شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)-|| در اين گفتار به ساختمان دوربينها ميپردازيم كه همانطور كه گفته شد از دو بخش بدنه و لنز تشكيل شده است. انواع لنزها و مشخصات پايهاي آن را بررسي، و كاربردهاي هر نوع لنز را تشريح ميكنيم.
براي انتخاب و استفاده درست از لنزها به بهترين نحو ممكن، بايد مشخصات پايهاي آنها را بشناسيم: وضوح، زاويه ديد، عمق ميدان و پرسپكتيو، از جمله ويژگيهايي است كه بسته به نوع لنز و كاركرد مورد انتظار كاربر، متفاوت است.
وضوح: وضوح تصويري هر لنز به نكات مختلفي مانند اندازه دهانه لنز (كه معمولا بر روي لنز نوشته شده است)، نوع عدسيهايي كه در آن بهكار رفته است، كارخانه سازنده، خطاهاي رنگي و انحراف تصويري بستگي دارد.
زاويه ديد: مقدار فضا و زاويه ديدي را كه يك لنز مي تواند پوشش دهد.
عمق ميدان: كه نسبت مستقيم با اندازه ديافراگم دارد.
پرسپكتيو: اگر فاصله دوربين تا سوژه را ثابت نگاه داريد، پرسپكتيو براي تمام لنزها يكسان است. با اين فرض لنزهاي "وايد" دامنه بيشتري را پوشش مي دهند و تمايل به اغراق در پرسپكتيو دارند و بالعكس در لنزهاي "تله فوتو" اجزاي تصويري را به هم فشرده و به اصطلاح تخت مي كنند.
تصويري از يك لنز نرمال
انواع لنزها
به طور كلي شش نوع لنز وجود دارد:
۱) لنزهاي نرمال: به اين نوع لنزها از آنجايي كه زاويه ديدي همانند چشم انسان دارند و در پرسپكتيو و زاويه ديد اغراق نميكنند، لنز نرمال يا "۵۰ميليمتري" گفته ميشود. زاويه ديد چشم انسان تقريبا ۱۳۰درجه است كه زوايايي بين ۴۵درجه افقي و ۲۶درجه عمودي را كاملا واضح و آشكار تشخيص ميدهد. لنزهاي نرمال هم تقريبا همين دامنه را پوشش ميدهند. معمولا اين لنزها را با شماره ۵۰كه فاصله كانوني لنز است ميشناسند و لنزهايي با فاصله كانوني بين ۴۰تا ۵۸ميليمتر هم در رده لنزهاي نرمال قرار ميگيرند. فاصله كانوني لنز نرمال در دوربينهايي با قطعهاي متفاوت با يكديگر تفاوت دارد.
۲) لنزهاي وايد: به لنزهايي گفته ميشود كه فاصله كانوني آنها كمتر از لنز نرمال باشد و زاويه ديد بيشتري را پوشش دهد. اين نوع لنزها در پرسپكتيو و زاويه ديد اغراق ميكنند و در مواقعي كه فضا براي مانور عكاس كم باشد يا بخواهد فضاي بيشتري را در عكس خود جا بدهد، يا عمق ميدان بيشتري داشته باشد، از اين لنز استفاده ميكند.
كمترين فاصله كانوني اين لنزها ۸ميليمتر است كه به لنزهاي چشم ماهي (Fish Eye) مشهور است. اين لنزها قابليت عكاسي ۱۸۰درجه يا بيشتر را هم دارند.
تصويري از لنز تله فتو
۳) لنزهاي تله فتو: درست برعكس لنزهاي وايد، به لنزهايي كه فاصله كانوني آن ها از لنز نرمال بيشتر باشد لنز تله فتو ميگوييم. لنز تله از نظر شكل ظاهري طويل بوده و فاصله كانوني بلندي دارد كه داراي زاويه ديد كوتاه است و براي عكسبرداري از فواصل دوري كه نزديك شدن به آنها مشكل است، كاربرد دارد.
اين نوع لنزها عمق ميدان تصوير را ميگيرند و فواصل دور و نزديك را به يكديگر نزديك ميكنند.
تصويري از لنز وايد (سمت راست) و نمونه عكسي كه با لنز "چشم ماهي" گرفته شده است. (سمت چپ)
۴) لنزهاي زوم: اين لنزها داراي فواصل كانوني متغير هستند و به همين خاطر زاويه ديد آنها نيز متغير است. لنز زوم ميتواند تركيبي از لنز وايد به تله فتو مثل ۱۸-۲۰۰ميليمتر، وايد به وايد مثل ۱۷-۳۵ميليمتر، تله فتو به تله مثل ۷۰-۲۰۰ميليمتر و بردهاي ديگري باشد. به همين خاطر در ميان عكاسان مورد استقبال بيشتري قرار گرفته است.
تصويري از لنز ۱۰۰-۴۰۰ ميليمتر كنون
عيب اين لنزها اين است كه نسبت به لنزهاي ثابت وايد يا تله سنگينتر هستند، فضاي بيشتري را اشغال ميكنند و شفافيت يا "شارپنس" كمتري دارند. هر چند كه شركتهاي سازنده اين نوع لنزها هر روزه در تلاشاند تا اين نقايص را به حداقل برسانند.
تصويري از يك حشره كه توسط لنز ماكرو عكاسي شده است. عكس: محمد خيرخواه
۵) لنزهاي ماكرو: اين نوع لنزها براي عكاسي از سوژههاي بسيار كوچك مانند عكاسي از حشرات يا موجودات بسيار ريز، ثبت تصوير اشياء ارزشمندي نظير سكهها، جواهرات يا تمبرها ساخته شدهاند.
به علت اينكه فاصله لنز و سوژه گاهي اوقات به كمتر از يك سانتيمتر ميرسد، در نتيجه عكاس نور بيشتري براي عكاسي نياز دارد و بايد با منابع مختلف نوري سعي در جبران كمنوري كند. استفاده از يك پايه محكم براي اين نوع عكاسي ايده بسيار خوبي است. به اين نوع عكاسي، "ماكرو فتوگرافي" گفته ميشود.
منبع: وله