شبكه اطلاع رساني روابطعمومي يران (شارا)-|| توسعه زيرساختهاي ارتباطي همواره يكي از اولويتهاي سياستگذاران در هر كشوري است. تحول روشهاي ارتباطي طي سالهاي اخير كيفيت اينترنت پهن باند و خصوصا اينترنت پهن باند ثابت را به شاخصي مهم براي سنجش كيفيت ارتباطاتي كشورها بدل كرده است.
به گزارش شارا به نقل از دنياياقتصاد، گزارشهاي جهاني نشان ميدهند ايران در اين زمينه با سرعت دانلود ۷۵/ ۱۵ مگابيت بر ثانيه و سرعت آپلود ۹۱/ ۹ مگابيت بر ثانيه رتبه ۱۲۹ را در ميان كشورهاي جهان به خود اختصاص داده است. اين درحالي است كه پايين بودن كيفيت اينترنت ثابت در كشور موجب شده بسياري از مشتركان به استفاده از اينترنت موبايل روي بياورند و تقاضاي بالا براي اين نوع سرويسها، اين شبكه را با مشكلاتي مواجه كند.
جديدترين گزارش منتشر شده توسط سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي هم اين موضوع را تاييد ميكند؛ براساس اين گزارش تا پايان سال، ضريب نفوذ اينترنت پهن باند سيار با گذر از مرز 100 درصدي به 119 درصد رسيده است؛ درحاليكه ضريب نفوذ اينترنت پهن باند ثابت كشور، تنها 61/ 12 درصد است. بسياري از كارشناسان، انحصار شركت مخابرات ايران را عامل اصلي كندي روند توسعه اينترنت پهن باند ثابت در كشور ميدانند. ضريب نفوذ تلفن ثابت در كشور 67/ 34 درصد و نسبت به سال 98 تغييري نكرده اما ضريب نفوذ تلفن همراه با رسيدن به عدد 156 درصد، رشدي حدودا 10 درصدي را نسبت به سال پيش از آن تجربه كرده است.
رشد چشمگير تقاضاي اينترنت سيار
گزارش رگولاتوري از وضعيت اينترنت پهن باند كشور در سه ماه چهارم سال 99 نشان ميدهد تعداد مشتركان اينترنت پهن باند ثابت كشور تا پايان اين مدت به ۱۰ ميليون و ۶۰۰ هزار نفر رسيده و با اين حساب ضريب نفوذ اين فناوري در كشور 61/ 12 درصد برآورد ميشود. با توسعه هر روزه شبكههاي اينترنت موبايل، تعداد مشتركان اين سرويس با رشد روزافزون مواجه بوده است؛ بهطوري كه ضريب نفوذ اينترنت موبايل 119 درصد تخمين زده شده و تعداد مشتركان آن به ۸۴ ميليون و ۱۹۶ هزار مشترك رسيده است.
ضريب نفوذ اينترنت پهن باند سيار در مدت مشابه سال 98، حدود 83 درصد بوده و با اين حساب ضريب نفوذ اين فناوري طي يك سال رشد 43 درصدي را تجربه كرده است. كارشناسان بخش زيادي از اين افزايش را ناشي از برآورده نشدن نياز و خواسته كاربران از سرويسهاي اينترنت ثابت ميدانند. به اين ترتيب، ضريب نفوذ اينترنت ثابت در انتهاي سال 99 نسبت به مدت مشابه سال قبل، تنها 15 درصد افزايش داشته است.
ADSL همچنان محبوبترين سرويس اينترنت ثابت
اينترنت ثابت يكي از انواع پرطرفدار اينترنت پرسرعت است. بهرهمندي از اين سرويس محدود به مكان و محدوده جغرافيايي مشخص است و خارج از اين محدوده، امكان استفاده از آن وجود ندارد.
طي سالهاي گذشته، فناوريهاي اينترنت ثابت از اينترنت دايال آپ با سرعتهاي كيلوبيتي، به فناوريهايي مانند ADSL و سپس فيبر نوري با سرعتهاي به مراتب بالاتر تغيير كردهاند.
درحالحاضر، انواع سرويسهاي موجود اينترنت در ايران كه به اقتضاي شرايط براي طيف متنوعي از كاربران ارائه ميشوند عبارتند از: ADSL،VDSL و FTTX. اينترنت ADSL با استفاده از خطوط تلفن ثابت و بدون ايجاد مزاحمت براي تماسهاي صوتي (اتفاقي كه در دايالآپ رخ ميداد)، اطلاعات را از مراكز مخابراتي به روي مودم ميآورد. اتصال اينترنت ADSL را ميتوان روي خطوط تلفن ثابت ايجاد كرد و نيازي به كابلكشي و نصب خطوط جديد ندارد.
