شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- پيام‌رسان‌هاي خارجي موردنقدمقامات قضايي و قانوني كشور ما قرارگرفته‌اند و مبحث پالايه شدن آن‌ها و مهاجرت به پيام‌رسان‌هاي داخلي مطرح‌شده است ولي چرا پيام‌رسان‌هاي داخلي نمي‌توانند جايگزيني براي پيام‌رسان‌هاي بين‌المللي باشند؟
پيام‌رسان‌ها بخش مهمي از تعاملات روزانه انسان‌هاي امروزي را به خودشان اختصاص داده‌اند. اين نرم‌افزارها بر روي تلفن‌هاي همراه و كامپيوترهاي همه ما نصب هستند و بخش مهمي از ارتباطات ما را تشكيل مي‌دهند. بااين‌وجود به نظر مي‌رسد كه فضاي دولتي ما عليه پيام‌رسان‌هاي خارجي تعيين‌شده است و مقامات ما تأكيددارند كه بايد در اين زمينه بومي‌سازي شود.
در ادامه به دلايلي اشاره خواهيم داشت كه نشان مي‌دهد اين رويكرد به‌هيچ‌عنوان درست پايه‌ريزي نشده است و چرا پيامم رسان‌هاي داخلي نمي‌توانند جايگزيني براي پيام‌رسان‌هاي بين‌المللي باشند.
اعتمادسازي، حلقه گمشده
نخستين مبحثي كه در اين زمينه به چشم مي‌خورد، بستر اعتمادسازي است. در طول چند سال گذشته هر بار كه مقامات كشور ما با اطمينان از گران نشدن يك كالا يا خدمات حرف زدند، دقيقا عكس آن رخ داد و به همين دليل نيز وقتي‌كه مقامات ما با اعتماد كامل از نرم‌افزارهاي داخلي و امنيت آن‌ها سخن مي‌گويند، عكس اين موضوع در ذهن مخاطب ايراني شكل مي‌گيرد.
اين امر به‌سادگي نشان مي‌دهد كه حلقه گمشده اين ارتباط، اعتمادسازي است. مردم نياز دارند تا بتوانند به چيزي اعتماد كرده و سپس به سراغ استفاده از آن بروند. از سوي ديگر مسئولان كشور ما انتظار دارند كه مردم بدون اعتماد و به‌صورت مستقيم به پيشنهاد آن‌ها تن بدهند كه اين امر موجب ايجاد حس دوري بيشتر بين مقامات و مردم خواهد شد.
اعتمادسازي امري دشوار نيست و تنها مي‌توان بازمان و انرژي مناسب، خيريت نيت را به مردم ثابت كرد. با اين حال عجله براي تعويض پيام‌رسان‌هاي خارجي با ايراني موجب مي‌شود كه اين حلقه شكل نگيرد. خدماتي از قبيل ترافيك رايگان براي پيام‌رسان‌هاي داخلي بيشتر شبيه به مشوق‌هاي پرزرق‌وبرق به نظر مي‌رسند تا اعتمادسازي. مردم بايد بتوانند با اين نرم‌افزارها ارتباط برقرار كرده و سپس خودشان آن را به يكديگر انتقال بدهند. تجربه اثبات كرده است كه اجبار مي‌تواند نتيجه عكس داشته باشد.
از اختيار تا اجبار
نزديك به صد سال پيش، كشف حجاب به‌صورت اجباري انجام شد ولي مردم ما نشان دادند كه با اجبار مخالف هستند و دين و حجاب خود را حفظ كردند. همين موضوع در ابعاد به‌مراتب كوچك‌تر درزمينهٔ پيام‌رسان‌ها به چشم مي‌خورد. مردم بايد حق انتخاب داشته باشند و در اين ميان نرم‌افزارهاي داخلي بايد به‌قدري تقويت شده و امكانات مناسب ارائه كنند كه مردم به‌صورت خودجوش به‌سوي آن‌ها روانه شوند.
اختيار نصب و انتخاب يك برنامه موجب مي‌شود كه انتخاب، به‌صورت عاقلانه انجام شود و درگيري كاربر نيز در سطحي بالا با برنامه شكل‌گرفته و جدايي از برنامه براي او سخت خواهد شد. بااين‌وجود انتخاب اجباري با حس دائمي تلاش براي فرار همراه خواهد بود و به‌اين‌ترتيب ريزش كاربر پس از انتخاب اجباري به امري قابل پيش‌بيني بدل خواهد شد.
در تمامي جهان نرم‌افزارهاي پيام‌رسان به‌دلخواه قابل انتخاب هستند، تقريبا در كمتر كشوري پيام‌رسان توليدي آن كشور محبوب‌ترين است كه سرآمد اين موارد، آمريكا و چين هستند كه نرم‌افزارهاي فيس‌بوك مسنجر و وي چت در آن‌ها محبوبيت بالايي دارند. بااين‌وجود ساير كشورها حتي روسيه نيز اختيار انتخاب را به مردم داده‌اند و اين اختيار موجب تبلور نرم‌افزارهاي بومي شده است. نرم‌افزار جنجالي تلگرام، در دل روسيه رشد داده‌شده است و تنها با تكيه‌بر امكانات خود به محبوبيت فعلي دست پيداكرده است.
فناوري و آزمون‌وخطايي كه پس داده نشده
در ساخت نرم‌افزار و تحليل بازار، مبحثي به نام تحليل قله‌هاي خالي وجود دارد. نرم‌افزارهاي امروزي ايران بدن تحليل اين مورد به كپي كردن امكانات ديگران مي‌پردازند. نرم‌افزارهاي پيام‌رسان داخلي بايد ابتدا ببيند كه نياز كاربران چيست و سپس ببيند كه در كدام بخش، نرم‌افزارهاي ديگر به اين نياز رسيدگي نكرده‌اند. نتيجه اين امر نيز اين خواهد بود كه كاربران براي رفع نياز يادشده به نرم‌افزار بومي روي خواهند آورد.
به‌اين‌ترتيب بايد گفت كه نرم‌افزارهاي بومي مي‌توانند به اين نيازها رسيدگي كرده و به عناصري محبوب بدل شوند ولي بدون انجام اين كار، شانسي براي رقابت با ديگر نرم‌افزارها نخواهند داشت، حتي با حمايت شديد دولتي.
احمد محمدحسيني
منبع: سيناپرس