اشاره
شبكه اطلاعرساني روابطعمومي يران (شارا)-|| روابطعمومي به عنوان يكي از نهادهاي ارتباطي و اطلاعرساني نقش مهمي در توسعه يافتگي كشورها در عرصه هاي مختلف اجتماعي، اقتصادي و حتي سياسي در همه جاي دنيا ايفا مي كند و در رشد و بالندگي سازمان ها و موسسات، بويژه تعاملات با مخاطبان و ذينفعان موثر و تعيين كننده مي باشد. اهميت كاركردهاي واحدهاي روابطعمومي و از سوي ديگر چالش ها و مشكلات متعددي كه بر سر تحقق اهداف و وظايف اصلي آن وجود دارد، پيوسته در بين صاحب نظران و كارشناسان اين حوزه مورد بحث و مجادله بوده است.
نامگذاري روزي به عنوان "روز ملي ارتباطات و روابطعمومي" شايد فرصتي مناسب براي طرح مسائل و مشكلات اين حرفه و ارائه راهكارهايي عملي براي رفع موانع بر سر فعاليتهاي حرفهاي روابطعموميها باشد؛ در همين رابطه گفتگويي را با استاد محسن اميني از مدرسين و پيشكسوتان اين حرفه داشتيم، آنچه در پي مي آيد، حاصل اين گفتگوست.
***
• به عنوان سوال اول بفرماييد، از نظر شما نامگذاري روز ملي روابطعمومي تا چه ميزان در تبيين رسالت اصلي اين حرفه مي تواند تاثيرگذار باشد؟
اميني: در همه دنيا به عناوين مختلف روزهاي متعددي را نامگذاري كرده كه به نوعي ارزش و اهميت آن موضوع خاص را گوشزد ميكند، در مورد روز ملي ارتباطات و روابطعمومي نيز به اعتقاد من نامگذاري و گراميداشت آن بهتر از بي تفاوتي و نبودن هيچگونه مراسم يا گراميداشتي است، اما صرفاً يك روز يا يك هفته به شكل تشريفاتي كافي نيست و اصل موضوع كاركرد روابطعمومي بايد مدنظر قرار گيرد.
به عنوان نمونه در اين ايام مراسم تقدير و تجليلهايي توسط بخش هاي مختلف انجام ميشود كه در واقع به كميت بيش از كيفيت توجه ميشود، در ارزيابي هاي انجام شده بايستي جانب عدالت رعايت شده و تبعيض بين سازمان هايي كه در برگزاري مراسم حمايتگر بودند يا مشاركت بيشتري و موثرتري داشتند وجود نداشته باشد، تا باعث ايجاد نوعي بي انگيزگي در سايرين نگردد و نوعي سرخوردگي در بخش حرفهاي كار ايجاد نكند.
به نظر من ارزشيابي كار بسيار مهمي است كه در مورد آثار و عملكرد روابطعموميها انجام ميشود و تشويقهايي را به همراه دارد، حتي در كلاس درس اگر استاد يك نمره كم يا زياد به يك دانشجو بدهد ممكن است در طرف مقابل ايجاد نا اميدي كند. در مراسمهايي كه برگزار ميشود و تشويق و تقديرها نيز همينطور است و از حساسيت بالايي برخوردار است.
*پيشنهاد شما براي بزرگداشت بهتر روز ملي روابطعمومي و اثر گذارتر بودن آن چيست؟
اميني: در واقع با توجه به ماهيت روابطعمومي، بزرگداشت چنين عنواني نيز بايد با همراه با نوآوري و خلاقيت در ويژه برنامه ها باشد و تكرار موضوعات پيش پا افتاده و به نوعي تكرار مكررات نباشد، البته آنلاين بودن برخي از اين مراسم توانسته نوآوري ها و تازگي در برداشته باشد كه نقطه عطف شرايط موجود است، حتي حضور مديران ارشد سازمان در اين مراسم نقش مهمي در انجام رسالت برگزاركنندگان اين روز دارد كه مي تواند توجه آنها را به مسائل روز بين المللي روابطعمومي و ارتباطات جلب نمايد.
از سويي ديگر اينكه مراسم اگر تنها بين خود اهالي روابطعمومي برگزار شود، چندان جالب نيست، بلكه بايد با اين اقدام نسبت به ترويج و تبليغ اهميت فعاليتهاي روابطعمومي و لابي آن در سازمان با حضور مديران ارشد تلاش شود، چرا كه اهميت و جايگاه اين بخش براي اساتيد و فعالان روابطعمومي كاملاً مشخص و روشن است.
