شارا - شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران : گزارشي از يك كنفرانس درباره نقش انقلاب صنعتي چهارم در بازار كار
شنبه، 15 اردیبهشت 1397 - 00:45 کد خبر:33369
بسياري از كارشناسان به تاثيرات اجتماعي ناشي از انقلاب صنعتي چهارم پرداخته‌اند. به باور آن‌ها، اين انقلاب از همان ابتدا چالش‌هاي اجتماعي متعددي در برابر سياست و اقتصاد قرار داده است.
شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)-بر نقش ماشين‌هاي هوشمند و روبات‌ها در توليد كالا و خدمات روز به روز افزوده مي‌شود. آيا بايد نگران بازار كار بود؟ برخي از كارشناسان سناريوهايي وحشتناك از بازار كار در سال ۲۰۴۰ ارائه مي‌دهند.
خبرگزاري آلمان روز پنجشنبه ۳ ماه مه (۱۳ ارديبهشت) گزارشي از يك كنفرانس درباره نقش انقلاب صنعتي چهارم در بازار كار منتشر كرده است. اين كنفرانس در سالن "رپوبليكاي" برلين برگزار شده است.
پرسش محوري كنفرانس يادشده نقش و جايگاه ديجيتالي شدن جهان ماست. آيا انقلاب صنعتي چهارم بايد زمينه‌اي باشد براي نگراني از آينده كار در جوامع بشري يا اينكه امكاني است براي تسهيل كار انسان؟
سخن گفتن از نقش ماشين‌هاي هوشمند و روبات‌ها در خطوط توليد، موضوع جديدي نيست. به موازات آن، بسياري از كارهاي خدماتي نيز هم اكنون توسط هوش مصنوعي سامان داده مي‌شود. خودروهاي بدون راننده نيز بخش زيادي از وظايف مربوط به حمل و نقل را انجام مي‌دهند.
آيا بايد نگران فرصت‌هاي شغلي بود؟
نقش روبات‌ها و ماشين‌هاي هوشمند تنها به خطوط توليد محدود نمي‌شود. به‌زودي بسياري از وظايف خدماتي نيز برعهده دستگاه‌هايي قرار خواهد گرفت كه با بهره گرفتن از هوش مصنوعي هدايت مي‌شوند. به عنوان نمونه، محاسبه مبلغ بيمه مربوط به يك تصادف، در آينده‌اي نه چندان دور، توسط چنين دستگاه‌هاي هوشمندي انجام خواهد شد.
اگر جهان ديجيتالي با شتابي كه در تحول خود دارد، بتواند چنين وظايفي را برعهده بگيرد، آنگاه اين پرسش مطرح مي‌شود كه با تحول ديجيتالي ماشين، كار و اشتغال چه سرنوشتي مي‌يابد؟
در همايش اقتصادي جهان در داووس، دو سال پيش، يكي از مسائلي كه توجه‌برانگيز شد، نقش و تاثير ديجيتالي شدن توليد در كشورهاي صنعتي بود. در آن همايش، پيش‌بيني شد كه تنها در كشورهاي صنعتي تا سال ۲۰۲۰ حدود ۵ ميليون فرصت شغلي در اثر ديجيتاليزه شدن توليد از بين مي‌رود.
تولد مشاغل جديد
هوبرتوس هايل، وزير كار و امور اجتماعي آلمان، به سناريوهاي وحشتناك نابودي كار در سايه ديجيتالي شدن اقتصاد و انقلاب صنعتي چهارم باور ندارد. او معتقد است كه نوع كار البته تغيير مي‌كند و در ازاي از بين رفتن برخي از حرفه‌ها، مشاغل جديدي شكل مي‌گيرند.
وزير كار آلمان از اين رو معتقد است كه بايد دوره‌هاي كارآموزي و آموزش‌هاي حرفه‌‌اي جديدي براي مقابله با تاثيرات ناشي از ديجيتالي شدن اقتصاد بر بازار كار عرضه شوند.
