شارا- امروزه علم بازاريابي از علوم پايه دنياي تجارت محسوب ميشود. بازاريابي گستره عظيمي از استراتژيها و برنامهها را براي رونق دادن به يك كسبوكار و حفظ اين رونق به كار ميگيرد. بازاريابي در واقع اقدام به خلق عقايد مشتريان نسبت به يك محصول و سپس حفظ اين عقايد در ذهن آنان ميكند. اما همواره آنچه كه موجب ظهور علوم جديد در دنياي تجارت ميشود تعريف روشهايي است كه بتواند نقصانهاي موجود در يك روش را مرتفع كند يا بتواند در محيطي كه تعريف ميشود بهرهوري بيشتري داشته باشد.
همين عامل موجب ظهور بازاريابي چريكي شد. يكي از نقصهاي موجود در بازاريابي سنتي پرهزينه بودن آن است بهگونهاي كه بسياري از كسبوكارهاي كوچك با وجود تمايل به استفاده از آن، نميتوانند هزينههاي آن را متقبل شوند. همين رويكرد موجب ظهور نوعي بازاريابي براي كسبوكارهاي كوچك شد هرچند كه شركتهاي بزرگ نيز از آن بي بهره نماندهاند.
بازاريابي چريكي كه از آن به عنوان بازاريابي بدون هزينه نيز نام برده ميشود نوعي از برنامههاي بازاريابي است كه در آن سعي ميشود ترويجاتي بر پايه خلاقيت و برخلاف عرف متداول انجام شود كه داراي حداكثر بازده ممكن است. اين بازاريابي همانگونه كه از نام آن پيداست مانند چريكها كه از حركات نامتعارف و نامنظمي چون كمين، خرابكاري، حملات و حركات تعجبآميز استفاده ميكنند، اين بازاريابي نيز از حركات مشابه در صنعت بازاريابي استفاده ميكند و با ترويجات و حركات خود مخاطبان را متعجب و به خود جذب ميكنند. در واقع اين نوع بازاريابي با هزينهاي كه براي ترويج و تبليغ ميكند حداكثر توجه و احساسات مشتري را در مقايسه با بازاريابي سنتي بر ميانگيزد و باعث ميشود تا تبليغات عميقا به ياد مشتريان بماند.
اين بازاريابي 70 درصد هزينههاي خود را صرف تبليغات و 30 درصد را خرج ساير آميختههاي بازار ميكند.
براي روشنتر شدن موضوع بهتر است به برخي از خلاقيتهاي موجود در تبليغات بازاريابي چريكي پرداخته شود. يكي از شركتهاي خدماتي تناسباندام براي تبليغات خود صندلي را در ايستگاههاي اتوبوس طراحي كرده است كه هنگامي كه افراد روي صندلي مينشينند وزن آنها و اضافه وزنشان را به آنها نشان ميدهد، سپس اين شركت خدماتي را به عنوان راهحلي براي تناسب اندام به آنها نشان ميدهد. شركت نيكون در يك كمپين تبليغات چريكي خود تعداد زيادي فلاش در برخي از مكانها نصب كرده است كه هنگام عبور افراد از اين مكانها تصوير خبرنگاراني را نشان ميدهد كه با دوربين و فلاشهايشان از اين افراد عكسبرداري ميكنند و دوربين نيكون را معرفي ميكند. مثال ديگري نيز مربوط به يك شركت فروش محصول چسب است كه اين شركت سكههاي طلا را به وسيله چسبهاي محكم خود به اطراف ميچسباندند و هنگامي كه افراد با اين سكهها مواجه ميشدند و قصد داشتند آنها را بردارند، اما نميتوانستند آن را از محل جدا كنند، تبليغات همراه اين سكهها را مشاهده ميكردند كه چسب آنها را تبليغ ميكرد. يك شركت خيريه تعداد زيادي كيف پول را روي زمين ريختند و هنگامي كه افراد اين كيفها را برميداشتند در درون آنها با تبليغي مواجه ميشدند كه حاوي اين پيام بود كه خود را از جهنم نجات دهيد و به اين روش براي موسسه خيريه تبليغ ميكرد. به اين طريق بازاريابي چريكي ترويجاتي هوشمندانهتر با حداقل هزينه و حداكثر اثر بر مشتري را ارائه ميدهد.
برخي اصولي كه بازاريابي چريكي را متمايز ميكند پايهگذاري آن بر روانشناختي افراد و طريقه تفكر، واكنش آنها، تاكيد بر منافع به جاي فروش، تمركز بيشتر بر مخاطبان هدف در مقابل بازاريابي انبوه و استفاده بيشتر از تكنولوژيها در بازاريابي است. لوينسون كسي كه براي اولين بار به تعريف بازاريابي چريكي پرداخت و مراحل اجراي آن را در چند مرحله به اين ترتيب بيان ميدارد: ابتدا بازار را تحت نظر بگيريد و بازار، محصول، خدمت، گزينههاي رسانهاي، رقابت، مشتريان، تكنولوژي، مزيتهاي قابل دستيابي تركيب شدن با شركاي بالقوه بازاريابي را جستوجو كنيد و با همفكري مشتريان، ليستي از مزيتهاي خود را شناسايي كنيد و به اين طريق مزيت رقابتي خود را شناسايي كنيد. سپس روشهاي حمله خود را با زمان دقيق و مجريان آن بر اساس مزيتهاي رقابتي خود و به شيوههاي خلاقانه مشخص كنيد و به اين طريق برنامه بازاريابي خود را بر اساس استراتژيهاي خلاقانه با زمانبندي دقيق تنظيم كنيد.
پس از اين مرحله اصلاحات و تنظيماتي را با شركاي بازاريابي و كسبوكارها اعمال كنيد. اين شركا ميتوانند به تجارت از طريق افزايش عرضه بازار و تقسيم هزينههاي بازاريابي كمك كنند. در مرحله بعد ميتوانيد با برنامههاي تنظيم شده به بازار هجوم ببريد و تا حصول نتايج مورد نظرتان از اجرا، حمايت لازم را به دست آوريد. حمله را در زمانهاي مشخص ارزيابي كنيد و روشهايي كه كارآيي لازم را ندارد حذف كنيد و آنها را با روشهاي خلاقانه جديدي جايگزين كنيد به گونهاي كه روشها بتوانند با هزينه حداقلي، حداكثر كارآيي را به دست آورند. همچنين به اين طريق همواره در پي بهبود هجوم در همه زمينهها از جمله پيامها، نوع رسانهها، حربهها و بودجه باشيد.حالا ميتوانيد اسلحههاي بازاريابي چريكي را به دست بگيريد و در جهت كسبوكار كوچك خود مبارزه كنيد.