سازمان ملل متحد سازماني بين‌المللي است كه در سال ۱۹۴۵ ميلادي تأسيس و جايگزين جامعه ملل شد. اين سازمان توسط ۵۱ كشور تأسيس و در سال ۲۰۱۱ ميلادي، ۱۹۳ كشور عضو داشته‌است.
اعضاي آن تقريباً شامل همه كشورهاي مستقلي مي‌شود كه از نظر بين‌المللي به رسميت شناخته شده‌اند. فقط واتيكان، كه عضويت در سازمان را نپذيرفته‌است و چين ملي (تايوان) كه عضويتش بعد از عضويت جمهوري خلق چين لغو شد، در سازمان ملل متحد عضو نيستند.
مقر سازمان ملل متحد در نيويورك است و كشورهاي عضو و موسسات وابسته در طول هر سال با تشكيل جلسات منظم در مورد امور بين‌المللي و امور اجرايي مربوط به آنها تصميم‌گيري مي‌كنند.
سازمان ملل در پايان جنگ جهاني دوم و از سوي كشورهاي پيروز در آن جنگ شكل گرفت و سازمان و روال حاكم بر فعاليت آن نشان از شرايط جهاني بعد از جنگ دوم دارد. شوراي امنيت قوي‌ترين نهاد سازمان ملل پنج عضو دائمي دارد كه در تصميمات اين شورا حق وتو دارند.
تاريخچه
اصطلاح «ملل متحد» را نخستين بار فرانكلين روزولت، رئيس‌جمهور آمريكا در جريان جنگ جهاني دوم براي اشاره به متفقين بكار برد. اولين كاربرد رسمي اين اصطلاح در بيانيه اول ژانويه ۱۹۴۲ ملل متحد بود كه در آن متفقين از مفاد منشور آتلانتيك پشتيباني و اعلام كرده‌بودند كه از صلح جداگانه با نيروهاي محور خودداري خواهند كرد.
انديشه ايجاد سازمان ملل متحد در كنفرانس‌هاي مسكو، قاهره و تهران در سال ۱۹۴۳ دقيق‌تر شد. از اوت تا اكتبر ۱۹۴۴ نمايندگان آمريكا، شوروي، بريتانيا، فرانسه و جمهوري چين در كنفرانس دامبارتن اوكس در واشينگتن دي. سي، بر روي برنامه‌هاي تشكيل سازمان ملل كار كردند. بيشتر بحث‌هاي اين كنفرانس در مورد نقش اعضاي سازمان و شرايط دعوت از آنها بود. سپس در آوريل ۱۹۴۵ در كنفرانس سان فرانسيسكو تكليف حق وتو براي پنج عضو شوراي امنيت تعيين شد. در نهايت در ۲۴ اكتبر ۱۹۴۵ منشور ملل متحد به امضاي ۵۰ كشور رسيد و سازمان ملل متحد رسماً تشكيل شد (لهستان در كنفرانس شركت نداشت ولي جايي براي آن در نظر گرفته شد و بعداً منشور را امضا كرد).
عضويت در سازمان
در سال ۲۰۰۶، ۱۹۳(آخرين كشور عضو سودان جنوبي مي‌باشد) كشور عضو سازمان ملل بوده‌اند كه تقريباً همه كشورها را دربر مي‌گيرد. از جمله كشورهاي مهم غيرعضو مي‌توان به جمهوري چين (تايوان) اشاره كرد كه كرسي آن در سال ۱۹۷۱ به كشور جمهوري خلق چين داده شد. سرير مقدس (اسقف‌نشين شهر رم) نيز فقط عضو ناظر اين سازمان است. از عضويت‌هاي پر سر و صدا نيز مي‌توان به عضويت فلسطين كه با سخنراني ياسر عرفات در محل مجمع عمومي انجام گرفت اشاره كرد.
ستاد سازمان ملل
ساختمان ستاد فعلي سازمان در نيويورك و طي سالهاي ۱۹۴۹ و ۱۹۵۰ دركنار ايست ريور بنا شده‌است. زمين اين ملك را جان دي. راكفلر جونيوربه قيمت ۵/۸ ميليون دلار خريداري كرد و فرزندش نلسون راكفلر را بعنوان مشاور عالي سازنده بنا در سال ۱۹۴۶ منصوب كرد و آنرا به سازمان ملل اهدا نمود.
گروهي از معماران بين‌المللي طراحي آنرا انجام داده و تأييد كردند كه از جمله آنها مي‌توان به مي كي بوزير سوئيسي و اسكار نيمير برزيلي و برخي از نمايندگان ساير كشورها اشاره كرد. رهبري اين تيم معماري به عهده والاس هريسون بود. در مورد رهبري وي هنوز هم مناقشاتي وجود دارد. اين ستاد به طور رسمي در ۱۹ ژانويه ۱۹۵۱ افتتاح گرديد. با وجودي كه مقر اصلي سازمان ملل در نيويورك واقع شده‌است، نهادهاي مهم وابسته به آن در لاهه، ژنو، وين، مونترال، كپنهاگ، بن و رم داير شده‌اند.
دفاتر سازمان ملل از شخصيت حقوقي مجزايي برخوردار نيستند ولي از جهاتي داراي برخي استقلال‌ها هستند. براي مثال بر اساس موافقت رسمي كشورهاي ميزبان، مديريت پستي سازمان ملل متحد مي‌تواند اقدام به چاپ تمبر براي مراسلات محلي نمايد. از سال ۱۹۵۱ دفتر اصلي سازمان ملل، از سال ۱۹۶۹ دفتر ژنو، و از سال ۱۹۷۹ دفتر وين مجاز به چاپ تمبر براي خود شده‌اند. همچنين سيستم ارتباط دور سازمان ملل نيز مستقل عمل مي‌كند و هر يك از مقرهاي ژنو، نيويورك و وين اينك به طور غيررسمي در تلاش براي راه‌اندازي راديوي مستقل سازمان ملل هستند.
به مرور زمان بناي اصلي رو به فرسودگي نهاده و بنا بر اِين مقرر شده طراحي ساختمان موقت جديدي توسط فومي هليكو ماكي در بين خيابانهاي ۴۱ و ۴۲ در بزرگراه اول منهتن آغاز شود تا ساختمان فعلي گسترش يافته و ترميم شود.
دفتر سازمان ملل متحد در ژنو مقر اروپايي اين سازمان است. پيش از سال ۱۹۴۹ امور اروپايي سازمان در شهرهاي مختلف مثل نيويورك و لندن انجام مي‌گرفت.
منبع: ويكي پديا