شبكه اطلاعرساني روابطعمومي يران (شارا)-|| تسلا اولين برندي است كه وقتي درباره خودروهاي برقي صحبت ميكنيم به ذهن خطور ميكند. در واقع شايد كساني كه درباره اين موضوع صحبت ميكنند الزاما علاقهمندان به اين حوزه نباشند اما براي آنها هم تسلا تنها برندي است كه به ذهن ميآيد. وقتي صحبت از كمپينهاي ارتباطات بازاريابي با موضوع خودرو ميشود ناخودآگاه تبليغات با هزينههاي گزاف را ميتوان يادآوري كرد.
تبليغات شيكي كه در آن خودروها از جادههاي ساحلي و كوه و دشت عبور ميكنند و ميخواهند به مخاطب القا كنند كه زندگي چيزي جز اين نيست و شما هم همين خودرو را ميخواهيد. گاهي وقتها هم در صنعت خودرو تبليغات خلاقانهاي ميبينيم كه در جشنوارهها جايزه خودرو ميگيرند. گاهي هم غولهاي خودروسازي درگير رقابتهاي تبليغاتي جذاب ميشوند.
اما تسلا هيچكدام از اينها نيست. شما تسلا را روي تابلوهاي تبليغاتي يا تيزرهاي تلويزيوني نميبينيد. اما چرا تسلا تا اين اندازه بدون هيچ تبليغاتي شناختهشده است؟ ارزشهاي تسلا با ارزشهاي مدرن رايج همسو است و اين شناخت وسيع از تسلا تنها از شبكههاي اجتماعي ميآيد.
بهطور مثال در فوريه ۲۰۱۸ ايلان ماسك با موفقيت، خودرو تسلا رودستر محبوب خود را با فالكونهوي به فضا منتقل كرد. ماسك گفته بود كه هدف نهايي اسپيسايكس، سفر انسان به فضا و زندگي در كره مريخ است.
هدف مشخص بود: «پرتاب موشك با موفقيت» اما اضافهكردن تسلا رودستر به موشك انگار يك سرگرمي براي ماسك بود. هيچكس انتظار نداشت ماسك با موشك، ماشين تسلا رودستر محبوب خود را از زمين دور كند اما ماسك هوشمندانه با اين كار توجه همه را علاوه بر پرتاب موشك با موفقيت به سمت تسلا نيز جلب كرد كه اين ميتواند امكاني جديد در يك سفر فضايي باشد. در اين پروژه ماسك بيشترين بهرهبرداري را از ظرفيت روابط عمومي كرد.
درحاليكه حسابي درباره اين رويداد سر و صدا شده بود و دربارهاش صحبت ميكردند ماسك تازهترين اطلاعات را از طريق حساب كاربري خود در توييتر به فالوورهايش ميداد. بعد از پرتاب موفقيتآميز موشك ماسك در توييتر خود نوشت: «از قرار يك ماشين در مدار زمين است.» بعد از اين اسپيسايكس بهشدت جلبتوجه كرد و تسلا هم اعلام كرد سريعترين اتومبيل را در كهكشان دارد. همين اخبار كافي بود تا توجهها از اخبار منفي درباره توليد جديدترين خودرو تسلا از بين برود و اين چيزي جز موفقيت روابطعمومي نبود.
شخصيت ايلان ماسك و حضور هوشمندانه و فعالانه او در توييتر باعث شده تا حضور برند تسلا در رسانههاي رسمي و سنتي را تضمين كند. بهعبارتي ديگر هر توييت ايلان ماسك يك خبر به حساب ميآيد. از سوي ديگر بايد به اين نكته توجه كرد كه اتومبيلها هميشه نمادين بودهاند. آنها موقعيت اجتماعي، اقتصادي و ارزشهاي مدنظر مالك خود را نشان ميدهند. وقتي صحبت از تسلا ميشود چيزهايي بيشتر از ثروت فرد يا عشق به سرعت تداعي ميشود، ارزشهايي چون دورانديشي و آيندهنگري، توجه به نوآوري، حمايت از محيطزيست و ارزشهايي از اين دست و همه اينها ارزشهاي نسل Z بهشمار ميرود.
