شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)، فرصت آموزش مهارت‌هاي تكنولوژي با پيشرفت لحظه‌اي اين علوم نه تنها در ايران بلكه در تمام دنيا از لحظه‌اي به لحظه ديگر در حال كمتر شدن است. آموزش و تخصص در حوزه‌اي كه نه تنها تكميل‌كننده نياز حوزه بازار آي تي است بلكه در ديگر حوزه‌ها به دليل هوشمند شدن و وابستگي به دانش كامپيوتري كاربردي است و مي‌تواند مفيد فايده باشد؛ چنانچه هنوز هم متخصصاني كه دوره‌هاي دانشگاهي‌شان را به پايان مي‌رسانند تحت آموزش‌هاي مستقل در اين حوزه قرار مي‌گيرند تا مهارت فني شان را بعد از دانشگاه ارتقا دهند. كارشناسان مي‌گويند ذات آموزش‌هاي آكادميك دانشگاهي با آنچه به‌عنوان تخصص‌هاي فني و مهارت در بخش‌هاي غيردولتي و مستقل ارائه مي‌شود، متفاوت است و فراگيري آموزش‌ها در هر دو بخش ضروري است. به واسطه همين موضوع هم هست كه با وجود تعداد بيشمار دانشجويان فارغ‌التحصيل شده در رشته‌هاي آي تي آن دسته از افراد كه آموزش مهارت‌هاي لازم را نديده باشند فرصت شغلي زيادي عايدشان نمي‌شود.
به گفته مازيار گنجه‌اي، موسس و مدير عامل و عضو هيات مديره شركت كاريار ارقام، در همه جاي دنيا بخش آكادميك و مهارت از يكديگر جدا هستند. او به «دنياي اقتصاد» مي‌گويد: « هميشه در اين مبحث بخش علمي به‌صورت جداگانه كار خودش را انجام مي‌دهد، چراكه آموزش‌هاي دروس آي تي و اين دوره‌ها خيلي سريع به روز و آپديت مي‌شوند و به‌صورت ماهانه نياز به بازنگري در اطلاعات و مهارت است اما از سويي ديگر به دليل اينكه شركت‌هاي خصوصي فعاليت‌هاي پويايي دارند و با انواعي از پروژه‌هايي كار مي‌كنند بيشتر از هر بخش ديگري با تغييرات و نياز بازار آشنا هستند. همين امر هم نقطه قوت شركت‌هاي خصوصي آموزشي محسوب مي‌شود و با اين آگاهي دوره‌هاي جديد را طراحي و بومي‌سازي مي‌كنند. اين درحالي است كه فكر نمي‌كنم بازدهي مراكز آموزشي دولتي در مقايسه با شركت‌هاي خصوصي حتي 10 درصد هم باشد، چراكه مراكز دانشگاهي به‌طور ذاتي ماهيت لابراتوار و آموزشي دارند و كمتر جنبه مهارتي دارند. »به گفته اين كارشناس در همه جاي دنيا دانشگاه‌ها براي برطرف كردن اين نياز دانشجوها را به مراكز خصوصي معرفي مي‌كنند.« مثلا كشوري مثل كانادا براي دانشجوها ترم اجباري گذراندن مهارت در بخش‌هاي مستقل در نظر مي‌گيرد. »گنجه‌اي اعتقاد دارد بزرگ‌ترين مزيت مراكز خصوصي آموزشي اتصال آنها به بخش صنعت و بازار كار است؛« مراكز آموزشي با اين مزيت از دغدغه مراكز صنعتي و كار به خوبي آگاهي دارد و به‌طور مثال شاهد هستيم كه بيشتر شركت‌ها بيش از هرچيز به ذخيره‌سازي اطلاعاتشان اهميت مي‌دهند و خواستار آموزش نيروهايشان در اين بخش هستند، اين درحالي است كه دانشگاه به دليل كندي روند آكادميك وعلمي‌شان نمي‌توانند آموزش‌هاي همزمان با نيازهاي روز را ارائه دهند. » اما مساله رقابت بخش دولتي و خصوصي در اين بازار آموزش بخش ديگري از مساله اين دو سر ماجرا است.
گنجه‌اي با اشاره به اين موضوع مي‌گويد: «دانشگاه‌ها با وجود اينكه از بودجه و فضاي دولتي استفاده مي‌كنند سعي دارند با همه اين امكانات با بخش خصوصي رقابت كنند؛ اين درحالي است كه به دليل نابرابر بودن امكانات و بودجه‌اي كه اين دو بخش در اختيار دارند، سيستم خصوصي و دولتي قيمت متفاوتي از يكديگر براي ارائه خدماتشان ارائه مي‌دهند. اين درحالي است كه مثلا در فضاي خصوصي دانشجو مثل دانشگاه مجبور نيست 4 سال درس بخواند و دانشجويان در اين مراكز تنها با 50 ساعت آموزش مي‌توانند فارغ‌التحصيل شوند و به بازار متصل شوند.»او درباره بازار كار متخصصان اين حوزه مي‌گويد:« ما اين كار را به دو طريق انجام مي‌دهيم. در روش اول خيلي از شركت‌هايي كه با ما ارتباط دارند و علاقه‌مندند درخواست نيروي كارشان را به جاي روزنامه براي ما بفرستند و ما نيز تمامي فرم‌هاي استخدامي كه نياز به نيرو دارند را به دانشجوهايي كه در اين مراكز آموزش تخصصي ديده‌اند، مي‌فرستيم. در روش ديگر ما افرادي كه با رتبه‌هاي بالا دوره‌هاي آموزشي خصوصي را سپري كرده‌اند جذب مي‌كنيم يا اينكه خودمان شخصا آنها را به مراكز كار معرفي مي‌كنيم. » او همين حجم عمده درخواست نيروي متخصص از سوي شركت‌هاي دولتي و خصوصي را دليل اصلي براي حمايت دولت از اين بخش عنوان مي‌كند. « به‌طور مثال كشوري مثل هند از سال‌هاي 1990 روي اين بخش سرمايه‌گذاري زيادي انجام داد و حالا شاهد هستيم كه در بخش صادرات نرم افزار درآمد چند صد هزار دلاري دارد. انتظار اين نيست كه دولت در حال حاضر كمك مالي چشمگيري به بخش خصوصي كند. دولت بايد رقابت بخش دولتي با بخش خصوصي را كم كند و فرصت ارائه مهارت‌هاي به روز‌را در اختيار مراكز مستقل قرار دهد.اگر چنين رويكردي از سوي دولت شاهد باشيم طبعا در چند ماه آينده نتيجه اش به كشور و بازار كار بر مي‌گردد.»
