شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- روابط عمومي و رعايت اصول حرفهاي از «اخلاق حرفهاي»، بهعنوان مديريت رفتار و كردار افراد و منابع انساني هنگام انجام دادن يك كار حرفهاي ياد ميشود.
تعريف ديگري كه از اخلاق حرفهاي شناخته شده است كه آن را مجموعهاي از گزارههاي اخلاقي، بايدها و نبايدهاي موجود در يك حرفه ميدانند كه بهعبارتي مجموعهاي از كنش و واكنشهاي اخلاقي پذيرفته شده است كه از سوي سازمانها و مجامع حرفهاي مقرر ميشود تا مطلوبترين روابط ممكن را براي اعضاي خود در اجراي «وظايف حرفهاي» فراهم آورند.
در همين راستا، «حرفهايگري در روابطعمومي» به مجموعهاي از مناسبات انساني و سازماني اطلاق ميشود كه ميتواند همان جلب اعتماد مخاطبان به يك سازمان و يا بياعتباري آن سازمان را سبب شود. شاخصها و معيارهاي روابط انساني با نوع فعاليتهاي روابطعمومي كاملاً در ارتباط است و بهعبارتي، روابطعمومي حرفهاي سبب ميشود تا رابطه بين سازمان و مخاطبانش بر پايه اعتماد شكل گرفته و در نتيجه چنين رابطهاي، پايدارتر خواهد بود.
اصولاً «حرفهايگري» و «اخلاق»، دو اصل جدانشدني از روابطعمومي هستند و بر همين اساس، بدون توجه به مطالبات مخاطبان و فعاليت در اتاقهاي بسته، نميتوان به آنها خدمت كرد. همواره رعايت اصول اخلاقي سبب ميشود تا فرآيند ارتباط دوسويه بين سازمان و مشتري، بهطور كامل صورت پذيرفته و مشتريان سازمان را براي آن حفظ نمايد. يك روابطعمومي حرفهاي در رعايت اصول اخلاقي، نيازهاي مخاطبان و مشتريان را در نظر مي گيرد و قطعاً از منفعتطلبي و سودجويي اجتناب مي كند؛ چرا كه در اين صورت مشتريان خود را از دست خواهد داد.
روابطعموميها در رعايت اصول حرفهاي، ابتدا بايد ارتباط مناسبي را در درون خود ايجاد كرده و سپس اين رابطه را نسبت به مخاطبان، نسبت به حرفه خود و نسبت به جامعه فراهم نمايند و در همه اين سطوح، اصول حرفهاي را رعايت كنند. بهعبارتي ميتوان گفت؛ اساس حوزه حرفهايگري روابطعموميها: خدمت به خود، خدمت به مشتري و خدمت به جامعه است. اصول حرفهاي روابطعمومي، قطعاً بايد ارزشهاي اخلاقي جامعه هدف را در نظر بگيرد. نكته بسيار مهم در حوزه روابطعمومي پايبندي و مسؤوليت و برخورداري از تخصص حرفهاي است. لذا هر كس نبايد به خود اجازه دهد، بهدور از تخصص، وارد اين حوزه شود.
از سوي ديگر، برخورداري از مهارتهاي ارتباطي مؤثر در روابط با مشتريان و مخاطبان از اهميّت بهسزايي در روابطعمومي برخوردار است. پس اگر يك كارگزار روابطعمومي نتواند با استفاده تكنيكهاي مشتريمداري، در جلب مشتري و مخاطب خود از طريق مهارتهاي ارتباطي، مؤثر عمل كند، نهتنها در حرفه خود موفق نبوده، بلكه اصول حرفهايگري اين حوزه را نيز زير پا گذاشته است. مبحث «مشتريمداري» از مهمترين اصول حرفهاي براي روابطعموميها بهشمار ميرود و قطعاً حوزه اطلاعرساني و ارتباط با رسانه البته با شكل نوين آن و بهرهمندي از فنآوريهاي نوين ارتباطي و فضاي مجازي ميتواند روابطعموميها را در رونق حرفه و سازمان خود، مساعدت كند.
روابطعمومي حرفهاي، نوعي روابطعمومي است كه تأثيرگذاري و تأثيرپذيري را توأم با هم پذيرفته و اطلاعرساني و اطلاعيابي را مكمل هم ميداند. در واقع، حرفهايگري در روابطعمومي، يك مقوله سيستماتيك ايدهآل، انتقادي و مديريتي است. در الگوهاي يكسويه يا روابطعمومي قديمي، نگاه به روابطعمومي، يك نگاه متصديگري است. بهعبارتي، يك نگرش ابزاري به روابطعمومي وجود دارد و فعاليت روابطعمومي را بهعنوان انجام يك سري كارهاي اجرايي مطرح ميكنند. اين در حالي است كه هماكنون، در برخي از كشورها، حجم وسيعي از فعاليتهاي اجرايي روابطعمومي را بخش خصوصي اجرا ميكند و روابطعمومي كمتر به كار اجرايي ميپردازد. در كشور ما نيز شاهد حاكميت الگويي نامتقارن در روابطعموميها هستيم.
اساساً يك متخصص يا مدير ارتباطات بايد در تصميمگيريها دخالت كرده و در روند تصميمسازيهاي يك سازمان حضور داشته باشد؛ در حاليكه با انجام كار تصديگري كه روابطعموميهاي با الگوي يكسويه به آن ميپردازند، در مديريت نميتوان جايگاهي داشت. اكنون در روابطعموميها با توجه به اين كه عملكرد، عملكرد ابزاري است، توقع داشتن جايگاه حرفهاي صحيح، دور از ذهن بهنظر ميرسد. از همينرو، ابتدا بايد از طريق توجه به آموزش، كارشناسان روابطعمومي را به كارشناسان حرفهاي تبديل كنيم تا آمادگي لازم را براي قبول اين حرفه تخصصي و سخت داشته باشند.
روابطعمومي حرفهاي، يك نهاد پويشگر است نه واكنشگر كه منتظر باشد تا فشار ايجاد شود و آنگاه بخواهد به فشار، واكنش نشان دهد. حرفهايگري در روابطعمومي حكم ميكند؛ بخشي بهعنوان مديريت رويدادها، بحرانهاي بالقوّه را شناسايي كرده و پيش از آن كه به بحرانهاي بالفعل تبديل شوند، راهكارهايي را براي كنترل آنها ارائه نمايند و اين در واقع، بهمعناي سنجش محيط است.
بهطور كلي، ايجاد زمينه مناسب براي تبادل تجربيات موفق سازماني، بروز فضايي رقابتي براي تعالي سازمان، رشد و ارتقاي سطح يك سازمان در تمام ابعاد و كسب رضايتمندي تمام ذينفعان از جمله كاركردهاي يك روابطعمومي حرفهاي است. بديهي است كه تحقق اين امر، مستلزم تمهيدات و مقدماتي است و روابطعمومي نميتواند بدون توجه به مؤلفههاي لازم و زمينهسازي مناسب به اين مهم دست يابد.
از همينرو، روابطعموميها نيز بايد همواره سعي كنند، با دقّت و بهرهگيري از ظرفيتهاي علمي و عملي خود، چشم به آينده داشته باشند و با آگاهي از مأموريت و وظايف خود، بهعنوان عضوي پويا در بدنه هر دستگاه و سازماني با برخورداري از نوآوري، ابتكار و بهرهمندي از جديدترين فنآوريهاي نوين ارتباطي، اعتماد سازمان متبوع خود را -بهعنوان ضرورتي انكارناپذير- جلب نمايند.