در روزهاي اخير شاهد شدت گرفتن حملات سابيري دشمنان اين مرزوبوم به برخي مراكز حساس از جمله وزارت نفت و در كنار آن تحريم هاي جديد آمريكا عليه ايران هستيم. از طرف ديگر روزنامه صهيونيستي يدديعوت آحارونوت در گزارشي خبر از فعاليت گسترده برخي حاميان رژيم صهيونيستي در شبكه يوتيوب براي حمايت از تجاوز يك‌جانبه اين رژيم به ايران خبر داده است. در اين زمينه شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران(شارا) به سراغ جمعي از فعالان عرصه فناوري اطلاعات، رسانه و روابط عمومي رفت تا نظرات آنها را در اين زمينه جويا شود. در اين بخش نظرات دكتر علي اكبر جلالي پدر علم فناوري اطلاعات ايران را مي خوانيد.

1. چند روزي است كه جنگ نرم عليه ايران شدت گرفته به طوري كه روز دوشنبه يك حمله سايبري به وزارت نفت ايران صورت گرفته تا فعاليت هاي صنعت نفت ايران را با اخلال مواجه كند، همچنين اوباما تحريم هاي جديدي را اعلام كرده تا كساني كه به ايران فناوري سايبري و تلفني مي دهند را مجازات و دارايي هاي آنها را مسدود كند، نظر شما در اين مورد چيست؟
جواب: بطور قطع در آينده مهمترين ابزار جنگ بين كشورها از نوع نرم افزاري خواهد بود و هر كشوري كه تلاش بيشتري در ارتقاء دانايي شهروندان نسبت به استفاده از اين فناوري ها نمايد از آسيب كمتري در مواجه با چنين حمله‏ هايي روبرو خواهد بود. بنابراين با توجه به اينكه در كشور ما، با موضوع فناوري اطلاعات و كاربردهاي آن بصورت سطحي برخورد شده و يك برنامه استراتژيك مشخص كه بتواند برنامه ‏هاي كشور را در اين زمينه هماهنگ جلو ببرد نداريم، نتوانسته ‏ايم فناوري اطلاعات و كاربردهاي آن را محور توسعه كشور قرار دهيم و از آنها خوب استفاده نماييم. بنابراين نگراني بنده براي آينده بيشتر از امروز است و اگر شوراي عالي فضاي مجازي كه اينك به عنوان باني توسعه فناوري اطلاعات در كشور مشخص شده نتواند يك برنامه استراتژيك تهاجمي و قوي تهيه نمايد بايد منتظر مشكلات بيشتري باشيم. حمله سايبري به صنعت نفت در كنار لو رفتن سه ميليون اطلاعات كاربران در حوزه بانكي اگر چه به گفته مسئولين خسارات سنگيني براي كشور نداشته بايد هوشتاري باشد تا به دنبال يك راه حل اساسي براي توسعه اين فناوري كه راه گريزي از آن نيست براي كشور باشيم. كساني كه با كشورمان مشكل دارند از دريچه‏ ها و نقاط ضعف وارد مي‏ شوند، اگر در اين زمينه قوي عمل مي‏ كرديم امروز نمي ‏توانستند از اين حوزه وارد شوند.

2. يديعوت آحارونوت نوشت فعالان طرفدار اسرائيل يك سريال ويدئوهاي يوتيوبي را منتشر كرده‌اند كه پيام آنها نزديك بودن جنگ با ايران و لزوم نقش رهبري اسرائيل در مقابله با تهديد ايران است و تاكنون بيش از 3/5 ميليون بازديدكننده داشته، به نظر شما چرا اين حملات سابيري شدت گرفته و به چه منظوري صورت مي گيرد؟
بنده اين ويديو را نديده ‏ام و از آن اطلاع ندارم اما مي ‏دانم فضاي سايبر فرصت مغتنمي براي تمام كشورها بوجود آورده است و كشورهايي كه بخواهند آن را محدود و يا صورت مسئله اين فناوري را پاك كنند دچار مشكلات حادي مي‏ شوند. در چند سال گذشته همواره مسئولين نگران استفاده از اين فناوري در كشور بوده و سياست محدود سازي را در پيش گرفته ‏اند كه بنظر من بايد برعكس عمل مي‏ شد يعني در اين زمينه بسيار باز عمل مي‏ كرديم تا زودتر همه مردم به اين فناوري مسلط شوند و در زمان حمله سايبري بدخواهان توان مقابله و حتي در بعضي زمان ها در صورت نياز توان حمله را داشته باشند. ما در ايران بيش از 100 ميليون متخصص در فناوري اطلاعات داريم ولي آنها نمي‏ دانند چگونه بايد در خدمت كشور باشند، عده بسيار محدودي در اين زمينه فعال مي ‏باشند و مديريت استفاده از اين حجم منابع انساني را نداشته ‏ايم. بايد با سرعت در همه زمينه ‏ها اين فناوري را توسعه دهيم و مردم را با آن آشنا كنيم و همزمان امنيت آن را تامين كرده و با يك عزم و اراده ملي دانش جامعه را نسبت به مزاياي خوب و بد فناوري اطلاعات بالا ببريم.

