شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)، خدا نكند داور يا بازيكن خارجي مطرح يا يك شخصيت يا سلبريتي، صفحه اي باز در فضاي مجازي داشته باشد، آن وقت اگر خطاي خواسته يا ناخواسته از وي سر بزند، با هجوم بي امان كاربران روبرو مي شود .
گاه صفحات مقام هاي بلند پايه يك كشور نيز مورد هجوم بي امان اين واژه پراكني ها قرار مي گيرد به گونه اي كه بازتاب هاي بين المللي آن تا مدت ها بحث برانگيز است .
عده اي هميشه در صحنه آماده كامنت گذاري در صفحات هستند، آنان آنقدر حضور آنلاين شان پر قدرت است كه حتي به تازگي زير صفحه اجتماعي برخي از سران كشورهاي ديگر نيز مطالب مي گذارند .
صفحات شخصيت هاي حقيقي از جمله لئونل مسي، رونالدو، بارتوش كورك لهستاني،ميشل كوبياك، هيلاري كلينتون و دونالد ترامپ يا شخصيت هاي حقوقي از جمله كنفدراسيون فوتبال آسيا، فدراسيون جهاني وزنه برداري، فدراسيون شمشير بازي،كميته جهاني المپيك بارها مورد هجوم بي امان كاربران قرار گرفته است .
گاهي اين نوشتارهاي زيرعكس يا كامنت ها هيچ ربطي به صاحب صفحه ندارد، به صورت مثل يكي زير يك عكس شخصيت سياسي نوشته است 'فروش پرايد به صورت اسقاطي' يا نوشته است 'شماره را به فلان شماره پيامك بزن و شارژ دريافت كن' و از اين دست كه بي شماراست .
گاهي كاربران زير يك پست انتشار يافته از سوي يك شخصيت سياسي بين المللي به جدال و بحث هاي فوتبالي مي پردازند، يا گاهي به انتشار دشنام هاي فوتبالي مي پردازند .
گاهي اين شوخي ها آنقدر بازتاب جهاني دارد كه نمي توان آن را به راحتي جمع كرد و حتي باعث همگاني شدن اين شوخي ها در فضاي مجازي مي شود .
به طور مثال پس از كودتاي نافرجام در تركيه برخي از كاربران زير صفحه منتسب به رجب طيب اردوغان نوشته بودند،'تو را به خدا 2 گيگ اينترنت رايگان بگير واسه ام تا خودم برگردونمت سر كار ' يا خطاب به خواننده تركيه نوشته بودند 'تا دير نشده و كودتا به جايي نرسيده مهدي طارمي و رامين رضاييان را برگردانيد، پرسيپوليس '.
گاهي از سوي برخي كاربران كشورهاي ديگر نيز بازيكنان يا مشاهير يا شخصيت هاي سياسي ايراني مورد هجوم واژگاني قرار مي گيرند كه نمونه آن را مي توان به حمله برخي از كاربران به بازيگران سينماي ايران يا فوتباليست ها اشاره كرد .
ونداليسم مجازي يك حقيقت انكارناپذير در شبكه هاي اجتماعي است، اما واقعيت اينجاست كه بسياري از اين وندال ها داراي اكانت هاي تقلبي هستند و هيچ نشانه اي از واقعيت در وجود اكانت هاي آنان نيست .
گاهي اين وندال ها به شدت سواد رسانه اي را تحت تاثير رفتارهاي بي امان خود قرار مي دهند و هر روز از سوي چهره هاي شناخته شده يا سلبريتي ها، اعلام ترك فضاي مجازي يا شبكه هاي اجتماعي مي شود .
همان قدر كه تماشاگر نماها روي سكوي ورزشگاه ها مورد نفرت همگاني هستند در فضاي مجازي نيز اين تماشاگر نماها گاهي مورد عتاب و سرزنش قرار مي گيرند .
اين ونداليسم شبكه اي مجازي حتي گاهي پا را از مرز انسانيت فراتر مي گذارند و ركيك ترين جملات را نثار صاحبان صفحات مجازي مي كنند .
از اين رو گاهي چهره هاي سرشناس مجبور به بستن صفحات خود يا خصوصي كردن صفحه مي كنند در حالي كه به نظر مي رسد خود رضايت به اين كار ندارند .
