شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)، اين روزها شبكه‌هاي مختلف تلويزيوني، شركت‌ها و حتي شهرها براي خود يا لوگويي را طراحي مي‌كنند يا اقدام به بازطراحي لوگوي قبلي مي‌كنند. اغلب اين اقدامات نيز از طريق فراخوان انجام مي‌شود. گويا اين روزها فراخوانها مد شده و سازمان‌ها براي كاهش هزينه در طراحي يا بازطراحي هويت بصري اقدام به انتشار فراخوان‌هاي مختلفي مي‌كنند. در همين راستا چندي پيش روابط عمومي شبكه چهار سيما از كليه اساتيد، هنرمندان، طراحان گرافيك و علاقه‌مندان جهت شركت در فراخوان بسته گرافيكي خود كه شامل آرم استيشن، اعلام برنامه و پترن زيرنويس‌ها مي‌شود، دعوت به عمل آورد.
در اين فراخوان از علاقه‌مندان خواسته‌شده كه طرح‌هاي پيشنهادي خود را با در نظر گرفتن استفاده از خورشيد به‌عنوان نماد دانايي و خرد طراحي كنند. از طرفي اندازه طرح بايد كوچك و مناسب براي شبكه‌هاي تلويزيوني باشد و قابليت اين را داشته باشد كه در چندين رنگ مورد استفاده قرار گيرد. در اين ميان بر سادگي و زيبايي ايده طرح نيز تاكيد شده است. اين فراخوان بهانه‌اي شد تا «فرصت امروز» سراغ تورج صابري‌وند، لوگو ديزاينر و طراح ارشد «ديزاين‌وند» برود.
تورج صابري‌وند در گفت‌و‌گو با «فرصت‌امروز» مي‌گويد: اين روزها مد شده كه بسياري از شبكه‌هاي تلويزيوني هويت بصري خود را تغيير مي‌دهند، نفس اين تغيير درست است. تمامي برندهاي جهاني هويت بصريشان را به‌روز مي‌كنند و مراقب هستند كه هويتي پويا و زنده از برندشان بسازند. تا جايي كه گاهي ممكن است هر چهار، پنج سال يك‌بار هويت بصريشان را به‌روز كنند.
اگرچه اين موضوع در ايران چندان موردتوجه نبوده و موضوعيتي نداشته و ما در حال حاضر با سازمان‌ها و برندهايي مواجهيم كه يك‌بار لوگو و هويت بصريشان طراحي‌شده و همان ديزاين براي سال‌ها و گاهي دهه‌ها بدون هيچ‌گونه تغييري ثابت مانده است و نتيجه‌اش آن شده كه بسياري از سازمان‌ها و برندهاي ايراني در حال حاضر چهره‌هاي قديمي و عقب‌مانده‌اي به خود گرفته‌اند.
شايد بعضي از اين سازمان‌ها نياز مبرمي براي به‌روز كردن هويت بصري و چهره تصويري سازمان‌شان احساس نكرده‌اند، اما در دوران جديد اقتصادي، توجه به هويت بصري برندها و سازمان‌ها، به يك اجبار و يك بايد گريزناپذير تبديل شده است. در همين روزهاي اخير نيز شاهد فراخوانها و تلاش‌هايي براي تغيير هويت‌هاي بصري سازمان‌ها و برندهايي هستيم كه اين، خبر خوبي است.
فرصت دقيقه نودي هويت بصري
او ادامه مي‌دهد: از سويي بسياري از برندها و سازمان‌ها هم هويت بصريشان به شكل منسجم و هوشمندانه‌اي طراحي نشده است و هويت بسياري از سازمان‌ها درگذر زمان و به‌واسطه سليقه‌هاي مختلف مديريتي و مشورتي شكل‌گرفته و هيچ ايده بزرگي پشت آن وجود دارد. نگاه به هويت‌هاي بصري اين سازمان‌ها نشان مي‌دهد كه هيچ‌كدام از روش‌ها و اصول طراحي هويت بصري لحاظ نشده است.
