شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)-|| سرعت فيلم يا سرعت ايزو (ISO)‬ عددي براي مشخص كردن و اندازه‌گيري حساسيت فيلم عكاسي يا حسگرهاي الكترونيكي به نور است. در اين بخش به تشريح نورسنجي و جزئيات آن مي‌پردازيم.

فيلم‌هايي كه حساسيت كمي به نور دارند، نياز به زمان نوردهي بيشتري دارند و فيلم‌هاي حساسيت پايين ناميده مي‌شوند. اين نوع فيلم‌ها براي عكاسي در كوير، سواحل دريا و به طور كلي مكان‌هايي كه نور شدت بيشتري دارد مناسب است‫.‬

در مقابل، فيلم‌هايي هستند كه حساسيت بيشتري به نور دارند و به زمان نوردهي كمتري نياز دارند. اين فيلم‌ها را در عكاسي از مكان‌هايي با نور كم و يا براي عكاسي از سوژه‌هاي متحرك استفاده مي‌كنند.

همان‌طور كه در سطور پيشين گفته شد، براي ثابت كردن جسم متحرك در عكس نياز به سرعت شاتر بالاتري داريم و سرعت شاتر هم با فيلم يا حساسيت صفحه حساس نسبت مستقيم دارد. سرعت فيلم‌ها را با ASA كه محفف كلمهAmerican Standards Association و يا علامت اختصاري بين‌المللي ISO كه مخفف International Organization for Standardization است نشان مي‌دهند. پيش از اين از كلمات اختصاري ديگري استفاده مي‌شد كه در حال حاضر كم‌استفاده يا بدون استفاده‌اند. بر روي جعبه فيلم‌هاي عكاسي يا دوربين‌هاي ديجيتال، مي توانيد اين علايم اختصاري را پيدا كنيد.

نورسنجي
همان‌طور كه گفته شد، عكاسي يعني نوشتن با نور. براي اين‌كه بدانيم چه‌طور نگارش بهتري داشته باشيم، بايد نور را بشناسيم و آن را خوب به كار بگيريم. هميشه گفته‌اند كه عكاس مبتدي نگران ابزارش است و عكاس حرفه‌اي نگران نور.

پس اينكه چه دوربيني، چه لنزي يا چه ابزاري به دست داريم مي‌تواند مهم باشد، اما چگونگي به‌كارگيري اين ابزار است كه سبب مي‌شود تا عكسي خوب را ثبت كنيم.
 

نورسنج ديجيتالي بر روي يك دوربين ديجيتال كه نشان دهنده ديافراگم، سرعت شاتر، حساسيت و جزئيات ديگر است.

بر روي دوربين‌ها وسيله‌اي به نام نورسنج قرار دارد كه در دوربين‌هاي جديد به صورت ديجيتالي و در دوربين‌هاي قديمي تر، مكانيكي است. اين وسيله ميزان نور وارد شده به داخل دوربين را اندازه مي‌گيرد و با توجه به حساسيت فيلم و سرعت شاتر، مقدار باز يا بسته بودن ديافراگم را به عكاس اطلاع مي‌دهد. در دوربين‌هايي هم كه نورسنج وجود ندارد، عكاسان از نورسنج‌هاي دستي استفاده مي‌كنند و بعد مشخصات و اعداد به دست آمده از نورسنج دستي را به دوربين وارد مي‌كنند.

عكاسان حرفه‌اي هم كه به نورسنج ديجيتالي و يا مكانيكي دوربين‌شان اعتماد ندارند، از نورسنج هاي دستي استفاده مي كنند.
 

تصويري از يك نورسنج دستي ديجيتال

عموما نورسنج‌هاي داخل دوربين به صورت‬ TTL هستند. اين نوع نورسنجي مخفف كلمه Through The Lens به معناي از ميان لنز است و در اين نوع نورسنجي، نوري كه از درون لنز به صفحه حساس مي‌رسد به سه روش اندازه‌گيري مي‌شود.

نورسنجي چند ناحيه‌اي: همان‌طور كه از اسم اين نوع نورسنجي پيداست، دوربين صفحه حساس را به چندين قسمت مساوي تقسيم مي‌كند، نورهايي كه به اين قسمت‌ها رسيده را با يكديگر جمع مي‌كند و از آن ميانگيني مي‌گيرد و به صورت ديافراگم، سرعت شاتر و حساسيت نشان مي‌دهد.