بيورن بونينگ، معاون وزير كار و امور اجتماعي نيز در همين باره گفته است كه پيش‌بيني وضعيت بازار كار در ۳۰ يا ۵۰ سال آينده، در حال حاضر ممكن نيست. اما اگر اين سناريوهاي وحشت‌انگيز واقعيت يابند، آنگاه مي‌توان گفت كه تا سال ۲۰۳۰ حدود ۴۰ درصد فرصت‌هاي شغلي از بين خواهد رفت.
معاون وزير كار و امور اجتماعي آلمان افزون بر آن معتقد است كه اگر دامنه تاثيرات انقلاب صنعتي چهارم را بر ديگر حوزه‌هاي كاري و از جمله در بخش خدمات نيز منظور كنيم، آنگاه ۱۰ تا ۱۲ درصد ديگر از فرصت‌هاي شغلي نيز در سايه ديجيتالي شدن اقتصاد از بين مي‌روند.
آموزش مادام‌العمر
جابه‌جايي‌هاي ناشي از انقلاب صنعتي چهارم، آمادگي انسان را براي آموزش حرفه‌هاي جديد الزامي مي‌سازد. اگر مشاغل جديدي ايجاد شوند، شهروندان نيز به فراخور آن بايد پيش‌شرط‌هاي انجام اين مشاغل را تامين كنند.
از اين رو، بشر مي‌بايست پا به پاي تحول ديجيتالي جهان، نوع كار و حوزه اشتغال خود را از نو تعريف كند. اين روند انتها ندارد. همين موضوع را برخي از كارشناسان "آموزش مادام‌العمر" نام نهاده‌اند.
از سوي ديگر، بشر نمي‌تواند از فوايد و مزاياي ديجيتاليزه شدن اقتصاد و انقلاب صنعتي چهارم چشم‌پوشي كند. ليونل كامرون، يكي از مديران شركت آمريكايي "آتودسك" گفته است كه اگر جمعيت جهان تا سال ۲۰۵۰ به ۱۰ ميليارد نفر برسد، تامين زيرساخت‌هاي اقتصادي و تهيه مسكن و كالاهاي ضروري براي اين تعداد از انسا‌ن‌ها بدون بهره گرفتن از مزاياي ديجيتالي شدن توليد ممكن نخواهد بود.
هشدار فلسفي
بسياري از كارشناسان به تاثيرات اجتماعي ناشي از انقلاب صنعتي چهارم پرداخته‌اند. به باور آن‌ها، اين انقلاب از همان ابتدا چالش‌هاي اجتماعي متعددي در برابر سياست و اقتصاد قرار داده است.
تحولات دنياي ديجيتال چنان شتابان است، كه دولت‌ها نمي‌توانند از وظيفه پرداختن به چالش‌هاي ناشي از آن شانه خالي كنند. برخي اما پرسيده‌اند كه آيا اصولا سياست مي‌تواند و يا مايل است در شكل‌دهي به آينده بازار كار در سايه انقلاب صنعتي نقشي ايفا كند؟
ريشارد داويد پرشت، نويسنده و فيلسوف نام‌آشناي معاصر آلمان، نسبت به پيامدهاي ديجيتالي شدن اقتصاد هشدار مي‌دهد. به باور او انقلاب صنعتي پيشين بار كار طاقت‌فرسا را از دوش انسان برداشت و وظايف خدماتي را ايجاد كرد. حال آنكه در سايه اين انقلاب جديد، خدمات نيز ديجيتالي شده و توسط هوش مصنوعي انجام مي‌شوند.
به باور پرشت، ده‌ها ميليون نفر در اثر اين انقلاب صنعتي جديد كار خود را از دست مي‌دهند. او به پيامدهاي احتمالي اين انقلاب صنعتي جديد هم در سطح كشوري و هم در سطح جهاني اشاره مي‌كند.
اين نويسنده آلماني مي‌پرسد: در چنين شرايطي وظيفه دولت رفاه و جامعه‌محور چه خواهد بود؟ هرگاه دولت‌ها نتوانند ميليون‌ها انساني كه در سايه ديجيتاليزه شدن اقتصاد كار خود را از دست مي‌دهند، مجددا به بازار كار جذب كنند، آنگاه امنيت عمومي و رفاه اجتماعي در اين جوامع به مخاطره مي‌افتد.