شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- اطلاع‌يابي، فرايند يا فعاليت مبادرت به كسب اطلاعات در زمينه‌هاي علوم انساني و فناوري است. اطلاع‌يابي با بازيابي اطلاعات مرتبط است، اما همچنان با آن تفاوت دارد.
بخشي از پژوهش‌هاي علوم كتابداري و اطلاع‌رساني به كار اطلاع‌يابي شاغلان در حوزه‌هاي مختلف كار حرفه‌اي متمركز است. اين مطالعات براي بررسي رفتار اطلاع‌يابي كتابدارها، دانشگاهيان، متخصصان پزشكي، مهندسان و حقوق‌دانان انجام مي‌شود.
مهارتهاي اطلاع يابي
يان مال لي، مهارتهاي اطلاع يابي را شامل مهارتهاي بازيابي، ارزيابي، سازماندهي و تبادل اطلاعات مي‌داند. الف) مهارتهاي بازيابي: شناخت منابع اطلاعاتي، مهارت در استراتژيهاي جستجو و توان استفاده از نمايه نامه‌ها و چكيده نامه‌ها ب) مهارتهاي ارزيابي: دانش انتخاب و ارزيابي اطلاعات، مهارت در استراتژي اطلاعات ج) مهارتهاي سازماندهي: مهارت در يادداشت برداري از كتابها و نشريات، مهارت در ذخيره‌سازي فردي اطلاعات د) مهارتهاي تبادل اطلاعات: توانايي علمي نويسي
به مجموعه اين مهارتها سواد اطلاعاتي مي‌گويند از ديدگاه كميته سواد اطلاعاتي انجمن كتابداران ايالات متحده؛ سواد اطلاعاتي شامل توانايي تشخيص نياز اطلاعاتي، توانايي جايابي، دسترسي، ارزيابي و استفاده مؤثر از اطلاعات مورد نياز مي‌باشد.
رفتار اطلاع‌يابي مجموعه فعاليت‌هايي است كه يك فرد براي رفع نياز اطلاعاتي خود انجام مي‌دهد. رفتار اطلاع يابي شامل اهداف جستجوي اطلاعات، روش جستجو، مشكلات جستجو و عوامل مؤثر بر آن مي‌شود.
ركن اساسي در رفتار اطلاع‌يابي، نياز اطلاعاتي است. پرسش در درون ذهن كه فرد را براي يافتن پاسخ به تكاپو وامي‌دارد و فرد در روند يافتن پاسخ به‌اين نياز دروني، رفتاري را از خود بروز مي‌دهد كه به‌آن رفتار اطلاع‌يابي مي‌گويند.
عوامل مؤثر بر رفتار اطلاع‌يابي
عوامل دروني و بروني بر رفتار اطلاع‌يابي افراد تأثيرگذار هستند و اين عوامل را مي‌توان در قالب‌هاي زير دسته‌بندي كرد:[۳]
عوامل فردي: تجربه، دانش، سواد اطلاعاتي و رايانه‌اي، نياز اطلاعاتي، سطح انتظار، جنس، هوش،
ويژگي‌هاي فردي، شخصيتي، شناختي و انگيزشي.
عوامل مربوط به‌قابليت نظام: رابط كاربر، قابليت و امكانات جستجو، روش‌هاي نمايه‌سازي و چكيده‌نويسي، نحوه برجسته‌كردن اطلاعات، نمايش اطلاعات، وجود راهنماها و ...
عوامل اجتماعي و محيطي: گروه‌هاي اجتماعي، عوامل فرهنگي و اقتصادي، قوانين و مقررات حاكم بر جريان اطلاعات، شغل، جو سازماني.
عوامل مرتبط با اطلاعات: نوع مدرك، نوع و اندازه فايل، ساختار فايل، چگونگي دسترسي به‌اطلاعات.
اطلاع يابي با اهداف و مقاصدي برانگيخته مي شود و رفتارهاي اطلاع يابي از نظر جامعه شناسي همان كنشهاست. الگوهاي اطلاع يابي به روشي ساده روابط قضاياي نظري و فرايندهاي مربوط به شناسايي و پاسخگويي به نيازهاي اطلاعاتي را ارايه مي كنند. صاحب نظران مختلف بر اساس رويكردهاي شناختي، فرايندگرا و كاربرگرا، الگوهاي رفتاري متفاوتي را ارايه كرده اند.
اطلاع يابي در روابط عمومي
روابط عمومي در پي ارتباط دو سويه با مخاطب بوده و صرفاً به دنبال "اطلاع‌رساني" نيست، بلكه مكمل اين فرآيند را "اطلاع‌يابي"مي‌داند. در واقع، روابط عمومي از طريق "اطلاع‌يابي" بر اهميت تأثيرپذيري از افكار عمومي صحه مي‌گذارد.
منبع: ويكيپديا و غيره