نه به شخصيت و جايگاه برند و سازمان در ارتباط با مخاطبان فكر شده، نه رقبا تحليل‌شده‌اند، نه رابطه رقابتي و وضعيت بازارهاي هدف بررسي‌شده و نه طبيعتا روشي براي مديريت و كنترل هويت يكپارچه وجود داشته است و به‌نظر مي‌رسد امروز مديران و صاحبان سازمان‌ها و كسب‌وكارها متوجه وضعيت جديد كشور شده‌اند و براي به‌روزرساني هويت بصريشان تصميم‌هايي مي‌گيرند و اين تصميم هوشمندانه است و به‌صورت كلي در شرايطي هستيم كه زمان خوبي براي تغيير و اصلاح مشكلات هويت بصري است كه البته اين فرصت دقيقه نودي محسوب مي‌شود.
تغيير هويت بصري پس از تحليل موقعيت
اين طراح لوگو مي‌افزايد: اما چيزي كه براي اين برندها خطرساز به نظر مي‌رسد، نبود اهداف مشخص و توجه نكردن به سلسله مراحل چنين پروژه‌اي است. ممكن است در نظر نخست تغيير هويت بصري برند فقط يك تصميم گرافيكي براي به‌روز كردن ظاهر برند باشد، درحالي‌كه كيفيت و جزييات هويت بصري برندها پيام‌ها و تداعي‌هايي دارد كه در ذهنيت مخاطب عادي تاثير بي‌واسطه‌اي مي‌گذارد.
اگر اين تداعي‌ها و پيام‌ها درست انتخاب شود، مي‌تواند جايگاه و پوزيشن برند را در بازار بهبود دهد، برند را شناخته‌شده‌تر كند يا آن را به يادماندني‌تر كند؛ اما بدون توجه به اين مقدمات و بدون هدف‌گذاري‌هاي دقيق و حساب‌شده و بدون تحليل وضعيت موجود از برند و بازار، تغيير هويت بصري لزوما كمكي به برند و سازمان نخواهد كرد. اين چيزي است كه فراخوانها عموما ناديده مي‌گيرند.
رويكردهاي سهل‌انگارانه در تنظيم فراخوانها
صابري‌وند اظهار مي‌كند: اين روزها مد شده كه شبكه‌هاي تلويزيوني براي تغيير در هويت بصري خود، ازاين‌گونه فراخوانها استفاده مي‌كنند. نقدي بر نفس فراخواني بودن تغييرات هويت بصري نيست؛ اما رويكردهاي سهل‌انگارانه در تنظيم فراخوانها و متن‌ها و اطلاعاتي كه فراخوانها در اختيار شركت‌كننده‌ها مي‌گذارد، تغيير هويت بصري را از يك پروژه موثر در اهداف و جايگاه برند به يك مسئله ساده گرافيكي تقليل مي‌دهد و اساسا پتانسيل بزرگي كه در دل هويت بصري برندها هست را از بين مي‌برد و برند را از آن محروم مي‌كند.
در اين حال تنها معيار براي داوري آثار رسيده، سليقه‌هاي شخصي، سطحي و بي‌هدف است. از طرف ديگر عادي به نظر مي‌رسد كه فراخوان‌هاي سهل‌انگارانه و غيرحرفه‌اي، طراحان و ديزاين استوديوهاي حرفه‌اي را هم جلب نخواهد كرد و به اين ترتيب سازمان فراخوان‌دهنده خود را از توان و پتانسيل‌هاي حرفه‌اي هم محروم خواهد كرد.
او درباره اين موضوع كه شركت‌كننده‌ها در اين فراخوان، براي طراحي لوگوي شبكه چهار چه مواردي را بايد مدنظر قرار دهند، بيان مي‌كند: اين متني كه به‌عنوان فراخوان منتشرشده بسيار كوتاه و غيردقيق است.معلوم نيست دقيقا چه چيزي مي‌خواهند و نامعلوم است كه طراح‌ها دقيقا چه بايد بكنند؟ من حتي مطمئن نيستم كه لوگو هم بايد ري‌ديزاين شود يا نه؟ متن تنها چند سطر توضيح واضحات داده، اينكه ايده‌ها بايد نو باشند و كپي‌برداري نشده باشند و با نشانه‌هاي ثبت‌شده تشابه نداشته باشند و در اندازه تلويزيون قابل‌تشخيص باشند، براي فراخواني كه هويت جديد يك شبكه مهم را مي‌سازد كافي نيست.
