اشاره
شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)-|| شيوع ويروس جهان‌گير كرونا و پيامدها و اثرات گوناگون آن بر شمول مختلف زندگي بشر عصر حاضر، منجر به شكل گيري فصل جديدي در شيوه زندگي، ارتباطات اجتماعي و بروز و ظهور سبك هاي نويني براي استمرار حيات انسان و جوامع شده است. نهاد روابط عمومي نيز ناگريز از شناخت و درك و فهم موقعيت هاي كنوني فضاي موجود است تا بتواند ايفاگر نقش هاي جديد خود باشد. موضوعي كه موجب شد دست اندركاران برگزاري چهارمين رخداد ملي بررسي مسايل و چالش هاي روابط عمومي، با محور قراردادن "روابط‌عمومي شرايط اضطراري، ارتباطات انساني و مسئوليت هاي اجتماعي در شرايط كرونا"، يك شنبه 15 تيرماه در سالن همايش هاي مركز مديريت صنعتي ايران، گردهمايي را برگزار كند تا از زواياي مختلف به تبيين و تشريح نقش روابط عمومي ها در اين دوران خاص پرداخته شود.
چهارمين رخداد با رعايت تمامي نظام نامه هاي ستاد ملي مبارزه با كرونا، در سال 1399 رنگ و بوي ديگري داشت. شيوه اي كه حتي شكل برگزاري آن، الگويي مي تواند باشد براي برگزاري همايش ها و نشست هاي علمي در شرايط كرونايي. آنچه از نظر مي گذرد نگاهيست به مجموعه سخنراني ها، بيانات اساتيد و صاحب نظران حاضر و برنامه هاي جانبي ديگري كه با هم مي خوانيم:
دبيركل رخداد ملي بررسي چالش ها و مسايل روابط عمومي كشور
همهمه اطلاعاتي درباره يك ويروس
مهدي باقريان رييس موسسه كارگزار روابط عمومي و دبيركل رخداد ملي بعنوان نخستين سخنران، ضمن خير مقدم به اساتيد، مديران و كارشناسان روابط عمومي سازمان ها و دستگاه هاي دولتي و غيردولتي حاضر در همايش، به دو مولفه اصلي اطلاع رساني در دوره شيوع كوويد-19 اشاره كرد و در اين باره گفت: "سرعت انتقال" و جابجايي "حجم" زيادي از اطلاعات درست، نادرست و غلط پيرامون بحران كوويد 19باعث شد كه سازمان جهاني بهداشت آن را «همهمه اطلاعاتي» نامگذاري كند.
وي افزود: گزارش سيژن كه به غول نرمافزاري روابط عمومي در جهان شهرت دارد نشان مي دهد از يك ژانويه تا 3 مارس بيش از 3 ميليون مقاله درباره اين ويروس منتشر شده است. تنها در 28 فوريه، 139000 مقاله مرتبط با ويروس كرونا و 2/3 ميليون اشتراك در رسانه هاي اجتماعي ثبت شدند.
دبيركل رخداد ملي روابط عمومي در بخش ديگري از سخنان خود با بيان اينكه درباره ويروس كرونا شاهد طيف هاي وسيعي از اخبار درست و جعلي هستيم، بر نقش روابط عمومي ها در توليد و بازنشر اخبار صحيح با هدف آگاهي رسانيدن به مردم تاكيد كرد و اظهارداشت: در طول تاريخ بشريت براي نخستين بار در دوره بحران كوويد 19، موضوع مسئوليت اجتماعي روابط عمومي ها، حايز اهميت بسزايي شده است چرا كه پرداختن به اين رسالت و ماموريت توسط روابط عمومي ها به معناي واقعي جنبه حياتي دارد.
باقريان با اعتقاد به اينكه ويروس كرونا فرصتي را براي كسب‌وكارها فراهم كرده تا عمق تعهد خود را به جامعه نشان دهند، تصريح كرد: هيچ وقت زمان حساس و مهمي براي آنها وجود نداشته است تا تعهد و مسئوليت واقعي خود را به جامعه، كارمندان و محيط زيست نشان دهند و بايد قبول كنيم كه مدل "تجارت طبق معمول" ديگر كارساز نيست.