بدون شك به كاربردن الفاظ و دشنام ها در فضاي مجازي به اندازه فضاي حقيقي براي صادر كننده دشنام و لفظ داراي بار حقوقي است و شخص صادر كننده اين الفاظ بايد در برابر قانون پاسخگو باشد .
كاربرد اين واژگان علاوه بر اين كه نظم عمومي را برهم مي زند به عنوان جرم قابل پيگيري است كه حتي در قانون و فقه اسلامي براي آن «حد»ˈ تعيين شده است .
شوخي هاي بد زباني يا توهين و دشنام و متلك عبارت است از اينكه انسان امور بد و زشت را به واسطه كلمات صريح و در بعضي موارد ركيك و زننده بيان كند .
در ارتباطات اجتماعي، ناسزا گفتن شامل هر نوع سخن زشت و غير عرف است كه موجب رنجش شخص مقابل شده و تحت تاثير آن، منفعل شود و جهل نسبت به آن باعث مي شود گاهي به شكل دوستانه بين برخي از افراد جامعه رايج شود .
شهيد ثاني (ره) در شرح لمعه شهيد اول مي فرمايد، كاربرد كلماتي نظير خوك، سگ و حقير و پست براي ديگر مومن، امر غير پسنديده و زشت محسوب مي شود و هر كلمه كه به لحاظ معناي عرفي يا لغوي موجب آزار و اذيت مخاطب شود و گوينده نيز آن را بداند و بر زبان راند چنين كلماتي موجب تعزير مي شود .
شهيد در ادامه بيان مي كند كه مگر آنكه مخاطب سزاوار و مستحق اهانت با چنين القاب و كلماتي باشد .
شيخ شهيد در كتاب ˈقذف ˈ شرح لمعه دمشقي ادامه مي دهد كه همچنين شخص به واسطه گفتن هر كلامي كه مخاطب را بلكه كسي را كه اين كلام منسوب به او و درباره اوست اگرچه در مجلس حضور نداشته باشد ناخشنود كند، تعزير مي شود .
شهيد ثاني در شرح لمعه سه كلمه را داراي مجازات ˈحد قذف ˈ مي داند و كاربرد كلماتي كه داراي معاني اين سه واژه باشند و براي ديگري از زبان كسي جاري شود، او را فردي قذاف مي داند كه بايد حد بخورد .
قانون مجارات اسلامي به عنوان يكي از منابع قانوني و حقوقي اگر به صراحت نوع ماهوي نام كلمات را مشخص نكرده، اما به شكلي كاربرد هرگونه كلمه خارج از عرف را منع كرده و مجازات آن را نيز تعيين كرده است .
در ماده 145 قانون مجازات اسلامي آمده است: «ˈهر دشنامي كه باعث اذيت شنوده شود و دلالت بر قذف نكند، موجب محكوميت گوينده به تازيانه تا 74 ضربه شلاق مي شود ».
با اين اوصاف كارشناسان علوم ارتباطات تاكيد دارند براي مقابله با پديده ونداليسم فضاي مجازي بايد سواد رسانه اي مخاطبان را افزايش داد .
يونس شكرخواه استاد علوم ارتباطات در ايران در تعريف سواد رسانه اي معتقد است كه 'سواد رسانهاي (Media Literacy) عبارت است از يك نوع درك متكي بر مهارت كه براساس آن ميتوان انواع رسانهها و انواع توليدات آنها را شناخت و از يكديگر تفكيك و شناسايي كرد '.
او بر اين عقيده است كه 'سواد رسانهاي مثل يك رژيم غذايي است كه هوشمندانه مراقب است كه چه موادي مناسب هستند و چه موادي مضر، چه چيزي را بايد مصرف كرد و چه چيزي را نه و يا اينكه ميزان مصرف هر ماده بر چه مبنايي بايد استوار باشد '.
حالا وقت آن رسيده است كه شبكه هاي اجتماعي منشور محور باشند و مخاطبان خود را چه آنها كه اكانت هاي واقعي يا تقلبي دارند مجبور به پذيرش احترام مقابل كنند و از بروز پديده ونداليسم مجازي جلوگيري كنند .
منبع: ايرنا