اين سرويس با محدوديتهايي از جمله سرعت دانلود كمتر از ۲۴ مگابيت بر ثانيه و سرعت آپلود كمتر از 2 مگابيت روبهروست. در مقابل، اينترنت VDSL روي بسترهاي كابلهاي شبكه است و برخلاف ADSL از خطوط تلفن ثابت شهري براي انتقال اطلاعات استفاده نميكند و نياز به كابلكشي دارد. سرعت دانلود روي اينترنت VDSL تقريبا پنج برابر سرعت دانلود ADSL و سرعت آپلود آن نيز ۱۰ برابر ADSL است.
جديدترين آمارهاي ارائه شده از سوي سازمان تنظيم مقررات نشان ميدهند تعداد مشتركان خانگي و تجاري ارتباطات پهنباند ثابت تا پايان سال ۱۳۹۹، بيش از ۱۰ ميليون و ۶۰۰ هزار عدد بوده كه از فناوريهاي اينترنت پرسرعت، شامل ADSL، VDSL،FTTX و TD-LTE با سرعتهاي متفاوت بهره ميبرند.
مطابق آمارهاي ارائه شده، هم اكنون ۸ ميليون و ۵۷۰ هزار اشتراك در حوزه اينترنت ثابت مربوط به فناوري ADSL است و مشتركان TDLET به حدود يك ميليون و ۴۸۵ هزار نفر رسيدهاند. اين درحالي است كه ۱۵۹ هزار نفر از طريق فناوري FTTH و ۳۸۲ هزار نفر نيز از طريق وايفاي به اينترنت متصل ميشوند.
در ميان مشتركان اينترنت پهن باند ثابت، حدود ۲ ميليون مشترك خانگي، با سرعت متوسط ۲۰ مگابيت به اينترنت متصل ميشوند و ۴ ميليون مشترك اينترنتي با سرعت ۲ تا ۱۰ مگابيت دارند.
طبق آمار سازمان تنظيم مقررات، تعداد مشتركان خانگي اينترنت X-DSL مربوط به شركت مخابرات ايران، بيش از چهار ميليون و ۵۹۹ بوده و تعداد اشتراكهاي اداري و تجاري اين سرويس، بيش از ۳۳۶ هزار بوده كه مجموع اشتراكهاي سرويس را به چهار ميليون و ۹۳۵ هزار و ۶۶۲ ميرساند.
اينترنت فيبر نوري (FTTx) مبتني بر كابلهاي فيبر نوري است و از كابلهاي مسي يا خطوط تلفن استفاده نميكند و همان كابلهاي فيبر نوري انتقالدهنده اطلاعات هستند. از آنجا كه اينترنت فيبر نوري از سيگنالهاي نوري استفاده ميكند، كيفيت و سرعت بيشتري نسبت به ADSL و VDSL دارد و ميتواند يك كيفيت و سرعت را بدون در نظر گرفتن فاصله كاربر تا سرويسدهنده ارائه دهد و سرعتي بالغ بر يك گيگابيت دارد.
آمار رگولاتوري حاكي از آن است كه تعداد مشتركان خانگي اينترنت فيبر نوري مخابرات ايران تا پايان سه ماه چهارم سال ۱۳۹۹، بالغ بر ۱۴۹ هزار و ۱۵۴ بود و تعداد اشتراكهاي اداري و تجاري اين سرويس، ۱۰ هزار و ۲۶۸ بوده كه مجموع اشتراكهاي فيبر نوري مخابرات را به ۱۵۹هزار و ۴۲۲ ميرساند.
وضعيت توسعه خطوط تلفن ثابت و سيار
خطوط تلفن ثابت و سيار يكي از پايهايترين راههاي ارتباطي به حساب ميآيند. دادههاي ارائه شده توسط رگولاتوري درباره وضعيت خطوط تلفن ثابت و سيار كشور نشان ميدهد تا پايان سه ماه چهارم سال 99، تعداد كل خطوط تلفن ثابت منصوبه 38 ميليون و 762 هزار و 440 خط بوده كه از اين تعداد حدود 29 ميليون و 139 هزار خط فعال و داير هستند. با اين حساب ضريب نفوذ تلفن ثابت در كشور 67/ 34 درصد برآورد شده است.
دادههاي ارائه شده از وضعيت توسعه تلفن همراه در كشور تا پايان سال 99 نشان ميدهد، تعداد 24 ميليون و 33 هزار خط دائمي و 107 ميليون و 21 هزار خط اعتباري تلفن همراه در سه اپراتور اصلي كشور يعني همراه اول، ايرانسل و رايتل فعالند. ضريب نفوذ تلفن همراه تا پايان سال 99، به حدود 156 درصد رسيده است. اپراتور همراه اول با ايجاد پوشش جمعيتي 5/ 96 درصدي، بيشترين پوشش را ايجاد كرده و اپراتورهاي ايرانسل با 21/ 87 درصد و رايتل با 04/ 58 درصد در ردههاي بعدي قرار دارند.