دبيركل رخداد ملي روابط عمومي ايران با بيان اينكه شركت‌هاي متعدد سال هاي متمادي با آرامش و خيال راحت با مسئوليت اجتماعي بازي مي كنند و تلاش زيادي را براي تعهدات تجاري و اجتماعي خود انجام نمي دهند اظهارداشت: به طور سنتي و روتين، تعهدات مربوط به مسئوليت اجتماعي شركت‌ها عمدتاً شامل انجام امور نمايشي از قبيل ارايه فعاليت‌هاي ساده انسان دوستانه و امور خيريه است.
وي افزود: در مدل جديد كسب‌وكار با پرداختن به نيازهاي اجتماعي، بازارهاي خود را به گونه اي گسترش مي دهند كه مشتركا به نفع جامعه و گزوه‌هاي ذينفع از جمله سهامداران باشد و در عين حال براي مشتريان، كارمندان، جوامع (چه در سطح ملي و چه در سطح محلي) و در نهايت سرمايه‌گذاران خود ارزش ايجاد مي كنند.
رييس موسسه كارگزار روابط عمومي در جمع مديران و كارشناسان حاضر در چهارمين رخداد ملي بررسي چالش ها و مسايل روابط عمومي با اشاره به اينكه مديران سازمان‌ها و شركت‌ها با فشارهاي مختلف براي حفظ موجوديت و كاهش ضرر و ورشكستگي احتمالي مواجه هستند گفت: همه ما مي دانيم نه سرمايه گذاران و نه بانكداران و نه دولت و نه صاحبان قدرت و ثروت گرسنه نخواهند شد و در چنين شرايطي سازمان‌ها و شركت‌ها مجبورند هزينه هاي غيرضروري خود را براي كمك به كارمندان خود، كسب‌وكارهاي كوچك، ارائه دهندگان خدمات درماني و بهداشتي و همه مردم جامعه كه گرفتار شده اند حذف كنند.
باقريان در پايان سخنان خود با اشاره به انتشار پنجاه و چهارمين فصلنامه تخصصي كارگزار روابط عمومي كه بطور ويژه به موضوع كرونا اختصاص يافته است از ترجمه آخرين مقالات و مصاحبه هاي منتشر شده درباره داستان كرونا و مديريت بحران، مستندسازي، دوركاري، اخبار جعلي، شفاف سازي در ارسال پيام هاي مرتبط و تحولات ناشي از ارتباطات دوران كوويد 19با رويكرد روابط عمومي متعهدانه و مسئولانه خبر داد.
دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي
روابط عمومي در شرايط اضطرار ؛ ارتباطات انساني
و مسئوليت هاي اجتماعي در شرايط كرونا
پرفسور سيد سعيد رضا عاملي دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي از ديگر سخنرانان حاضر در همايش به تعريفي از روابط عمومي در شرايط اضطرار پرداخت و گفت: دانش فهم موقعيت ها، در جاي ديگري نشستن، تقويت مهارت ها، اقدامات مفيد و استفاده از روش هاي موثر ارتباطي، توانمند سازي، ايجاد فضاي همكاري و همدلي با هدف تامين منافع دي نفعان سازمان را مي توان تعريفي ساده ولي منعكس كننده روابط عمومي در شرايط اضطرار قلمداد كرد.
وي با بيان اينكه نهاد روابط عمومي در ايران از قدرت انطباق بالايي برخودار است، روزآمدي و همگامي اين نهاد با تحولات و تغييرات و اقتضائات جديد را ناشي از وجود بدنه قوي شبكه اي آن دانست و افزود: جامعه روابط عمومي ايران به دليل شبكه اي بودنش قدرت انطباق خود با شرايط جديد را بخوبي دارد و همين امر موجب شده حتي در حوزه هايي پيشگام تر از مباحث روز دنيا حركت كند.
