شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- رضا دستجردي/ دعبل: آنچه مخاطب امروز برنامه‌هاي مذهبي را به پاي منبرهاي هيئت مذهبي مي‌كشاند عشق به فراگيري آموزه‌هاي انساني و والاي ائمه اطهار و انتقال مفاهيم ارزشمند آن است كه چراغ راه امروز و آينده جامعه قلمداد مي‌شوند اما آيا هيئت امروز با اين نگاه به ارائه برنامه به مخاطب عمدتا جوان و جوياي معارف اسلامي مي‌پردازد؟ دكتر حسن بشير استاد ارتباطات بين‌الملل دانشگاه امام صادق (ع) در گفتگو با دعبل از كم و كيف برنامه هيئت‌هاي مذهبي سخن مي‌گويد.
چرا ما يك محتوا را در برنامه‌ها و هيئت‌هاي مذهبي با وجود مخاطبان مختلف ارائه مي‌كنيم؟
اين وضعيت در مورد همه صادق نيست. به عبارت ديگر، ما در سال‌هاي اخير شاهد نوعي از تحول در محتواي هيئت‌ها و برنامه‌هاي مذهبي هستيم كه مي‌توان به برخي از آنها اشاره نمود:
- تحول از طرح تاريخ‌نگاري وقايع مذهبي به تحليل تاريخي وقايع مزبور
- حضور سخنرانان تحصيل‌كرده حوزه و دانشگاه در بسياري از هيئت‌ها
- تحول در اشعار و مرثيه‌ها و طرح مسائل جديد معاصر
- حضور نوجوانان و جوانان بيشتر در اين مراسم و ايجاد فضاي جوان‌گرايي در اين زمينه
- وجود شعارهاي جديد مورد نياز روز در اين مراسم كه حاكي از به روز بودن آنهاست.
البته اين حركت تحولي را نمي‌توان در همه هيئت‌ها، برنامه‌ها، مراسم و نقاط مختلف كشور يكسان دانست اما مي‌توان آثار اين تحول را ديد و شناسايي كرد. بديهي است كه اين تحول كافي نيست. ظرفيت معنايي محتواهاي مذهبي ما بسيار بيشتر از اين چيزي است كه هم‌اكنون بازنمايي مي‌شود. البته آموزش در اين زمينه نيز كم است، در حالي‌كه بايد شرايط آموزش‌هاي بهتر در اين زمينه و توليد محتواها و اشعار و شعارهاي مناسب ايجاد شود.
آيا مخاطب هيئت مذهبي، مخاطب برنامه‌هاي مذهبي هم هست؟
در اين زمينه قطعا تفاوت‌هايي وجود دارد كه البته امكان محاسبه اين موارد تا اندازه زيادي سخت است اما مي‌توان گفت كه قشر هيئتي با قشر برنامه‌هاي مذهبي از جنبه‌هاي مختلف تمايز داشته و به همين دليل، حضور آنان در اين گونه مراسم مي‌تواند متفاوت باشد. بديهي است كه در اين زمينه نيز نمي‌توان يك حكم واحد صادر نمود. تحولات ايجاد شده در هيئت‌ها و برنامه‌هاي مذهبي نيز نوعي از جاذبيت براي هر دو قشر ايجاد كرده است كه مي‌تواند در حضور آنان تاثيرگذار باشد.
آيا امروز خصوصا در ميان جوانان اقبالي به برنامه‌هاي مذهبي وجود دارد؟ اگر خير، علل آن چيست؟
در اين زمينه نمي‌توان يك وضعيت يكسان را مطرح كرد. حضور نوجوانان و جوانان در برخي از برنامه‌هاي مذهبي و يا بهره‌برداري از اين برنامه‌ها به عوامل مختلفي بستگي دارد كه از شخصيت سخنران، محتواي سخنراني، فضاي سخنراني، مكان و زمان سخنراني، وابستگي محلي و امثالهم متاثر مي‌باشد. بديهي است هرگونه تحول در اين زمينه مي‌تواند جذابيت لازم را بيشتر يا كمتر كند.
اصولا مخاطب هيئت و برنامه‌هاي مذهبي كيست و آيا برنامه‌اي كه تهيه مي‌شود مطابق خواست و سليقه اوست؟
مخاطبان همه اين برنامه‌ها مردم هستند. بديهي است كه اين مردم از اقشار مختلف تشكيل شده‌اند. در برنامه‌هاي مذهبي نيز تلاش مي‌شود كه در جهت جذب اين اقشار مختلف، اهداف مختلفي طراحي شوند اما بايد به اين مساله نيز توجه كرد كه مطابقت برنامه‌ها با سليقه‌هاي آنان به معناي خوبي و پربار بودن اين برنامه‌ها نيست، اتفاقا طراحان برنامه‌هاي مذهبي بايد به گونه‌اي عمل كنند كه اهداف بلندتر از اين برنامه‌ها عاملي براي جذب افراد مختلف باشد حتي اگر مطابقت كامل با سليقه‌هاي آنان نداشته باشد.
برنامه‌ريز هيئت‌هاي مذهبي تا چه ميزان برنامه خود را متناسب با شرايط روز جامعه و با هدف بالا بردن آموزه‌هاي ديني در فرد تهيه مي‌كند؟
همانگونه كه پيش از اين نيز مطرح شد، تحول تدريجي ولي با سرعتي بيشتر در اين زمينه مورد نياز است، متاسفانه ما تاكنون مراكز آموزشي در اين زمينه نداشته‌ايم كه بتوانند با يك فرآيند آموزشي، تحولات مطلوب را ايجاد نمايند. برنامه‌ريزان هيئت‌هاي مذهبي از دل جامعه برخاسته‌اند و با عشق و علاقه اين كارها را انجام مي دهند، اما اين عشق و علاقه كافي نيست، بايد مديريت بهينه اين گونه تجمع‌ها نيز مورد آموزش قرار گيرد.