افزايش نارضايتي كاربران از عملكرد مخابرات
سامانه ثبت و پاسخگويي به شكايات ۱۹۵ براي رسيدگي به شكايتهاي مردمي در حوزههاي مختلف ارتباطات و فناوري اطلاعات شامل تلفن ثابت، اينترنت، تلفن همراه، خدمات پستي، تشعشعات و دفاتر پيشخوان راهاندازي شده است كه كاربران ميتوانند شكايت خود نسبت به اپراتورها و سرويسي كه از آن استفاده ميكنند را گزارش بدهند. پيمان قره داغي، دبيركل حفاظت از حقوق مصرفكننده رگولاتوري با اشاره به افزايش دو برابري تعداد شكايات ثبت شده در سامانه ثبت و پاسخگويي به شكايات (۱۹۵) گفت: در سال گذشته ۲۱۴ هزار و ۸۱۸ شكايت و در سال ۹۸، ۱۱۸ هزار و ۷۸۷ شكايت در سامانه ۱۹۵ ثبت شده است كه سهم شركت مخابرات ايران در سال گذشته ۹۱ هزار و ۳۷۸ شكايت و در سال ۹۸، ۴۱ هزار و ۱۰۴ شكايت بوده است.
به اين ترتيب سهم شركت مخابرات ايران از كل شكايات ثبت شده در سامانه ثبت و پاسخگويي به شكايات، از ۳۴ درصد در سال ۹۸ به بيش از ۴۲ درصد در سال ۹۹ افزايش پيدا كرده است.
وي با اشاره به اينكه در سال ۹۸، ۲۳ هزار و ۷۵۴ شكايت و در سال گذشته، ۴۳ هزار و ۷۱۰ شكايت در سامانه ۱۹۵ درباره اينترنت شركت مخابرات ثبت شده است، افزود: عدم تضمين كيفيت سرويس ارائه شده، ارائه خدمات پشتيباني نامطلوب، عدم جمعآوري سرويس، تاخير در نصب و راهاندازي و... از شكايات پرتكرار اين حوزه هستند.
مديركل حفاظت از حقوق مصرفكننده رگولاتوري عنوان كرد: در حوزه تلفن ثابت نيز در سال ۹۸، ۱۷ هزار و ۳۵۰ شكايت از شركت مخابرات ايران ثبت شده است كه اين رقم در سال ۹۹ به ۴۷ هزار و ۶۶۸ مورد افزايش پيدا كرده است. قطع ارتباط، ارائه خدمات پشتيباني نامطلوب، عدم تامين كابل سرقت شده، عدم واگذاري خط تلفن ثابت ثبتنام شده و... از موضوعات شكايات پرتكرار حوزه تلفن ثابت شركت مخابرات بودند.
براساس اطلاعات ارائه شده توسط رگولاتوري، علاوه بر افزايش نارضايتي كاربران از عملكرد و سرويسهاي ارائه شده از سوي مخابرات، عملكرد اين شركت در پاسخگويي به شكايات نيز با افت همراه بوده است.
به گفته قرهداغي متوسط زمان پاسخگويي به شكايات شركت مخابرات ايران از ۹ روز در سال ۹۸ به ۱۵ روز در سال ۹۹ افزايش پيدا كرده است؛ درحاليكه متوسط زمان پاسخگويي به شكايات ساير اپراتورها از ۱۱ روز در سال ۹۸ به ۹ روز در سال ۹۹ كاهش يافته است.
مديركل حفاظت از حقوق مصرفكننده رگولاتوري با تاكيد بر اينكه درسال گذشته جلساتي با شركت مخابرات براي رفع اين مشكلات و شكايتها برگزار كرده است، گفت: استانهاي گلستان با ۵۳ روز، گيلان با ۴۰ روز و البرز با ۲۶ روز بيشترين متوسط زمان پاسخگويي و استانهاي سمنان، يزد، قزوين و ايلام با كمتر از دو روز، كمترين متوسط زمان پاسخگويي را در سامانه ۱۹۵ در سال ۹۹ دارا بودند.
قرهداغي در اين گزارش سهم هر استان را از ميزان شكايات ثبت شده بهصورت جداگانه اعلام كرد. به گفته او استانهاي تهران با ۳۱ درصد، خراسان رضوي با ۱۴ درصد و خوزستان با ۷ درصد، به ترتيب بيشترين سهم از شكايتها را داشتهاند و استانهاي چهارمحال و بختياري، كهگيلويه و بويراحمد و ايلام با سهمي زير يك درصد، كمترين سهم از كل شكايات مربوط به شركت مخابرات ايران در سال ۹۹ را دارا بودند.