پروفسور عاملي در تشريح انواع بلاياي وارد شده به انسان، از بلاياي طبيعي و صنعتي نام برد و حوادثي نظير سيل، زلزله و غيره را در زمره بلاياي طبيعي عنوان كرد كه عموما منجر به صدمات جدي و مرگ و ميرهاي زيادي مي شود.
دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي در تشريح بلاياي صنعتي بعنوان حوادثي كه در اثر خطاي آگاهانه يا ناخودآگاهانه انساني بوجود مي آيد اظهار داشت: شيوع غيرعمدي همه گيري از طريق نشت آزمايشگاهي پاتوژن ها با احتمال همه گيري و همچنين بيو تروريسم و جرايم زيستي و شيوع تعمدي بيماري در زمره انواع بلاياي ساختگي صنعتي بشمار مي روند.
وي به تاريخچه شيوع غيرعمدي همه گيري از طريق نشت آزمايشگاهي در دوران جنگ سرد و ساير ادوار تاريخي پرداخت و خاطرنشان ساخت: پاندمي يا همه گيري بيماري از طريق نشت آزمايشگاهي، نگراني هايي را به همراه داشته و دارد و بطور بالقوه از گذشته تا حال وجود داشته است.
آبله، همه گيري ويروس آنفولانزاي 1918 يا آنفولانزاي اسپانيايي كه باعث مرگ 50 ميليون نفر در سراسر جهان در طي دو سال شد و سارس كه در سال 2002 و 2003 باعث مرگ نه و شش درصد مبتلايان شد از جمله پاتوژن هايي با احتمال همه گيري بود كه پروفسور عاملي ضمن بررسي ابعاد مختلف اين سه پاتوژن از تبديل يك مسئله محلي به موضوع جهاني ياد كرد و افزود: از قرن بيستم، جنايتكاران و تروريست ها با استفاده از سلاح بيولوژيكي به جرايم زيستي و شيوع تعمدي بيماري پرداختند و بسياري از دولت ها برنامه هاي را براي گسترش سلاح هاي بيولوژيكي طراحي كردند.
دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي با اعتقاد به اينكه كوويد19 عامل فشاري براي تشديد دو فضايي شدن جهان بود و سهم فضاي دوم را بصورت خيره كننده اي افزايش داد گفت: كرونا، مسير زندگي، كار، آموزش، ارتباطات اجتماعي و خريد را به سمت فضاي دوم زندگي يعني فضاي مجازي سوق داد و در چنين شرايطي وزن زندگي دوم از زندگي اول فزوني يافته و نيازمند نقش و حضور پررنگ تر روابط عمومي ها در اين برهه از زمان هستيم.
وي افزود: مسئوليت اجتماعي روابط عمومي ها بعنوان پيشخوان سازمان به شدت فزوني يافته و ساير اركان سازمان نظير بخش هاي فناري اطاعات بسترساز و تامين كننده اتصالات هستند.
پروفسور عاملي، اطلاق فاصله اجتماعي را واژه اي نامانوس دانست و گفت: بهتر از بجاي فاصله اجتماعي بگوييم فاصله فيزيكي و اين فاصله ها تبديل به يك الزام اجتماعي شده و ارتباطات منجر به فاصله ميان انسان ها، با طبيعت و با اشيا و اخلال در نظام انساني و اقتصادي و روابط اجتماعي ازشده است.
پروفسور عاملي با اعتقاد به اينكه در شرايط اضطرار، مسئوليت اجتماعي روابط عمومي ها براي پايداري سازمان، ارايه خدمات و تامين نيازهاي جامعه و رفاه عمومي، ابعاد جديدي به خود مي گيرد افزود: روابط عمومي به چگونگي بازمهندسي سازمان و فرايندهاي سازماني به منظور بالابردن درجه سازگاري در شرايط اضطرار در بلند مدت مي انديشند تا در دوره پساكرونا و بحران هاي ديگر آسيب كمتري بخورند.