بازاريابي خودرو براي نسل Z بسيار دشوار است. اين نسل بهجاي خريد خودرو از Uber استفاده ميكند يا از سرويس اجاره خودرو و از سوي ديگر هنوز در بازار خودرو حضور فعالي ندارند. اما تسلا با ارزشهايش و ايلان ماسك بهخوبي ميتوانند بر اين چالش غلبه كنند و اين گروه از مخاطبان را بهسوي خود جلب كنند.
درحاليكه برندها درصدد هستند تا با اينفلوئنسرها در شبكههاي اجتماعي همكاري كنند اما براي تسلا اين موضوع كاملا غيرضروري است.
ايلان ماسك يكي از مهمترين و تاثيرگذارترين كاربران توييتر بهشمار ميرود كه بيش از ۵۶ ميليون فالوور دارد. ماسك به تمام معنا يك شخصيت كاريزماتيك است كه يك برند شخصي متمايز و چشمگير براي خود ساخته است. شايد او را بتوان با برخي شخصيتهاي سياسي بلندپايه در دنيا مقايسه كرد و حتي ميتوان گفت خيلي از سياستمداران ميتوانند از او ياد بگيرند.
ماسك خارج از چارچوبهاي رايج روابطعمومي در توييتر حضور دارد. او چيزهايي رابه اشتراك ميگذارد كه بحثبرانگيز هستند و در بيشتر مواقع حتي ممكن است به اعتبار وي آسيب بزنند. او درباره زندگي شخصي خود در توييتر مينويسد، از ديدگاه سياسياش ميگويد و درباره فعاليتهاي تسلا و اسپيسايكس مينويسد.
به سوالات كاربران عادي توييتر پاسخ ميدهد و توييتهاي كاربران درباره تسلا را هم ريتوييت يا بازنشر ميكند و به سوالات دارندگان تسلا پاسخ ميدهد. چند مديرعامل مانند ماسك را ميشناسيد كه اينچنين در توييتر فعاليت كنند؟ مارك زاكربرگ از فيسبوك؟ جف بزوس از آمازون؟ يا مديرعامل توييتر، گوگل يا... مديرانعامل برندها يا در توييتر فعاليت نميكنند يا با دقت فعاليت ميكنند. حتي ميان مديرانعامل غولهاي خودروسازي در دنيا، براي مثال نميتوان چنين مواردي را درباره مديرعامل BMW يا آئودي ديد يا شنيد.
آنلاين بودن ماسك باعث شده تا با كاربران شبكههاي اجتماعي ارتباط برقرار كند و به سوالات كاربران درباره تسلا پاسخ دهد؛ اين موضوع علاوه بر اينكه سرگرمكننده است به مخاطب حس اعتماد و در دسترس بودن را ميدهد. ماسك در توييتر فقط تبليغ تسلا يا اسپيسايكس را نميكند.
او درباره توليد، شكستها و مشكلاتي كه با آنها روبهروست مينويسد يا از كاربران عذرخواهي ميكند و توضيح ميدهد و بحث ميكند. اين رفتار جامعهاي از مخاطبان را در اطراف تسلا پديد ميآورد كه احساس ميكنند با اين شركت رشد كرده، از چالشها عبور كرده و پيروز شدهاند. به مسووليت اجتماعي توجه زيادي دارد و براي حل مشكلات واقعي تلاش ميكند. حالا امروز تسلا با همه فعاليتهاي منحصربهفرد (خوب يا بد) ايلان ماسك باارزشترين كمپاني خودروسازي در دنياست و ارزش آن بيشتر از تويوتا و ديزني است. اينكه اين موفقيت چقدر ادامه پيدا ميكند را هيچكس نميداند اما ميتوان گفت هر توييتي كه ماسك منتشر كرد در موفقيتهاي تسلا موثر بودند.
او جهاني را خلق ميكند كه تماشاي آن لذتبخش است و مخاطبان هم ميخواهند بخشي از قصه جهان او باشند و آنها ميتوانند با خريد خودرو تسلا اين كار را انجام دهند.
حميد جعفري متخصص روابطعمومي و ارتباطات بازاريابي