شبكه اطلاع رساني روابط‌عمومي ايران (شارا)-|| دانشمندي گفته است كه راه شناختن ماهيت هر سازماني اين است كه بدانيم آن سازمان چگونه بوجود آمده است.

اين گفته در مورد روابط عمومي نيز مصداق دارد . وقتي كه بدانيم منشاء روابط عمومي چه بوده و چگونه شروع شده با طرز كار و تكنيك آن بهتر آشنا خواهيم شد. غالباً گفته مي شود كه روابط‌عمومي پديده جديدي است ليكن با اندكي تعمق پي‌خواهيم برد كه فعاليت‌هاي روابط عمومي تازگي ندارد و تلاش و كوشش براي مقابله با افكار عمومي و سعي در برقراري ارتباط و تفاهم با مردم از عهد باستان وجود داشته است و تنها ابزار و ادوات روابط عمومي و درجه مهارت و تخصص كارشناسان روابط عمومي و شدت و وسعت مساعي لازم امروزي در اين زمينه است كه نسبتاً تازگي دارد.

قدرت افكار عمومي در مهار كردن فعاليت‌هاي بشري از قرنها پيش شناخته شده بود و با اينكه اصطلاح افكار عمومي از قرن هيجدهم متداول شد معهذا از همان عهد باستان فرمانروايان متوجه نيروي افكار عمومي بودند و افكار عمومي همواره قدرت و اثر خود را نشان داده است. سنگ نبشته‌هائي كه از شاهان بزرگ هخامنشي باقي مانده نشان مي دهد كه فرمانروايان هخامنشي به قدرت و تأثير افكار عمومي وقوف داشته‌اند و منظور از اين سنگ نبشته‌ها نفوذ در افكار عمومي بوده است.

در ادوار يونان و رم باستان نيز افكار عمومي در شكل دادن به حوادث نقش مهمي ايفا كرده گو اينكه جامعه‌هاي باستاني بسيار كوچك و راه هاي ابراز عقيده و نظر محدود بوده و وسايل ارتباط بين مردم در آن زمان صورت ابتدائي داشته است.

فضلاي يونان باستان در اهميت اراده و افكار عمومي تحقيق و مطالعه‌‌هائي كرده‌اند ولي هيچگاه اين اصطلاحي را كه امروز بكار مي بريم بكار نمي بردند.

عبارات و اصطلاحاتي هم كه از روم قديم باقي مانده نشان مي‌دهد كه آنها نيز به تأثير افكار عمومي واقف بوده‌اند. عبارت «صداي مردم صداي خداست» نشان دهنده اين مطلب است.

همچنين مردمان عهد باستان متوجه بودند كه با نشر اطلاعات مي توان در اذهان مردم و در نتيجه در اعمال مردم نفوذ كرد و دلايلي از كوشش آنها در اين زمينه به كمك باستانشناسان بدست آمده است. باستان شناساني كه در عراق مشغول كاوش هاي علمي بودند يك بولتن كشاورزي به تاريخ 1800 سال پيش از ميلاد بدست آورده‌اند كه طرز كشت محصول و آبياري آن و طرز مبارزه با موشان صحرائي را به كشاورزان آن زمان تعليم مي داده است. آثار مكتوبي كه از مصر قديم باقي مانده و سنگ نبشته‌هاي عهد هخامنشي كه حاوي اطلاعات درباره شاهان بزرگ هخامنشي و تجليل نام آنهاست نمونه‌هاي ديگري از اين نوع فعاليت‌‌ها مي باشد. بطور كلي قسمت عمده آثار ادبي و هنري عهد باستان به منظور جلب پشتيباني مردم براي سلاطين و روحانيان ورجال ديگر آن زمان بوده است.

«جيورجيكس» يكي از آثار ويرجيل نمونه‌اي از مساعي و تلاش شاعر نامدار رومي است كه براي ترغيب شهرنشينان به كوچ كردن به مناطق روستائي و كشت مزارع جهت تأمين آذوقه جمعيت روز افزون آن زمان تنظيم يافته است.

دموستن خطيب مشهور با ايراد سخنراني هايي با نقشه‌هاي جهان گشائي فيليپ مقدوني مخالفت مي‌ورزيد. ژول سزار قيصر معروف رم با فرستادن گزارش هاي مخصوص به عنوان فرماندار سرزمين گل مردم را با فتوحات درخشان خود آشنا مي ساخت عده‌اي از مورخان معتقدند كه اثر معروفي بنام تفاسير كه از روم باستان باقي مانده به قلم خود سزار و به منظور تبليغ براي سزار نگارش يافته است.

قرن ها پيش پادشاهان انگليس صدر اعظم‌هاي خود را نگاهدارنده وجدان پادشاه مي ناميدند وبا اين عمل متوجه بودند كه براي برقراري حسن ارتباط بين مردم و دولت شخص ثالثي لازم است. كلمه پرو پاگاند براي مرتبه اول در قرن هفدهم بكار رفت و آن زماني بود كه كليساي كاتوليك براي تبليغ و پروپاگاند مسيحيت دانشكده تبليغ داير كرد.

شواليه‌هاي عهد قديم پيش از عزيمت به محلي مأموران مخصوصي بآن محل مي‌فرستادند كه نظر و علاقه و احترام را پيش از وقت نسبت به خود جلب كنند.