اقدامات ارتباط انساني و عاطفي نظير دلجويي و كرامت بخشيدن همكاران و خانواده هاي مبتلا شده، با هدف آرامش بخشي، اطلاع رساني و آگاهي بخشي، تعريف عملياتي كدهاي مسئوليت اجتماعي در شرايط اضطرار، اقدامات سيستمي در چارچوب دوركاري، نظام هشدار و امور مرتبط با خدمات هوشمند از مهم ترين عناويني بود كه پروفسور عاملي در زمره مسئوليت هاي اجتماعي روابط عمومي برشمرد.
وي با بيان اينكه قدرتمند ترين سازمان ها، سازمان هاي راستگو هستند تصريح كرد: مهم ترين ركن شهروندي، به حساب آمدن، نقش داشتن و احساس بودن و مهم بودن است و اطلاع رساني دقيق نسبت به وضع كرونا و پيامدهاي آن منجر به درك واقعي تري از مسيرهاي زندگي و كار شده چرا كه آگاهي آرامشبخش است.
دبيرشوراي عالي انقلاب فرهنگي، حمايت روحي مداوم از كاركنان و ذينفعان، حذف بروكراسي اداري، درك ماهيت روابط انساني در فضاي واقعي و مجازي تامين دسترسي آزاد به اطلاعات سازماني، احترام به كرامت انسان و ارباب رجوع، داشتن سعه صدر، اشراف حقوقي مرتبط با فناوري هاي جديد و ايجاد اطمينان از انجام بموقع و صحيح كارها از راه دور از جمله مسئوليت هاي مهم اجتماعي روابط عمومي قلمداد كرد.
وي با بيان اينكه شرايط اضطرار نيازمند روابط عمومي متفاوت و موثر است خاطرنشان ساخت: كنشگر اصلي سازمان ها در شرايط اضطرار روابط عمومي ها هستند و وقتي همه خوابند يا گروهي مبتلا به بيماري هستند، روابط عمومي ها 24 ساعته موجب زنده شدن سازمان وذي نفعان مي شوند.
وي افزود: ضروريست تا موقعيت هاي خاص را شناخت و متناسب با موقعيت، ظرفيت هاي حمايتي، سيستمي، اطلاع رساني، عاطفي و ارتباطي را تقويت كرد و مسئوليت اجتماعي يعني فضاي حمايت از يكديگر را با اتكاي به روابط عمومي هوشمند و هشدار جمعي تقويت كرد.
دكتر كيانوش جهان پور
موفقيت روابط عمومي در شرايط اضطرار مستلزم داشتن جسارت است
رييس مركز اطلاع رساني وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در چهارمين رخداد ملي بررسي مسايل و چالش هاي روابط عمومي هاي كشور گفت: متناسب با بضاعت هاي موجود و ظرفيت هايي كه وجود دارد مي توان اقدامات و برنامه هاي روابط عمومي را پيش برد و اين مهم، مستلزم داشتن روحيه جسارت است.
وي با اشاره به مجموعه اقدامات انجام گرفته شده در روابط عمومي وزارت بهداشت خاطرنشان ساخت: ما نيز سعي كرديم در مقابل همكاران و خانواده بزرگ روابط عمومي و ارتباطات كشور هرچه در توان داريم را متبلور ساخته و اميدوارم با نقد ها و پيشنهادهاي سازنده تمامي اعضاي شبكه ارتباطي كشور، مسير حركت براي حال حاضر و آينده بهبود يابد.
دكتر جهان پور بازنگري مجدد در كنش ها و واكنش هاي ارتباطي، رفتارها، كردارها و فنون و تاكتيك هاي به اجرا در آمده پيرامون اطلاع رساني و فرهنگ سازي در مقابله با ويروس كوويد 19 را در دستيابي به استانداردهاي علمي در حوزه ارتباطات بحران، موثر قلمداد كرد و خاطرنشان ساخت: تاخير در ارسال پيام هاي مفيد، موثر و آگاهي بخش، گاهي منجر به آن مي شود تا با چالش هاي عديده اي مواجه شويم و ارسال پيام بموقع به مخاطب اثرات چشمگيري در كنترل بيماري دارد.