به عنوان نمونه، در شرايط فعلي موضوع سلامت جامعه و زحمات كادر درمان و همچنين بيان نقص هايي كه در اطلاعرساني موضوع كرونا توسط بخش مربوطه صورت گرفت وجود تناقضاتي درارائه اطلاعات را نشان داد و در برخي مواقع جامعه را دچار سردرگمي كرد، كه در چنين مراسم و جايگاهي امكان و زمان بررسي و نقد اينگونه موارد است. همچنين تلاش براي حضور دانش آموختگان اين رشته در بخش هاي مختلف به عنوان كارورز و كارآموز روابطعمومي و كارآفريني براي فارغ التحصيلان بااستعداد و علاقمند در ادارات و سازمان هاي مختلف بايد صورت بگيرد.
*به نظر شما براي رفع چالش هاي پيش روي بخش روابطعمومي در اين مناسبت بر روي چه مواردي بايد تاكيد كرد؟
اميني: به نظر من اتفاقي كه طي سال هاي ابتدايي دهه 60 رخ داد و رشته روابطعمومي را گرايشي غربي مطرح و به همين علت از گروه دروس دانشگاهي كشور در آن زمان دانشكده علامه طباطبايي، حذف شد، اين رشته دانشگاهي را با وقفه مواجه كرد، چرا كه روابطعمومي موضوع تازه اي در فرهنگ ما نبوده و نيست و قدمت آن در ادبيات شرق و غرب كاملاً مشهود است. در نوشته ها و آثار سعدي ديدگاه هاي آموزشي و تربيتي و مفاهيم روابطعمومي به وفور ديده ميشود، همچنين در قابوسنامه و حتي آثار مولانا و بوعلي سينا و حافظ نكات كليدي در اين موضوع وجود دارد كه نشانه اهميت موضوعات ارتباطي است. در واقع امروزه آموزش در روابطعمومي بايد بر مبناي مسائل فرهنگي جامعه باشد تا اثرگذاري و كارايي فعاليت هاي انجام شده را ارتقاء دهد.
*با توجه به تاكيد شما بر موضوع آموزش حرفه اي در روابطعموميها جه پيشنهاداتي داريد؟
اميني: در حال حاضر سازمان هاي ما دچار نوعي فردگرايي شده اند كه روابطعمومي با محتواي آموزشي متناسب براي اصلاح چالش ها و موانع توسعه سازمان مي تواند اثر گذار باشد. در واقع كار آموزش تخصصي روابطعمومي كه با تلاش دكتر نطقي در ايران شكل اوليه گرفته بايد با كاروزي و كارآموزي و آموزش عملي همراه باشد.
در اين رشته صرفاً آموزش يكسري اصول تئوري كافي نيست و در كنار آن همكاري مديران سازمان براي فراهم شدن امكان آموزش كار روابطعمومي به دانشجويان اين رشته درهنگام تحصيل بايد فراهم گردد تا فارغ التحصيلان وقتي وارد بازار كار ميشوند توانايي انجام و اداره امور مرتبط را داشته باشند و اگر اين امكان به دلايل متعددي ميسر نشود باعث دلسردي دانش آموختگان اين رشته را در پي خواهد داشت.
فارغ التحصيلي كه در روابطعمومي صرفا تئوري بداند وقتي جذب بازار كار ميشود به دليل كم تجربگي توان انجام يكسري كارها را نداشته و با برخودهايي از سوي مديران مواجه مي شوند كه انگيزه آنها را براي خلاقيت و نوآوري و انجام كار حرفهاي كم ميكند. البته كارگاه هاي آموزشي كه توسط بخش هاي خصوصي در حال اجراست تا حدود زيادي توانسته اين نقيصه را جبران كند، اما كافي نيست.
*چه عوامل ديگري را در رشد و بالندگي روابطعموميها موثر مي دانيد؟
اميني: به نظر من، مديران ارشد سازمان ها و دستگاه هاي اجرايي بايد معتقد به اين موضوع باشند كه روابطعمومي فقط يك ويترين زيبا براي نمايش بي عيب سازمان آنها نيست، بلكه با انجام پروژه هاي تحليلي و تحقيقي عامل رشد و بهره وري در سازمان است.
به عنوان نمونه در كشور ژاپن امور تحقيقاتي ازضروريات محسوب ميشود و در ايران نوعي كار تشريفاتي است. به عنوان نمونه، سازمان بهره وري آسيا هر ساله نشستي برگزار مي كند كه بررسي نتايج آن در مقايسه با كشورهاي ديگر نظير مالزي ميزان بهره وري درايران بسيار پايين است كه علت عمده آن به نظر من ضعف در بهكارگيري توان حرفه اي روابطعموميهاست.