شبكه اطلاع رساني روابطعمومي ايران (شارا)-|| تا پايان سالجاري ميلادي، دستكم بيست نوع واكسن كرونا در جهان در حال ساخت و آزمايش است. با نزديكتر شدن دانشمندان به كشف واكسنهاي كوويد-۱۹، چالش سياسي بزرگي در پيشروي نظام سلامت جهان قرار ميگيرد. چنددستگي عميقي بين علم و شبه علم در پيشگيري و درمان كوويد-۱۹ ايجاد شده كه اتحاد مسوولان و دانشمندان را شكننده، كسبوكارها را فاقد چشمانداز و نخبگان را متهم ساخته است.
در شرايطي كه در مواجهه با اين بلاي عالمگير و در سايه آزمون و خطاي متخصصان، عموم مردم جهان مبتلا ميشوند و صدهاهزارتن جان ميبازند، انبوه Information و Disinformation تضاد معناداري در باور افراد از آنچه در اين يكسال بر آنها گذشته و وقايعي كه در آينده انتظارشان را ميكشد به وجود آورده است.
از سويي توصيه به حفظ فاصله اجتماعي و استفاده از ماسك تنها راه نسبي در امان ماندن از بيماري خوانده ميشود و از سوي ديگر اقليت روبه گسترشي در سراسر جهان گاه با برگزاري تجمعات و راهپيماييها مردم را به عدم استفاده از ماسك و نافرماني از توصيههاي منسوب به سازمان بهداشت جهاني ترغيب ميكنند و برخي ديگر كه از پستوي سنت براي پيشگيري و درمان اين بيماري، كتاب و تجويز و تركيب ميآفرينند. در اين بين نيز هستند محققان بهظاهر مستقلي كه از پس مطالعات پيشين خود راه ميانهاي براي مقابله و درمان اين بيماري معرفي ميكنند.
رسانههاي اجتماعي در فضاي مجازي سكوي پيشبرد اهداف اين حكيمان و تسلط بر افكار عمومي هستند. سازمان بهداشت جهانيWHO بهمنماه سال گذشته به موازات هشدار براي شيوع پاندمي، تهديد فزاينده پيشروي بشر را Infodemic به معناي گسترش اطلاعات نادرست درخصوص ابعاد پاندمي در سطح جهان خواند. بهرغم اينكه مقامات رسمي، دولتها و حاميان توليد و تزريق واكسن كوويد-۱۹ بيش از ساير گروهها فرصت اطلاعرساني جمعي دارند، اما اطلاعات بيپايه و اساس قدرت اثرگذاري بيشتري نسبت به اطلاعات دقيق بر افكار عمومي دارد.
با اين حال طبق مطالعات آماري صورت گرفته در تابستان امسال در ايالات متحده، حدود ۳۶درصد از بزرگسالان اعلام كردهاند واكسن را دريافت خواهند كرد و در مقابل ۶۴درصد نيز گفتهاند چنين واكسني را تزريق نخواهند كرد يا هنوز تمايلي به اين كار ندارند. اين حقيقت مويد ترديد جوامع از اثربخشي تلاشها براي توليد واكسن ايمن مقابله با اين بيماري است.
مطالعاتي در اروپا صورت گرفته كه نشان ميدهد ميان وقوع بحرانهاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي با ترديد افراد براي دريافت واكسنهاي متعارف ارتباط مستقيمي وجود دارد. براي مثال در بريتانيا در خلال بحران BREXIT تزريق واكسن سرخك كاهش چشمگيري داشت. همچنين اعتماد به دولت اين كشور بهعنوان مرجعي براي اطلاعرساني دقيق درخصوص كوويد-۱۹ در ماههاي اخير از ۶۷درصد به ۴۴درصد كاهش يافته است. در ايالاتمتحده نيز يافتههاي آماري دانشگاه كورنل بيانگر اين واقعيت است كه رئيسجمهور دونالد ترامپ به تنهايي بزرگترين پيشران Misinformation درخصوص بيماري كوويد-۱۹ است.
از سوي ديگر در برخي كشورهاي ثروتمند به لحاظ تاريخي، ترغيب مردم به دريافت واكسن به سختي فرآيند كشف يك واكسن است؛ بهطور خاص درخصوص كوويد-۱۹ گروههاي اقليت رو به گسترشي واكسن را بخشي از عمليات رواني دولتها و اليت پرنفوذ ميدانند تا در مورد خطرات آن اغراق كنند.
در چنين شرايطي افزايش روزافزون آمار مبتلايان و كشتهشدگان كوويد-۱۹ در كشورهاي توسعهيافته از يكسو و اعلام رسمي مقامات چين از كنترل شديد شيوع بيماري در اين كشور پهناور، باورپذيري اطلاعات رسمي افشا شده از سوي دولتها را شديدا دچار ابهام كرده است. در ايران نيز هرچند توصيه به استعمال روغن و نيش و سرگين در درمان كوويد-۱۹ ميخ محكمي بر تابوت شبه علم كوبيد، اما كماكان گاهي از فرماندهان ارشد مقابله با اين بيماري پيامهايي درخصوص كارآيي درمانهاي طب سنتي دريافت ميشود.
اين درحالي است كه اختلافات معناداري در اظهارنظرهاي اعضاي ستاد ملي مقابله با كرونا به گوش ميرسد. از سويي وزير بهداشت اميدوار به درآمدهاي ارزي حاصل از صادرات قريبالوقوع واكسن كوويد-۱۹ ساخت ايران است، كه برخي از همكاران او و متخصصان تراز اول كشور چنين تصوراتي را رويايي خوانده و بر پيشگيري مردم با رعايت اصول بهداشتي تاكيد دارند.
رئيسجمهور نيز درحالي جمعيت مبتلايان به اين بيماري را براساس گزارشهاي دريافتي بيش از ۲۵ ميليون نفر و افراد در معرض خطر را ۳۵ ميليون نفر بر ميشمارد كه دولت از ابتدا قرنطينه را راهكاري قرون وسطايي و غيرقابل اجرا ناميد. با رسيدن تعداد كشتهشدگان به حدود ۵۰۰ نفر در روز و هشدار امكان چهاررقمي شدن اين آمار، تعارضات در ساختار مديريتي وزارت بهداشت نيز رسانهاي شده و بر بياعتمادي جامعه نسبت به اطلاعات موجود و راهبردهاي مقابله با اين بحران افزوده است.
در چنين شرايطي لازم است نظام سلامت كشور و متخصصان مورد تاييد وزارت بهداشت فعالانه مسووليت خود در آگاهسازي و ايجاد ارتباط صحيح با افراد جامعه، بهصورت فرد به فرد و با اولويت برقراري ارتباط برخط را تعريف و اجرايي كنند و با نگاهي آيندهنگر نسبت به تبعات گسترش بحران بياعتمادي بر مراحل آتي مقابله با ويروس كرونا، در جهت جلب اعتماد عمومي و آمادهسازي ذهني مردم براي ماههاي پيشرو گام بردارند.
نويسنده: توفان عزيزي
منبع: https://donya-e-eqtesad.com