سطر اول اين متن كوتاه فقط اشاره‌اي كرده به آرم استيشن و اعلام برنامه و پترن زيرنويس. از طرفي هويت بصري را كه مهم‌ترين نقطه تماس يك شبكه با مخاطبانش است، به سه آيتم ساده تقليل دادن اشتباه بزرگي است كه تمام هويت و شخصيت سازمان را دستخوش خطر مي‌كند. اين نوع برخورد با هويت بصري آن‌هم براي يك شبكه تلويزيوني مهم سهل‌انگاري ناشيانه‌اي است.
برندها و سازمان‌ها با نهايت احترام و وسواس با هويت بصريشان برخورد مي‌كنند، اين نوع انتشار فراخوان كه حتي بديهيات فراخوانها را هم رعايت نكرده و حتي اشاره‌اي هم نكرده كه چه كساني با چه معيارهايي داوري خواهند كرد، برندگان چه جوايزي خواهند داشت يا حتي اينكه مهلت شركت در آن تا كي است، اين فراخوان را بدترين فراخوان در مدت اخير كرده است.
حفظ و پويايي لوگو در بازطراحي
صابري‌وند درباره نياز لوگوي شبكه چهار به تغييرات اساسي و محسوس اظهار مي‌كند: لوگوها هرچند سال يك‌بار به ري‌ديزاين و بازبيني‌هايي نياز دارند، نه به خاطر اصلاح و رفع ايرادات لوگو، بلكه به‌خاطر حفظ پويايي و زنده بودن برند و همين‌طور هماهنگي باسليقه‌هاي به‌روز جامعه. شركت‌هايي كه سال‌ها لوگوي‌شان را به‌روز نكنند به وضعيتي خواهند رسيدكه مجبور به تغييرات اساسي يا تغيير كليت لوگو خواهند بود كه معرفي و جا انداختن لوگوي جديد براي سازمان‌ها هزينه‌هاي جدي خواهد داشت و كار سخت و دشواري است.
لوگوي شبكه چهار هم از اين قاعده مستثنا نيست. لوگوي شبكه چهار از لوگوهاي خوب صداوسيماي ايران است؛ اما سال‌هاست كه هيچ تغييري نكرده و بايد به‌روزش كنند، اما بدون مصاحبه و نظرسنجي با مخاطبان و بدون مطالعه هويت و شخصيت مطلوب شبكه چهار نمي‌توان به قطعيت گفت كه نياز به تغيير اساسي دارد يا نه.
شناخت مخاطبان براي بازطراحي لوگو
اين طراح لوگو در پاسخ به اين سوال كه «اطلاعات و بريفي كه شبكه چهار در اين فراخوان ارائه مي‌دهد ازنظر شما بايد به چه صورت باشد كه بتواند مفيد واقع شود؟» بيان مي‌كند: كسي كه مي‌خواهد پيشنهادي براي هويت بصري بدهد بايد بداند كه مخاطبان اين شبكه چه كساني هستند و چه چيزي را در شبكه چهار دنبال
مي‌كنند.
بايد بدانند كه اين شبكه چه تصويري از خود مي‌خواهد در ذهن مخاطبان هدفش بسازد و چه شخصيتي مي‌خواهد داشته باشد و چه اهدافي را براي سال‌هاي آينده خود در نظر دارد؟ كلي بودن اين اطلاعات هم مفيد نيست، اطلاعات بايد دقيق و واضح باشند. حضور مشاوران ديزاين و ارتباطات كار را براي تنظيم درست و حرفه‌اي فراخوانها راحت‌تر خواهد كرد.
منبع: فرصت امروز