رييس مركز روابط عمومي و اطلاع رساني وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي با بيان اينكه بشر تا اين لحظه هنوز به واكسني براي اين ويروس دست نيافته است اظهار داشت: اگرچه دارو و اكسن مختص ويروس كوويد 19 در اختيار نيست اما واكسني به نام ماسك در اختيار است كه 95 درصد از شيوع بيماري جلوگيري مي كند.
وي از تمامي مديران و كارشناسان حاضر در چهارمين رخداد ملي روابط عمومي ايران درخواست كرد با نگاهي همه جانبه و فراسازماني، با پيام هاي موثر براي فرهنگ سازي هرچه بيشتر، ياري گر نظام اطلاع رساني و اگاهي بخشي بوده و تا ريشه كن شدن اين ويروس، بخشي از برنامه ها و كمپين هاي درون و برون سازماني خود را به اين مهم معطوف سازند.
دكتر جهان پور نقدهاي دلسوزانه، ايده ها، آرا و نظرات اهالي روابط عمومي كشور و خانواده بزرگ ارتباطات را در تكميل زنجيره فعاليت ها، شناسايي نقاط ضعف قوت و حصول به راهكارهاي نوين موثر دانست و به تشريح برنامه ها اقدامات انجام گرفته شده پرداخت.
استاد محمود مختاريان
اخبار جعلي در دوره كرونا 40 درصد افزايش يافت
از ديگر سخنرانان چهارمين رخداد ملي بررسي چالش ها و مسايل روابط عمومي ايران، استاد مختاريان از متخصصين حوزه سواد رسانه اي و بصري بود كه با ارايه گزارشي از تحقيقات خود پيرامون شيوه هاي اطلاع رساني رسانه هاي جهان و ايران و نمايش نمونه هايي از آثار گرافيكي و هنري منتشر شده در نشريات و رسانه هاي مكتوب و غير مكتوب جهان پرداخت.
وي با بيان اينكه در 30 روز نخست انتشار ويروس كرونا در ايران، تمامي روزنامه هاي كشور بسته شدند گفت: در همين مدت مشابه در آمريكا شاهد آن بوديم كه به مشتركان قبلي نشريه نيويورك تايمز، بيش از 600 هزار مشترك جديد افزوده شدند و قريب يكي و نيم ميليون دلار درآمد كسب كرد.
وي با اشاره به آمار ارايه شده از سوي معاونت مطبوعاتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مبني بر وجود 13 هزار رسانه و 27 هزار خبرنگار اذعان داشت: بررسي هاي به عمل آمده نشان داد كه در دوره كرونا شاهد افزايش 40 درصدي اخبار جعلي بويژه در شبكه هاي مجازي بوديم و استفاده از ظرفيت رسانه هاي موثق بخوبي شكل نگرفته است.
استاد مختاريان مرور اطلاعات غلط در اينترنت را به مثابه رانندگي بدون مجوز در بزرگراه و خيابان توصيف كرد و گفت: توليد و بازنشر اخبار و اطلاعات غيرموثق و جعلي كه بدون تامل و اندكي تحقيق صورت مي گيرد، نه تنها منجر به افزايش آگاهي ها نمي شود بلكه در افزايش استرس ها و رفتارهاي اشتباه اثرات عميقي برجاي مي گذارد.
وي به جريان سازي هاي خبري درباره ويروس كرونا در رسانه هاي كشورهايي نظير آمريكا و انگليس براي متوجه ساختن هرچه بيشتر مردم و فرهنگ سازي اشاره كرد و با نمايش صفحات نخست رسانه ها، طرح هاي گرافيكي، ديوار نگاري ها و نمونه هايي از پوسترهاي توليد شده، بر اهميت كاركرد موثر فضاسازي هاي رسانه اي، تاكيد كرد.
