شارا - شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران : بزرگا، جانشيني براي ريشتر
یکشنبه، 8 بهمن 1396 - 15:33 کد خبر:32468
زماني كه چارلز ريشتر در سال ۱۹۳۵ اين واحد را ابداع كرد، خودش قبول داشت كه واحد ريشتر هيچ مشخصه فيزيكي اساسي را اندازه نمي‌گيرد.

شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- زماني كه چارلز ريشتر در سال ۱۹۳۵ اين واحد را ابداع كرد، خودش قبول داشت كه واحد ريشتر هيچ مشخصه فيزيكي اساسي را اندازه نمي‌گيرد.

 

ريشتر بيشتر براي مطالعه زلزله‌هاي مخصوص گسل‌هاي جنوب ايالت كاليفرنياي آمريكا كاربرد داشت؛ جايي كه چارلز ريشتر كار مي‌كرد. با بيشتر شدن ايستگاه‌هاي لرزه‌نگاري در دنيا مشخص شد كه مقياس ريشتر تنها براي زمين لرزه‌هايي با فركانس مشخص و در جغرافيايي با فواصل محدود كارآيي دارد.

 

براي اندازه‌گيري بزرگي زلزله، مقياس‌هاي جديدي (مثل دو مقياس بزرگاي امواج حجمي و بزرگاي امواج سطحي) تعريف شد اما هر كدام از اين مقياس‌ها هم براي محدوده فركانس مشخص و نوع خاصي از سيگنال زلزله كاربرد دارد.

 

راه چاره زلزله‌شناسان براي برطرف كردن محدوديت‌هاي مقياس‌هاي مختلف، در سال ۱۹۷۰ پيدا شد؛ زماني كه به‌اتفاق تصميم گرفتند از واحد «بزرگا» استفاده كنند.

 

 با استفاده از اين مقياس، متخصصان ديگر به بررسي يك دامنه از امواج زلزله اكتفا نمي‌كنند. بلكه اطلاعات بيشتري را كه از دستگاه‌هاي زلزله‌نگار مي‌گيرند در محاسباتشان منظور مي‌كنند تا به عددي برسند كه معرف بزرگي زلزله است.

 

علاوه بر اين بزرگا مشخص مي‌كند كه چه مقدار انرژي براي توليد امواج ثبت شده لازم است. مقياس بزرگا انواع موج‌هاي زلزله را در برمي‌گيرد به اين معنا كه كل انرژي آزاد شده توسط زلزله را نشان مي‌دهد.

 

تا به‌حال تنها راجع به «بزرگي» زلزله صحبت كرديم. اما دانشمندان «قدرت يا شدت» زلزله را با واحد ديگري به نام «مركالي» اندازه مي‌گيرند. مقياس مركالي در واقع قدرت تخريب يك زلزله را نشان مي‌دهد كه علاوه بر بزرگي زلزله، به ساختار زمين در منطقه مورد نظر و مكان سازه‌هاي ساخت بشر در آن منطقه بستگي دارد.

 

ميزان ويراني به بار آمده را معمولا با اين مقياس بيان مي‌كنند. بايد دانست كه بزرگي زلزله هميشه با شدت (قدرت تخريب) زلزله رابطه مستقيم ندارد. مثلا در زلزله‌هايي كه در فوريه ۲۰۱۰ با بزرگاي ۸.۸ در شيلي اتفاق افتاد ۷۰۸ نفر كشته شدند در حالي كه در همان سال در زلزله هاييتي به بزرگاي ۷ بيش از ۲۰۰ هزار نفر كشته شدند.

 

براي زلزله‌هاي متوسط (بزرگاي تقريبا ۵) ‌داده‌هاي واحد بزرگا خيلي مشابه ريشتر است اما بزرگا براي زلزله‌هاي بزرگ‌تر از ۵ بسيار دقيق‌تر است. در حال حاضر زلزله در سراسر دنيا با مقياس بزرگا (MW) سنجيده مي‌شود. اما چرا واحد «ريشتر» از دور خارج شده است؟ جواب ساده اين است كه «بزرگا» با دقت بيشتر بزرگي زمين لرزه را اندازه مي‌‌‌گيرد و به همين دليل جايگزين ريشتر شده است. زيرا با ريشتر تنها از روي دامنه بلندترين موج لرزها، بزرگي زلزله را محاسبه مي‌كردند. هيچ اطلاعات ديگري از امواج زلزله در نظر گرفته نمي‌شد. در واقع ريشتر تنها بزرگي زلزله و كانون زلزله را نشان مي‌داد.