شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)، وقتي كودكان در معرض آگهيهاي تلويزيوني قرار ميگيرند، صرف نظر از اينكه به تماشاي چه برندي نشستهاند ابتدا بهساكن تحت تاثير متن آگهي قرار ميگيرند. اينكه چه چيزي به آنها عرضه ميشود مهمتر از آن است كه چه كسي يا چه برندي به آنها عرضه ميشود. در حقيقت كودكان وقتي آگهي خوراكي مثل چيپس يا پفك را ميبينند بيشتر از آنكه نام تجاري را به خاطر بسپارند جاذبههاي بصري و هيجاني كه شخصيتهاي آگهي به نمايش ميگذارند توجهشان را جلب ميكند اما رفته رفته بعد از چند بار مراجعه به فروشگاه و استفاده از يك محصول با يك برند خاص ارتباط برقرار ميكنند اما همچنان در آگهي به دنبال آنچه كه خودشان دوست دارند ميروند.
واقعيت آن است كه اين آگهيها به طور چشمگيري ميتواند سبك زندگي كودكان را به مخاطره بيندازد به نحوي كه در مدت كوتاهي كودكان از الگوي كاملا متفاوتي براي دريافت موادغذايي استفاده كنند. گرچه اين موضوع صرفا به موادغذايي محدود نميشود و ميتواند مشمول بسياري از موارد شود ولي در اين يادداشت بر آنيم تا نمونهاي از مطالعاتي را كه در اين زمينه صورت گرفته است بيان كنيم. لذا از آنجا كه كودكان از حساسيتهاي بالاتري برخوردار هستند انتظار ميرود كه مديران تبليغات براي توليد آگهيهاي خود ملاحظاتي را در نظر بگيرند.
درخصوص تاثير آگهي بر سبك زندگي كودكان مطالعات گستردهاي صورت گرفته است كه همگي دال بر اين هستند كه روند روبهرشد تبليغات موادغذايي پر خطر ميتواند سلامت عمومي كودكان را با مخاطره جدي روبه رو سازد چرا كه واقعيت آن است كه وقتي كودكان به فروشگاه و مغازهاي ميروند خواستار كالاي مورد نظر خود هستند ولي اين والدين هستند كه از بين برندهاي مختلفي كه در بازار براي آن كالا وجود دارد، برند مورد نظر خود را انتخاب ميكنند.
در حقيقت اين تغيير سبك غذايي در كودكان محصول مشاركت والدين و كودكان است كه ميتواند مثبت يا منفي باشد. در يك مطالعه كه در سال 2006صورت گرفته نشان داده شده است كودكاني كه در معرض آگهي موادغذايي قرار گرفتهاند مصرف كالري آنها به نحو چشمگيري افزايش داشته است.
اين مطالعه كه روي كودكان 9 تا 11 سال صورت گرفته است نشان داده است تبليغات بر نحوه دريافت كالري روزانه روي كودكان تاثير مستقيم داشته است؛ و نيز در اين مطالعه كه روي 93 كودك 5 تا 7 سال كه در معرض دو سبك آگهي تبليغاتي با رويكرد نمايش موادغذايي سالم (ميوه، خشكبار، لبنيات و...) و موادغذايي ناسالم (چيپس، پفك، نوشابه و...)قرار داشتند انجام گرفته نشان داده شده پس از دو هفته همه كودكاني كه در معرض آگهيهاي تبليغاتي قرار گرفتهاند ميزان مصرف موادغذايي آنها افزايش يافته و شاخص «BMI»بدني آنها رشد نشان داده است ولي موضوعي كه در اين بررسي حائز اهميت بوده اين است كه افزايش وزن در كودكاني كه در معرض نمايش آگهيهاي موادغذايي ناسالم قرار گرفتهاند بسيار چشمگيرتر بوده است. به عبارتي ميزان قرارگيري كودكان در معرض آگهيهاي تجاري مرتبط به موادغذايي ناسالم، رابطه مستقيمي با افزايش وزن آنها داشته است.
در تحقيقات مشابهي كه در كره جنوبي صورت گرفته است در مجموع 2419 كودك 11 تا 13 ساله از 118 مدرسه انتخاب شدهاند؛ همه شركتكنندگان با پرسشنامهاي با سوالاتي مرتبط با قد، وزن، زمان تماشاي تلويزيون، ترجيحات غذايي و مصرف موادغذايي مواجه شدهاند.
به منظور برآورد قرارگيري ميزان واقعي كودكان در مقابل تبليغات موادغذايي، از شركتكنندگان خواسته شده هر روز به مدت نيم ساعت در فواصل معيني در معرض آگهيهاي تبليغاتي قرار گيرند. پس از يك دوره هفت ماهه مشاهده شد دانشآموزان در دريافت مواد مغذي و انرژي متراكم (EDNP) با افزايش خطر به ابتلا به اضافه وزن و چاقي روبهرو شدهاند. در مطالعه ديگري كه در سال 2012 در هند صورت گرفت نشان داده شد كه آن دسته از والديني كه مشاهده كودكانشان به آگهيهاي تبليغاتي را محدودتر ميكنند، كودكانشان تمايل بيشتري به دريافت موادغذايي سالم نشان دادهاند.
در اين مطالعه كه دو گروه از مادران را شامل بوده است از گروه اول خواسته شده در مدت مشخصي فرزندان خود را در معرض آگهيهاي تبليغاتي قرار ندهند و گروه ديگر محدوديتي براي ديدن آگهيهاي تبليغاتي مرتبط با موادغذايي براي فرزندان خود ايجاد نكنند. پس از بررسي مشخص شد فرزندان آن گروه از مادران كه براي ديدن آگهي موادغذايي براي كودكان خود محدوديت ايجاد كردهاند از سلامت غذايي بيشتري نسبت به آن دسته كه مادرانشان محدوديتي براي آنها ايجاد نكردهاند، برخوردار بودهاند. در ادامه اين آگهي نشان داده شده است آن دسته از كودكاني كه والدينشان در خصوص آگهي پخش شده با كودك خود صحبت ميكنند و در خصوص اثرات سوء آن توضيح ميدهند از سلامت غذايي بهتري بهره بردهاند.
منبع: فرصت امروز