اشاره
شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- علم، فن و حرفه روابط عمومي با توجه به ماهيت، وظايف و ماموريتهاي آن بويژه در نحوه  ارتباط با رسانه ها، رهبران فكري جامعه و گروههاي مختلف مخاطبان سازماني همواره درمعرض چالشهاي مختلف ارتباطي قرار داشته و در چند سال اخير نيز حرفه روابط عمومي در رديف 5 شغل سخت و پراسترس در دنيا مطرح شده است، در همين راستا نيز تلاش انجمنها و تشكلهاي روابط عمومي در خصوص لزوم تحقق حقوق صنفي و شغلي شاغلان روابط عمومي با تهيه پيش نويس قانون جامع روابط عمومي و پيگيري براي تشكيل نظام روابط عمومي همواره مدنظر بوده تا حدودي بتواند پشتوانه هاي حمايتي را براي شاغلان آن فراهم آورد.

 همچنين اساتيد و صاحب نظران مختلف حوزه روابط عمومي و ارتباطات نيز اظهار نظرهاي نيز در اين خصوص داشته اند، با توجه به اين مهم در گفتگويي اختصاصي با ديدگاهها و نظرات دكتر حسين علي افخمي مدير گروه روابط عمومي دانشگاه علامه طباطبايي آشنا مي شويم.

آنچه درپي مي آيد حاصل اين گفتگوست.

به  نظر شما حرفه روابط عمومي را تا چه ميزان مي توان دررديف  مشاغل سخت و استرس زا محسوب كرد؟
در اين مورد معتقدم كار و فعاليت روابط عمومي ها در سازمان هاي مختلف با رويكردهاي متفاوتي همراه است. به عنوان نمونه فعاليت روابط عمومي در سازمانهايي كه همه مسايل درآن به شكل روتين و منظم قابل پيش بيني اداره و اجرا مي شود و آرامش بيشتري حكمفرما هست با نوع كار روابط عمومي در سازماني كه همواره با بحرانهاي متعدد مواجه است كاملاً متفاوت است و به يقين استرس و سختي كار مديران و دست اندر كاران واحدهاي روابط عمومي در چنين سازمان هايي بيشتر است، درعين حال اينكه  ماهيت فعاليت هاي روابط عمومي  در ذات خود با درجه اي ازسختي و استرس درتصميم گيري همراه است شكي نيست.

مشكلات روابط عمومي ها را در تحقق مسئوليت هاي حرفه اي و اجتماعي در سازمان ها چگونه ارزيابي مي كنيد ؟
روابط عمومي به طور طبيعي مسئوليت هاي اجتماعي بالايي در مقابل جامعه و سازمانش دارد. اين تعارض در كار روابط عمومي گاهي مشكلاتي را برا ي مديران و دست اندركاران آن ايجاد مي كند. گاهي اوقات در عين حال كه بايد براي حفظ منافع سازمان تلاش كند در مقابل افكار عمومي جامعه نيز مسئول بوده و بايد نسبت به حفظ منافع  مردم جامعه نيز خود را مسئول و كاري انجام دهد. در واقع ايجاد تعادل ميان اين دو نوعي مهارت و تدبير و توان تجزيه و تحليل را از سوي مدير و دست اندركاران روابط عمومي طلب مي كند كه بسيار سخت و استرس زا مي باشد و تنها روابط عمومي هاي حرفه اي مي توانند از اين آزمون موفق بيرون بيايند.

راهكار مورد نظر شما براي برون رفت از بحرانهايي كه مديران روابط عمومي به دليل پيچيدگي و تعارض هاي پيش روي با آن مواجه هستند، چيست؟
در درجه نخست وجود قوانين و مقررات حرفه اي است كه تضمين كننده و چراغ راه فعاليت هاي بخش و روابط عمومي محسوب مي شود.

همچنين تشكل هاي صنفي براي دفاع از اين حقوق وجود داشته باشد كه منطبق بر رفتار جمعي باشد و اينكه بايد روابط عمومي به عنوان يك حرفه پذيرفته شوند و افرادي كه در اين بخش شاغل هستند تحت آموزش هاي مشابه قرار گيرند تا بتوانند در مواقع لزوم ازهويت حرفه اي خود دفاع كنند.

قوانين و مقررات بايد در حوزه امور استخدامي شاغلان روابط عمومي به شكل شفاف وجود داشته باشد تا آنها بتوانند به طور جمعي از حقوق مربوط به دستمزدشان دفاع كنند.

مهمترين موضوع اينكه شاغلان روابط عمومي بايد بتوانند از امنيت شغلي خود درسايه قوانين موجود در اين بخش دفاع كنند، يكي از دلايل اصلي پر استرس و سختي كار روابط عمومي ها همين موضوع عدم امنيت شغلي است كه با تشكل صنفي موفق مي توان آن را كاهش داد و بتوان ثبات شغلي براي شاغلان بخش را تضمين كرد. گاهي ممكن است تعارضاتي در منافع سازمان و جامعه ايجاد شود كه روابط عمومي ها به هيچ عنوان نبايد منافع اجتماع را قرباني منافع و بقاي سازمان خود كنند.

