شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)، يكي از روش هاي كسب دانش گروهي مورد استفاده، تكنيك دلفي است كه فرآيندي داراي ساختار براي پيش بيني و كمك به تصميم گيري در طي راندهاي پيمايشي، جمع آوري اطلاعات و در نهايت، اجماع گروهي است.

تكنيك دلفي در ابتدا بر مبناي حدس، قضاوت و الهام افراد مطرح شد اما به تدريج شكل علمي گرفت و نخستين بار در اواخر 1950 توسط كمپاني RAND براي بررسي علمي نظرات كارشناسان نظامي استفاده شد، اما به دلايل امنيتي تا 12 سال بعد منتشر نشد. نخستين كاربرد غير نظامي آن نيز در برنامه ريزي توسعه اقتصادي پيشنهاد شد.

در كل، دلفي، از نيمه دهه 1960 به عنوان يك روش مهم علمي شناخته شد و اكنون براي طيف گسترده اي از سوالات آينده محور و پيچيده، و در طيف گسترده اي از زمينه ها استفاده مي شود. بنابراين تكنيك دلفي براي «شناسايي» و «غربال» مهم ترين شاخص هاي تصميم گيري قابل استفاده است.

بنابراين با وجود اينكه تكنيك دلفي يك روش تصميم گيري چندمعياره نيست اما در بسياري موارد قبل از به كارگيري تكنيك هاي تصميم گيري چندمعياره از اين تكنيك براي غربال شاخص ها يا رسيدن به يك توافق در زمينه اهميت شاخص هاي تصميم گيري استفاده مي شود.

استفاده از دانش و ديدگاه تخصصي يك مجموعه در تصميم گيري پيرامون مسائلي كه ماهيت كيفي دارند بسيار راه گشا است. تكنيك دلفي يكي از روش هاي كسب دانش گروهي است كه در تصميم گيري پيرامون مسائل كيفي نيز كاربرد دارد.

در پژوهش هاي كيفي كه جنبه اكتشافي دارد و شناسايي ماهيت و عناصر بنيادين يك پديده، محور مطالعه است مي توان از تكنيك دلفي استفاده كرد. تكنيك دلفي فرآيندي ساختارمند جهت گردآوري اطلاعات در طي راندهاي متوالي و در نهايت اجماع گروهي است.

با وجود بيش از نيم قرن كاربرد تكنيك دلفي در مطالعات علمي و آكادميك هنوز ابهامات زيادي در زمينه اين تكنيك وجود دارد. مهم ترين مشكل در استفاده از تكنيك دلفي نبود يك چارچوب نظري مشخص در استفاده از اين تكنيك است. در اين فصل يك چارچوب نظري جامع براي به كارگيري تكنيك دلفي در پژوهش هاي كيفي ارائه شده است. در چارچوب نظري ارائه شده به صورت روشن اصول به كارگيري و اجماع در تكنيك دلفي در تحقيقات كيفي بيان شده است.

محققان زيادي تعريف ارائه شده توسط لينستون و توراف را به كار برده اند كه تكنيك دلفي را به صورت «روشي براي ساختاردهي يك فرآيند ارتباط گروهي تعريف مي كنند، به طوري كه اين فرآيند به گروهي از افراد، به عنوان يك كل، امكان حل يك مسئله پيچيده را مي دهد».

هدف اصلي روش دلفي دستيابي به قابل اطمينان ترين اجماع گروهي از نظرات خبرگان به واسطه يك سري از پرسشنامه هاي متمركز همراه با بازخورد كنترل شده است. با كسب اجماع گروهي از خبرگان به وسيله اين فرآيند، محققان مي توانند مسائل را شناسايي كرده و اولويت بندي كنند و چارچوبي را براي تشخيص آنها توسعه دهند.

عمده ترين ضعف دلفي فقدان چارچوب نظري است. اين مسئله باعث شده است تا دلفي به عنوان يك روش تحقيق به صور مختلفي به عنوان پيمايش، مطالعه، رويه، روش، رويكرد، رأي گيري و تكنيك مطرح شود. با اين وجود عموما پذيرفته شده است كه روش دلفي از نظر كاربرد يكسان نيست.

همچنين همواره ابهاماتي در زمينه شرايط استفاده، حجم پنل، چگونگي انتخاب پنل و تشخيص پايان مراحل دلفي وجود دارد. در اين مطالعه مقايسه اي، چارچوبي براي به كارگيري تكنيك دلفي در تصميم گيري هاي كيفي ارائه شده است. اما براي شناسايي كارشناسان و متخصصان، روش هاي متعددي وجود دارد. به عنوان نمونه مي توان به موارد زير اشاره كرد:

1. استفاده از آگهي ها به طوري كه افراد بتوانند خودشان را به شركت معرفي كنند

2. استفاده از نظرات اساتيد دانشگاه در مورد دانشجويان با استعداد

3. ارتباطات شخصي (Personal Contacts)

4. دخالت ذي نفعان (Stakeholders Involvement)

5. فرآيندهاي رسمي (Formal Processes) شناسايي (مانند معرفي مشاركتي افراد)

بايد ليست افراد كارشناس را با اين پيش فرض تهيه كرد كه محتملا 35درصد تا 75درصد مدعوين، در مطالعه شركت خواهند كرد، همچنين بايد به انصراف اعضا در حين مطالعه دلفي نيز توجه كرد. اين نكته حايز اهميت است كه بالاترين نرخ انصراف معمولا در دور اول اتفاق مي افتد. با هر شخصي بايد جداگانه تماس گرفته شود.

در اين مرحله نبايد از نامه استفاده شود، تماس ابتدايي ممكن است توسط تلفن صورت گيرد. اما نامه ها بايد بعد از تماس ابتدايي، دعوت را تاييد كنند. اين نامه بايد شامل توضيحاتي درباره پروژه، اهداف، تعداد دوره ها، تضمين ناشناخته ماندن و... باشد. در جلسه آتي به روش هاي طراحي پرسشنامه و تجربيات استفاده از اين تكنيك در حوزه تحقيقات بازار اشاره خواهد شد.

منبع: فرصت امروز