3. وظيفه فعالان فناوري ايران در برابر اين گونه تهاجمات چيست و معمولا حضور آن ها در حوزه جنگ نرم پررنگ نيست نظر شما چيست؟ آيا محدويت هايي هم در اين زمينه وجود دارد و اساسا زمينه هاي حضور در اين عرصه چيست؟

وظيفه فعالان فناوري اطلاعات آن است كه بدانند هنوز بخش بزرگي از جامعه و بخصوص بخش مهمي از كاركنان دولت و حتي بعضي مسئولين با اين پديده آشنا نيستند و بايد كمك كنند تا شطح آگاهي جامعه نسبت به تبعات مثبت و منفي اين فناوري زياد شود. از طرفي دولت بايد بداند كه توان هدايت اين فناوري را به تنهايي ندارد و بايد بصورت گسترده ‏اي از بخش خصوصي در اين زمينه كمك گرفته شود. ورشكستگي بسياري از شركت هاي فناوري اطلاعات در چند سال گذشته و عدم حمايت دولت از فناوري اطلاعات بصورت وسيع و نداشتن برنامه استراتزيك مشخص باعث ضعف ما در اين زمينه شده است. در كشورهاي توسعه يافته فناوري اطلاعات را بستر توسعه اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي قرار داده ‏اند اما در كشور ما محدوديت ها بيشتر از تشويق به استفاده از اين فناوري است بايد با نگاه بازتري كار را به جلو ببريم.

4. رسانه ها چطور و آيا در اين زمينه موثر عمل مي كنند؟

رسانه‏ ها در اين زمينه خيلي خوب عمل نكرده ‏اند و نتوانسته ‏اند فضاي لازم را براي تصميم سازي واقعي تر مسئولين در اين زمينه فراهم كنند. نگراني ‏هاي بيش از اندازه و محدودسازي دسترسي سواد جامعه در اين زمينه را پايين نگهداشته بايد آن قدر مردم به اين فناوري تسلط پيدا كنند كه خودشان بتوانند در مقابل حمله ‏هاي سايبري كه در آينده بيشتر و پيچيده ‏تر مي‏ شود مقابله كنند.

5. متاسفانه تاكنون جنگ نرم در حوزه روابط عمومي مورد توجه قرار نگرفته و از چشم روابط عمومي ها نيز پنهان مانده چه توصيه هايي براي حضور روابط عمومي هاي كشور ما در اين عرصه داريد؟

اولين وظيفه روابط عمومي ‏ها ارتقاء دانايي خود و استفاده ازاين فناوري در همه زمينه ‏هاي كاري است. سپس آنها بايد به مديران و كاركنان خود اهميت موضوع را انتقال داده و از نگراني هاي تاخير در استفاده از اين فناوري بيشتر بگويند و بنويسند. بنده امروزه نگران نداشتن يك استراتژي براي توسعه اين پديده در كشور هستم. كشور سنگاپور كه سال 2011 برترين دولت الكترونيك جهان بوده است از 30 سال قبل يعني سال 1980 برنامه استراتژيك داشته و هم اكنون برنامه ‏اي دارد كه تا سال 2015 مسير آن كاملا روشن است و شعار اين برنامه "دولت با مردم" است، يعني دولت با مردم اين فناوري را به جلو مي ‏برند. در كشور ما اولين سند دولت الكترونيك تحت عنوان "نقشه راه خدمات دولت الكترونيك" در سال 1390 به تصويب هيات محترم وزيران رسيده و قرار است به زودي رونمايي شود يعني درست 30 سال از سنگاپور در داشتن يك برنامه استراتژيك عقب هستيم كه نتيجه آن همين مشكلاتي است كه امروز با آن مواجه و هيچ كسي هم احساس مسئوليت نمي ‏كند! فراموش نكنيم امروزه بيش از 5 ميليارد نفر در جهان از تلفن همراه و بيش از 2 ميليارد نفر از اينترنت و ميليون ها يخچال و تلويزيون و اشياء ديگر هم با هم در ارتباط هستند، در چنين فضايي نمي‏ توانيم از اين فناوري استفاده نكنيم، بايد به دنبال يك برنامه ملي مناسب باشيم.

منبع: شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران(شارا)