مثلاً اگر روابط عمومي شركتي در راستاي اهداف هيات مديره و مديران فقط گام بردارد و فكري براي پرداخت خسارت و غرامت به آسيب ديدگان مرتبط با شركت تلاش نكند به اعتقاد من در چنين مواردي است كه تعارض هاي ايجاد شده موقعيت شغلي و حرفه اي روابط عمومي ها را به خطر مي اندازد كه تشكل ها بايد از اين حقوق دفاع كنند. به نظر من همانطور كه در دنياي قضاوت، زماني كه قاضي در حال بررسي پرونده اي است نبايد از نظر شغلي جابجايي صورت بگيرد و در برخي كشورها نيز اين قانون وجود دارد، لذا در روابط عمومي نيز زماني كه سازماني با بحران و تنش مواجه شده بايد كار حرفه اي اش را انجام دهد و مصلحت سازمان را فداي مصلحت جامعه نكند.

درمورد ضرورت وجود تشكلهاي صنفي براي كاهش استرس هاي شغلي و حرفه اي شاغلان اين بخش چه پيشنهادهاي داريد؟
با توجه با اين اصل مهم كه حرفه روابط عمومي شرايط و ويژگي هاي خاصي دارد و موضوع آموزش مشترك كه قبلا به آن اشاره كردم نيازمند حضور و فعال بودن تشكل هاست و در اكثر كشورها تشكل ها مسوليت استاندارد سازي سطح آموزش را بر عهده دارند و به موضوعاتي از قبيل اينكه  نوع و شكل و محتواي آموزش و مدت زمان آن براي شاغلان از چه استاندارهايي بايد برخوردار بوده و حتي ميزان تجربه اي كه كسب كرده اند چگونه است پرداخته شده است.

يكي از موضوعاتي كه شغل روابط عمومي را در دسته مشاغل سخت و پر استرس جاي داده است مسائل مربوط به رصد 24 ساعته اخبار و اطلاعات و به عبارتي 24 ساعته بودن كار روابط عمومي هاست به نظر شما  براي مهار سختي كار در اين رابطه چه مي توان كرد؟
24 ساعته بودن كار وابط عمومي ها از زمان ظهور و بروز رسانه هاي راديو و تلويزيون ايجاد شده است و اكنون با وجود شبكه هاي اجتماعي و فضاي مجازي  تشديد شده  و طيف فعاليت و مسئوليتهاي اين بخش وسيعتر شده است. امروز كار روابط عمومي ها با 20 سال قبل تفاوتهاي زيادي دارد در آن زمان تعداد رسانه ها به گستردگي امروز نبودند.

به نظر من و با توجه به ماهيت و آنچه در مورد فشار كار و استرس زياد فعاليت هاي روابط عمومي گفته شده راهكارهايي كه مي توان براي غلبه بر اين شرايط در نظر داشت: در مرحله نخست با آموزش تكنيك ها و مهارتهاي لازم و همچنين در موقعيت هايي كه تصميم سازي و تصميم گيري آني مد نظر است، به تقسيم كار به شكل شيفت هاي جداگانه نيروي كارمي توان تا حدودي بر اين مشكلات غلبه كرد. همچنين با تامين و تجهيز امكانات فني و حرفه اي كار در اين بخش را تسهيل كرد.

تطبيق حقوق و مزايا با شرايط خاص كار در روابط عمومي به عنوان يكي از مشاغل سخت، كه بعد از پزشك و قضاوت شغل روابط عمومي قرار دارد.

همچنين وضع قوانين در حوزه حقوق شغلي و صنفي روابط عمومي، ما از قانون مطبوعات و حتي تبليغات برخوردار هستيم اما روابط عمومي حتي يك سطر قانون برايش تعريف نشده و ميان قوانين موجود در حوزه  هاي تبليغات و مطبوعات به شكلي در حال حركت است كه اين بزرگترين چالش اين بخش محسوب مي شود.

البته راهكارهايي در برخي شرايط در نظر گرفته شده است كه نمونه آن كاهش سالهاي فعاليت شاغلان اين بخش از 30 سال به 20 سال است. اما اين موضوع  در ايران همچنان باقي است و سطح حقوق و مزاياي شاغلان روابط عمومي  كه با ميزان كار آنها تطبيق ندارد.اين نقصان بزرگ در بخش روابط عمومي ها باعث شده بسياري از قوانين و مقرراتي كه سرو كارشان بارسانه ها هست نيز ارهايشان به خوبي پيش نرود.  
 

منبع: كتاب سال انجمن متخصصان روابط عمومي