در عكس‌هايي كه نور خورشيد و سايه هر دو در عكس به يك اندازه قرار دارند اين روش نورسنجي مناسب به نظر مي‌آيد. همان‌طور كه مي‌بينيد تمامي عكس تقريبا نور يكنواختي دارد. (سمت چپ، بالا)

نورسنجي مركزي و محيطي: اين بار دوربين مركز تصوير را نورسنجي كرده و نقاط ديگر در اهميت كمتري قرار مي‌گيرند. اين نوع نورسنجي براي زماني كه سوژه ما در مركز قرار دارد و نورسنجي ديگر نقاط چندان تاثيري در سوژه اصلي ندارند انجام مي گيرد. (عكس وسط)

نورسنجي نقطه‌اي: دوربين نقطه‌اي از عكس كه معمولا در مركز تصوير هست را (يا نقطه‌اي را كه عكاس مايل به نورسنجي آن است) مي‌سنجد و بر بقيه قسمت‌هاي عكس ترجيح مي‌دهد. هنگامي كه عكاس بخواهد يك نقطه بر بقيه نقاط ترجيح پيدا كند و آن قسمت در عكس برجسته‌تر به نظر برسد از اين نوع نورسنجي استفاده مي‌شود. در اين نوع نورسنجي معمولا قسمت نورسنجي شده به صورت طبيعي و بقيه كادر تيره و يا روشن مي‌شود. رنگ نارنجي در وسط عكس نورسنجي شده و نور آن يكنواخت است و بقيه نقاط نسبت به مركز يا زيادي روشن و يا زيادي تاريك هستند. (سمت راست، بالا)

انواع نورسنج‌ها عبارت‌اند از: تابشي، بازتابي و نقطه‌اي
نورسنج تابشي كه به دو صورت تخت و نيم‌كره‌اي در بازار يافت مي‌شود، نور منبع نوري را اندازه گرفته و بعد آن را به دوربين مي‌دهد. در نورسنج بازتابي، نور بازتابيده شده از سوژه توسط نورسنج اندازه‌گيري مي‌شود و در نهايت در نورسنج نقطه‌اي، زاويه محدودي از نور سنجيده مي‌شود. اين نورسنج مانند دوربين چشمي‌اي بر روي خود دارد كه نقطه‌اي كه قرار است نورسنجي شود را با آن مي‌بينند و بعد آن نقطه مورد نظر را نورسنجي كرده و مشخصات دريافتي را بر روي دوربين اعمال مي‌كنند.

دو روش آسان براي نورسنجي: فرض كنيد سوژه شما در جايي است كه دسترسي به آن مشكل و يا غيرممكن است و يا آن‌قدر دور است كه نمي‌توانيد تا آنجا برويد، نورسنجي كنيد و دوباره به جايي برگرديد كه مي‌خواهيد عكس‌تان را از آن نقطه ثبت كنيد.

در روش اول اگر نوري كه به سوژه مي‌تابد با جايي كه شما در آن قرار داريد يكسان باشد، مي‌توانيد از كف دست خود براي نورسنجي استفاده كنيد. به صورتي كه نوري كه روي دست‌تان قرار دارد را اندازه گرفته و بعد همان سرعت شاتر، ديافراگم و حساسيت را براي سوژه اصلي هم در نظر مي‌گيريد.

به دليل وجود سايه و آفتاب و نورهاي متفاوت، وقتي نورسنجي ناحيه‌اي انجام دادم، عكس همان‌طور كه در عكس اول مشاهده مي‌كنيد كمي روشن‌تر به نظر مي‌رسد. در عكس دوم از كف دستم استفاده كردم و نور آفتابي را سنجيدم و همان مقدار نور را در عكس سوم اعمال كردم. همان‌طور كه مي‌بينيد سايه‌ها تيره‌تر و آسمان آبي‌تر شد و بخشي كه در نور آفتاب قرار داشته، متعادل‌تر به نظر مي‌رسد.

در روش دوم فرض كنيد از محيطي با لنز نرمال مي‌خواهيد عكاسي كنيد، اما نور روي سوژه اصلي شما كه در فاصله‌اي دورتر قرار دارد متفاوت است. در اين حالت مي‌توانيد از لنز تله خود استفاده كنيد. شي‌ء دوري را كه مي‌خواهيد با لنز تله فتو نورسنجي كنيد و سپس لنز را عوض كرده و از لنز قبلي يعني نرمال استفاده كنيد. بعد همان اطلاعاتي كه با لنز تله دريافت كرديد را به دوربين بدهيد و عكس بگيريد. در عكس بالا از نور روي ماشين براي نورسنجي استفاده شده است.
 

منبع: وله