استاد مختاريان، روبط عمومي ها را داراي توانايي ايجاد فضاي رسانه اي با شفاف سازي هرچه بيشتر و ارايه اطلاعات صحيح دانست و توليد پيام هاي متنوع و حرفه اي مبتني بر هنر هاي بصري را منجر به تحول آفريني در رفتار و نگرش مخاطبان قلمداد كرد.
نگاهي به تكنيك هاي اطلاع رساني در رسانه هاي جمعي پيرامون ويروس كوويد 19 با بهره گيري از هنر گرافيك در قالب پوستر، ديوار نگاري ها و ساير فنون حوزه پيام هاي تصويري از ديگر بخش هاي سخنراني استاد مختاريان در چهارمين رخداد ملي بررسي چالش ها و مسايل روابط عمومي كشور بود.
پخش فيلم هاي كوتاه آموزشي پيرامون موضوع كرونا، تجليل و يادبود از درگذشتگان خانواده بزرگ روابط عمومي و اطلاع رساني كشور كه ضمن خدمت در عرصه اطلاع رساني و آگاهي بخشي بر اثر كرونا به ديار باقي شتافتند، رونمايي ازكتاب "روابط‌عمومي در عصـر كـرونا" با حضور پروفسور سيد سعيدرضا عاملي دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي، مهندس عليرضا زاهديان مدير عامل مجتمع فولاد غدير ني ريز و مهدي باقريان رييس موسسه كارگزار روابط عمومي و همچنين تجليل از روابط عمومي‌هاي ساعي در حوزه مقابله با كرونا با اعطاي نشان روابط‌عمومي و جايزه مسئوليت اجتماعي از ديگربرنامه هاي چهارمين رخداد و جشنواره ملي بود.
اسامي برگزيدگان چهارمين رخداد و جشنواره ملي بررسي مسائل و چالش‌هاي روابط‌عمومي
نشان روابط‌عمومي
دكتر كيانوش جهان پور رييس مركز روابط‌عمومي و اطلاع‌رساني وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي
مهندس عليرضا زاهديان مدير عامل مجتمع فولاد غدير ني ريز
حيدر ضيغمي مشاور مدير عامل و مدير گروه روابط‌عمومي و حوزه مدير عامل شركت ملي صنايع مس ايران
سيد مصطفي فخري بافقي مدير روابط‌عمومي شركت سنگ آهن مركزي ايران- بافق
مسئوليت اجتماعي
سعيد معادي مشاور مدير عامل و مدير امور روابط‌عمومي و حوزه مديريت بانك توسعه تعاون
عليرضا اميري مدير روابط‌عمومي شركت سهامي ذوب آهن اصفهان
محمد ايرانمنش مدير روابط‌عمومي و امور بين الملل شركت معدني و صنعتي گل گهر سيرجان
ابراهيم معنوي رييس روابط‌عمومي صندوق‌هاي بازنشستگي، پس‌انداز و رفاه كاركنان صنعت نفت
صادق سكري مديركل روابط‌عمومي شركت راه آهن ج.ا.ا
محسن محمديان مشاور مديرعامل و مدير ارتباطات و امور بين‌الملل شركت بهره‌برداري مترو تهران و حومه
روابط‌عمومي شركت فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي افق كوروش
مهندس مسعود مير محمدي مدير حوزه مديرعامل، روابط‌عمومي و امور بين‌الملل مجتمع جهان فولاد سيرجان
مهندس روح ا... ابوالهادي‌زاده مدير روابط‌عمومي و خدمات اجتماعي مجتمع مس سرچشمه
محمد حسين ايازي مدير روابط‌عمومي و نظارت بر خدمات مجتمع مس آذربايجان
محمدرضا فاتحي مدير روابط‌عمومي و خدمات اجتماعي مجتمع مس شهر بابك
احمدرضا عصاري معاون ارتباطات، امور مشتريان و بازاريابي بيمه كوثر
سيدفريد ميرموسوي مدير روابط‌عمومي بيمه دي
علي محمد عزيزي مدير روابط‌عمومي مجتمع صنعتي سيمان ايلام