تاريخ نشان مي‌دهد كه بين فعاليت‌هاي روابط عمومي و ادوار مبارزه شديد بين رقيبان سياسي همواره ارتباطي وجود داشته است. زيرا همه مبارزان سياسي كوشيده‌اند كه حمايت و پشتيباني جامعه را بسوي خود جلب كنند و متوجه شده اند كه روابط عمومي عامل اساسي در تشكيل افكار عمومي بوده است. روابط عمومي در هر كشوري از زمان انقلاب آن كشور شروع شده است.

چنانكه در امريكا روابط عمومي با انقلاب امريكائيان عليه پادشاه انگلستان آغاز شد و در ايران نيز در انقلاب مشروطيت خاصه در انقلاب سفيد اخير فعاليت‌‌ها و جنبش‌هاي روابط عمومي بيش از هر عصر ديگر به چشم مي خورد باز در آمريكا مي بينيم هر وقت رؤساي جمهوري بزرگ دست به كارهاي انقلابي زده‌اند فعاليت‌هاي روابط عمومي رونق و وسعت پيدا كرده است زيرا كارهاي اين قبيل رؤساي جمهوري مانند تئودور روزولت وود رو ويلسون و فرانكلين روزولت و هاري ترومن و جان اف كندي عليه منافع اشخاصي بوده كه در سنگرهاي قدرت محكم جاي گرفته بودند. و پيروزي در چنين مبارزه به پشتيباني افراد ملت نياز داشته است.

روابط عمومي جديد وقتي آغاز شد كه مؤسسات بزرگ اقتصادي متوجه شدند كه رفتار و طرز فكر مردم طبقات مختلف در سرنوشت آنان مؤثر مي باشد. پس آنها موضوع روابط عمومي را كار جدي تلقي كردند و بازار فعاليت‌هاي روابط عمومي را رونق بخشيدند دولت ها نيز در مواقع ديگر به فعاليت‌هاي روابط عمومي توجه كرده‌اند پس روابط عمومي ريشه قديمي دارد آنچه جديد است ابزار وادوات روابط عمومي و توجه فوق‌العاده‌اي است كه امروز به اين قبيل فعاليت‌ها مبذول مي گردد.

امروز يكي از وظايف عمدة روابط عمومي جمع آوري اعانات است. هر موقع هر مؤسسه‌اي كه براي خدمت به جامعه احتياج به پول داشته باشد جمع آوري پول با تدابير روابط عمومي صورت مي گيرد. چنين فعاليت هائي براي اولين مرتبه در امريكا در زمان جنگ هاي داخلي به وسيله شخصي بنام «جي كوك Jay Cooke » صورت گرفت. او به قول مورخان امريكائي اولين كسي بود كه به لزوم توجه سياستمداران به روحيه توده‌هايي پي برد و اولين كسي بود كه شيوه جمع‌آوري اعانات را ابداع كرد و با موفقيت آن را بكار برد.

او در جلب توجه مردم مهارت بسزائي داشت و توانست تعداد زيادي اوراق قرضه زمان جنگ به مردم بفروشد. كوك ابتدا روح وطن پرستي را در مردم بيدار مي ساخت و پس از تحريك شور وطن خواهي مردم اوراق قرضه به آنها مي‌فروخت. در جنگ‌هاي جهاني اول و دوم نيز امريكائيان بسياري شيوه‌هاي كوك را براي جمع آوري پول بكار بردند و نتايج مطلوب بدست آورند.

نيروي دريائي‌ امريكا از ديرباز دريافته بود كه با نشر آگهي‌هاي مناسب بهتر مي توان ملوانان مستعد استخدام كرد. در جنگ آمريكا و اسپانيا در سال 1895 فعاليت‌هاي مبلغان كوبائي در برانگيختن احساسات امريكائيان برعليه كوبائيان و عليه اسپانيائي ها نقش مؤثري ايفا كرد. بر اثر تبليغ مبلغان كوبائي بود كه امريكائيان به هواخواهي كوبائي ها برخاستند و اسپانيا بدنام و رسوا شد. امريكائيان تحت تأثير مبلغان كوبائي از سال 1895 شروع به تشكيل ميتينگ‌هاي عمومي كردند و در اين ميتينگ‌ها براي مردم كوبا پول جمع‌اوري كردند و مردم را به هواخواهي و پشتيباني از كوبا برانگيختند.

در امريكا متجاوز از يك قرن است كه صاحبان حرف نيز با هميت توجه به افكار عمومي و جلب آن پي‌برده‌اند. انجمن پزشكان امريكا ( A.M.A ) در سال 1855 به دبير انجمن دستور صريح و قاطع داد كه به خبرنگاران جرايد هر گونه كمك ممكن مبذول داردتا خبرنگاران بتوانند به دقت و به سهولت فعاليت‌هاي انجمن و اعضاي آن را به اطلاع عامه برسانند.

 در سال 1884 بود كه انجمن پزشكان امريكا اولين برنامه روابط عمومي خود را براي مبارزه با كساني كه با تشريح حيوانات جهت اكتشافات علمي مخالفت مي كردند به موقع اجرا گذاشت و موفقيت‌ شايان بدست آورد همه اين فعاليت‌ها و تجارب در روابط عمومي اثر گذاشته‌اند و امروز هم تارپود آنها را در پيكر روابط عمومي مي‌توان بروشني تشخيص داد.

چون روابط عمومي به صورت امروزي خود ابتدا در امريكا بوجود آمده و پيشرفت و توسعه پيدا كرده است بجا خواهد بود كه تاريخ پيدايش پيشرفت تدريجي آن در امريكا به اختصار بيان گردد.