بازي به جز وضعيت واقعي آنها در اين مرحله وجود ندارد. هيچ يك از بازيكنان در تغيير استراتژي فعلي خود (بر اساس تصميمات ساير بازيكنان) مزيتي ندارند. يكي از رايج ترين مثال هايي كه براي توضيح تعادل نش استفاده مي شود، معضل زنداني است. بياييد تصور كنيم دو جنايتكار دستگير مي شوند و بدون داشتن امكان ارتباط با يكديگر در سلول نگه داشته مي شوند.
1- اگر يكي از اين دو زنداني به جرم خود اعتراف كند، اولي آزاد مي شود و ديگري 10 سال را در زندان مي گذراند.
2- اگر هيچ يك از آنها اعتراف نكنند، براي هر كدام فقط يك سال در زندان مي گذرانند.
3- اگر هر دو اعتراف كنند، در عوض هر دو 5 سال در زندان مي گذرانند.
در اين حالت تعادل نش زماني حاصل مي شود كه هر دو جنايتكار به يكديگر خيانت كنند.
يك راه آسان براي فهميدن اينكه آيا بازي به تعادل نش رسيده است يا خير مي تواند اين باشد كه استراتژي خود را براي حريفان خود آشكار كنيد. اگر بعد از مكاشفه شما، هيچ كدام از آنها استراتژي خود را تغيير ندادند، تعادل نش نشان داده مي شود.
متأسفانه، دستيابي به تعادل نش در بازي هاي متقارن آسان تر از نامتقارن است. بازي هاي نامتقارن در واقع رايج ترين بازي ها در برنامه هاي كاربردي دنياي واقعي و هوش مصنوعي هستند.
ادامه دارد...