شارا - شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران : تقويم روز ارتباطات/ روزنامه اي كه پاسداري از زبان پارسي و فرهنگ ايراني را وظيفه خود قرار داده است
سه شنبه، 5 شهریور 1398 - 13:32 کد خبر:25576
پارسيان منطقه فرارود (تاجيك هاي آسياي ميانه) در آن زمان كه اين منطقه «تركستان روسيه» نامگذاري شده بود با هدف حفظ زبان و ادبيات پارسي، فرهنگ و تمدن ايراني خود (بمانند نياكانشان در سالهاي پس از حمله عرب در قرن هفتم ميلادي)، 25 آگوست سال 1924 روزنامه «آواز تاجيك = صداي پارسيان»به زبان پارسي را منتشر كردند

شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- پارسيان منطقه فرارود (تاجيك هاي آسياي ميانه) در آن زمان كه اين منطقه «تركستان روسيه» نامگذاري شده بود با هدف حفظ زبان و ادبيات پارسي، فرهنگ و تمدن ايراني خود (بمانند نياكانشان در سالهاي پس از حمله عرب در قرن هفتم ميلادي)، 25 آگوست سال 1924 روزنامه «آواز تاجيك = صداي پارسيان»به زبان پارسي را منتشر كردند كه سوم شهريور 1386 (25 آگوست 2007) 83 ساله شده بود. اين روزنامه به همت تاجيكان سمرقند، در شهر تاشكند كار انتشار خود را آغاز كرد و نخستين سردبير آن «عبدالقيم قربي» بود.


     در شماره نخست اين روزنامه اين اشعار پُرمعنا به چشم مي خورد:
    بيا، بنشين، شنو آواز تاجيك
    زبان معرفت پرداز تاجيك
    پس از چندي به خاموشي غنودن
    برآمد عاقبت «آواز تاجيك»


     اين روزنامه دفاع گر در زماني منتشر شد كه روس ها اقداماتي را آغاز و مرزبندي هايي را شروع كرده بودند كه به باور برخي از اصحاب نظر، اگر اين روزنامه نبود بخش بزرگي از فرهنگ و تمدني كهن به فراموشي فرستاده مي شد كه كوروش بزرگ براي حفظ آن در همانجا جان داد و اشكانيان، ساسانيان، سامانيان و ... دمي از آن غفلت نداشتند و پاسدارش بودند.


    در جريان تقسيمات جغرافيايي (به قولي «من درآوردي») بلشويكهاي روس با اين كه مرو، بخارا، سمرقند و تاشكند در چارچوب مرزهاي ازبكستان و تركمنستان قرارگرفتند؛ مقالات «آواز تاجيك» بود كه كمك به ايجاد تاجيكستان برگرد خجند و سغد و ... كرد. اين روزنامه كه نويسندگان قديمي اش رضا علي زاده. محمدجان رحيمي، صدرالدين عيني و ... بودند تلاش كرد بدون اين كه باعث تحريك اقوام ديگر شود كه پس از سقوط ساسانيان به تدريج به منطقه فرارود مهاجرت كرده اند پارسيان را به دور خود جمع و ادب پارسي و فرهنگ ايراني را تقويت كند و براي جلب نظر مسكو و ادامه راه خود مدتي هم مطالب حزب كمونيست را جهت نشر بپذيرد و براي زماني كوتاه، نام خود را به «حقيقت (پراودا)» تغيير دهد.
    

4 Ways to Go Beyond the Press Release in a Post Panda World image panda bear 1113tm pic 106 300x199

استاد شكوري

سيريليك (سلاويك) شدن الفباي كتابت در منطقه فرارود در نيمه اول قرن بيستم براي پارسي زبانان دشواري پديد آورد و يكشبه درصد بزرگي از مردم اين منطقه بي سواد شدند زيرا كه نمي توانستند مطالب را با اين الفباء بخوانند و بنويسند. به علاوه، اين الفبا بسياري از صداهاي پارسي مثلا «ه» را ندارد و به جاي آن «خ» بكار مي رود. حروف اضافي از قبيل «تسه» و «شچه» دارد و به دليل داشتن حروف صدادار نرم و سخت، تلفظ ها با اين حروف تغيير مي كند. براي مثال: تلفظ «الف» ميانگيني از «الف» و صداي ضمه است. با وجود اين، تاجيكان زبان پارسي خود را كه عاري از تكلفات و بسياري از واژه هاي عربي موجود در پارسي ساير نقاط است حفظ كرده اند و شاعران شيرين سخني همچون فرزانه خجندي و گلرخسار به وجود آورده اند. قانون زبان تاجيكستان مصوب سال 1989 بازگشت به الفباي مرسوم در ايران را توصيه كرده است ولي با وجود تلاشهاي محمدجان شكوري اديب و پارسي شناس نامدار هنوز نتيجه اي حاصل نشده است و قانون مصوب سال 2010 كه تأمل برانگيز خوانده شده است بر زبان تاجيكستان كه فارسي اصيل نام زبان تاجيكي است.


     بسياري از تاجيكان فرارود مي گويند كه اشكال كار در اين است كه الفباي عربي، حروف واول (صدادار) ندارد و مسائل تلفظ و لهجه پديد مي آيد و استدلال مي كنند كه وجود همين الفبا باعث ادامه حيات لهجه ها در ايران شده و مانع يكسان شدن لهجه ها مي شود. در تاجيكستان، 22 جولاي هر سال «روز زبان» است كه با حضور رئيس جمهور برگزار مي شود و در آنجا اديبان خواست هاي خود براي غني سازي «پارسي» را مطرح مي كنند.
    

4 Ways to Go Beyond the Press Release in a Post Panda World image panda bear 1113tm pic 106 300x199

لاهوتي


     روزنامه «آواز تاجيك» در مسير عُمر، جايگاه نويسنگان بزرگي بوده است از جمله ابوالقاسم لاهوتي. اين روزنامه ضمائم آموزش عمومي و يك ضميمه طنز تحت عنوان «شيرين كار» داشته است.
    

4 Ways to Go Beyond the Press Release in a Post Panda World image panda bear 1113tm pic 106 300x199


    لازم به يادآوري است كه نخستين نشريه پارسي زبان منطقه فرارود، هفته نامه «بخاراي شريف» بود كه از 11 مارس 1912 در اين شهر منتشر مي شود. متاسفانه، اين نشريه در نوامبر 2003 به دليل كاهش خوانندگان پارسي زبان در شهر بخارا (جمهوري ازبكستان كه زبان رسمي ديگري دارد) پس از آن كه تيراژش از هفت هزار نسخه تنزل كرد و دچار مشكل مالي شد و كمكي هم از لحاظ توزيع در نقاط دوردست و ... از دولت هاي پارسي زبان دريافت نكرد، انتشار خود را از پارسي به زبان ازبكي تغيير داده است. با وجود اين، زادروز اين نشريه (11 مارس) همچنان روز مطبوعات در كشور تاجيكستان است و جشن گرفته مي شود.
    

4 Ways to Go Beyond the Press Release in a Post Panda World image panda bear 1113tm pic 106 300x199

دو شاعره تاجيك: گلرخسار (راست) - فرزانه خُجَندي (سمت چپ)


 

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com