شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- يك كارشناس ارتباطات در رابطه با اهميت مفهوم سواد ابزاري گفت: سواد ابزاري در يك تعريف عميق قدرت تحت سلطه درآوردن ابزار را به فرد مي دهد.
دكتر عباس اسدي استاد گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبايي در گفت‌وگو با خبرنگار سيناپرس در تعريف سواد ابزاري گفت: ابتدا بايد مفاهيم سواد و ابزار هركدام به‌صورت جداگانه بررسي شود، منظور از سواد اين است كه انسان با كمك يك يا چند حواس خود فهم و شناختي نسبت به شي‌ء يا موضوعي داشته باشد. سواد به معناي شناخت و معرفت نسبت به يك موضوع و در مقابل جهل قرار دارد.
وي ادامه داد: ابزار هم در اين تعريف اپليكيشن ها و نرم‌افزارهاي موجود در فضاي مجازي را شامل مي‌شود. وقتي از طريق وسايل تكنولوژيك وارد فضاي مجازي مي‌شويم اگر نتوانيم از اپليكيشن هاي موجود و امكاناتي كه در آن وجود دارد و همچنين از ظرفيت‌هاي موجود در آن به‌درستي استفاده كنيم نمي‌توانيم ادعا كنيم سواد ابزاري نسبت به آن وسيله يا تكنولوژي داريم.
اين كارشناس رسانه بابيان اينكه سواد ابزاري به معناي عميق‌تر قدرت تحت سلطه درآوردن ابزار را به فرد مي‌دهد گفت: سواد ابزاري نقطه مقابل سواد رسانه‌اي است چراكه سواد رسانه‌اي به محتوا و سواد ابزاري به‌وسيله فيزيكي يعني ابزاري كه از طريق آن محتوا ارائه مي‌شود، مي‌پردازد.
وي با اشاره به اينكه سواد ابزاري مفهوم مهمي است چراكه در عصر حاضر براي برطرف كردن نيازهايمان به آن احتياج داريم، تصريح كرد: در راستاي كنترل فرزندان، سواد ابزاري والدين مي‌تواند كمك شايان توجه اي كند. من معتقدم اگر والدين سواد ابزاري داشته باشند مي‌توانند به نحو احسن روش‌هاي صحيح و درست و حتي نامحسوس را در رابطه با رفت‌وآمد و عملكرد فرزندانشان در فضاي مجازي كنترل كرده و آن‌ها را هدايت كنند.
اسدي عنوان كرد: به‌عنوان‌مثال والدين با كسب سواد ابزاري مخصوص هر تكنولوژي مي‌توانند با نصب قفل‌ها، اپليكيشن ها و نرم‌افزارهاي امنيتي عملكرد فرزندان خود را رصد كرده و با فيلتر كردن مطالب كاري كنند كه فرزندانشان به هر محتوايي دسترسي نداشته باشند.
وي در ادامه خاطرنشان كرد: درحالي‌كه تا زماني كه والدين در فضاي سنتي سير مي‌كنند و نتوانستند خودشان را همگام با تكنولوژي‌ها به‌روز كنند پيش‌بيني مي‌شود كه نتوانند متوجه رفتار فرزندانشان در فضاي مجازي شوند؛ بنابراين، كسب مهارت استفاده از ابزار يكي از ضرورت‌هاي عصر حاضر است و هيچ فردي نمي‌تواند ادعا كند كه چنين مهارتي به كارش نمي‌آيد. چراكه، امروزه با توجه به پيشرفت فناوري‌هاي نوين اين ضرورتي انكارناپذير است.
اسدي در ادامه افزود: كشورهاي غربي همه اين راه را رفته‌اند و بخشي از كنترل كودكان و نوجوانان توسط والدين و در داخل خانواده‌ها صورت مي‌گيرد كه اين موضوع مستلزم داشتن سواد ابزاري نسبت به آن وسيله است. البته اين بدان معنا نيست كه همه افراد در اين كشورها سواد ابزاري دارند اما به‌هرحال آموزش و فرهنگ‌سازي پيرامون آن موضوعي است كه توسط دولت و جامعه مدني در حال انجام است.
اين استاد دانشگاه در پايان صحبت‌هايش به ارائه راهكار پرداخت و گفت: آموزش افراد در اين زمينه مي‌تواند نقش مهمي را ايفا كند. همانند سواد رسانه‌اي كه آموزش آن و نهادينه شدن آن نيازمند آموزش‌هاي پايه‌اي بوده و پروسه طولاني‌مدتي را مي‌طلبد، آموزش سواد ابزاري نيز بايد از داخل مدارس، دانشگاه‌ها و نهادهايي مانند صداوسيما شروع‌شده و نه‌تنها والدين به دليل حضور در چنين فضاها و استفاده از چنين ابزاري بايد اين آموزش‌ها را ببينند، بلكه نسل جوان و نوجوان ما هم براي حضور ايمن‌تر در چنين فضاهايي بايد آموزش‌هاي لازم را كسب كنند.
گفت‌وگو: هانيه حقيقي