آموزش مستقل راهي براي كارآفريني
از سويي ديگر براي تامين نيازهاي مهارتي صاحبان كسب و كار سازمان نظام صنفي رايانه‌اي تهران تفاهمي را با اداره كل آموزش فني و حرفه‌اي استان تهران منعقد كرد تا فضاي آسان تري را در اختيار شركت‌هاي مستقل آموزش و پژوهش بگذارد.فريبا مهديون، عضو هيات مديره و مسوول كميسيون آموزش و پژوهش سازمان نظام صنفي رايانه‌اي تهران درباره كاركرد آموزش‌هاي مراكز خصوصي حوزه فاوا در ايران به «دنياي اقتصاد» مي‌گويد:« تقريبا دو دهه است كه شركت‌هاي آموزشي بخش خصوصي در حوزه فاوا در حال فعاليت هستند. به واسطه همين مراكز هم تا امروز طيف وسيعي از نيروهاي سازمان‌هاي خصوصي و مشاوران شركت‌هاي بزرگ از همين مراكز فارغ‌التحصيل شده‌اند. اما امروز به اين دليل كه فاصله بين دانشگاه و بازار كار و مشاغل صنعتي زياد است نياز به حضور بخش‌هاي آموزش خصوصي احساس مي‌شود چراكه در حوزه صنعت رشد و پيشرفت تكنولوژيكي سرعت زيادي پيدا كرده كه بدون گذراندن دوره‌هاي مهارتي قابليت اجرايي ندارند.» به گفته او طبق آمار فوربس در سال 2015 ايران در بين 124 هزار كشور دنيا در زمينه تربيت نيروي متخصص مقام سوم را كسب كرده است. «يعني بعد از روسيه و آمريكا، ايران مقام سوم را در اختيار دارد اين يعني اينكه ايران از نظر نيروي متخصص در حوزه آي تي مشكلي ندارد و از سوي ديگر به دليل نياز به نيروي متخصص آي تي در تمام حوزه‌ها شاهد هستيم رده‌هاي شغلي جديدي هم بر اساس اين تخصص‌ها ايجاد شده است.» به گفته مهديون در حال حاضر چيزي حدود 150 دوره تخصصي در مراكز بخش خصوصي آموزش داده مي‌شود. او ادامه مي‌دهد:« با توجه به اين امر هم بود كه كميسيون پژوهش سازمان نظام صنفي رايانه‌اي تهران با عقد تفاهم نامه‌اي اداره كل آموزش فني حرفه‌اي تهران قصد دارد براي شركت‌هاي آموزشي احراز صلاحيت شده توسط اين كميسيون كه داراي رتبه شوراي عالي انفورماتيك هستند، مجوز صادر كند تا به اين ترتيب سازمان‌هاي مورد تاييد سازمان نظام صنفي بتوانند سطوح مختلفي از مهارت در رشته‌هاي آي تي را ارائه دهند كه يك كارشناس ساده آي تي را تبديل به متخصص فني مي‌كنند.
به گفته او اين دست از متخصصين آموزش‌ديده در بخش‌هاي خصوصي با بازار كار خوبي هم مواجه هستند. «در حال حاضر شاهد درخواست‌هاي استخدام زيادي به شركت‌هاي آموزشي هستيم كه سازمان‌هاي دولتي خواستار جذب نيروي متخصص اين شركت‌ها هستند. بنابراين بعد از كسب تجربه و مهارت لازم اين نيروها مي‌توانند به راحتي بازار كارشان را پيدا كنند.»او تاكيد مي‌كند:«به دليل حمايت از اين شركت‌هاست كه سازمان نظام صنفي رايانه‌اي تهران و كميسيون آموزش و پژوهش قصد دارد شركت‌هاي آموزشي را جزو شركت‌هاي دانش‌بنيان قرار دهد چراكه اين شركت‌ها خدمات خاص و پيچيده‌اي ارائه مي‌دهند كه نياز به تخصص و توسعه مداوم دارد و اصولا آموزش در حيطه فناوري‌هاي بالا ارزش افزوده نيز ايجاد مي‌كند چراكه عملا انتقال دانش فني به افراد را انجام مي‌دهند بنابراين اين شركت‌ها فعاليت دانش بنياني دارند. در حال حاضر اين موضوع در معاونت فناوري رياست جمهوري و كميسيون مشتركي كه بين معاونت و سازمان ايجاد شده مطرح شده تا در اين زمينه براي شركت‌هايي كه در حوزه آموزش و پژوهش فعاليت مي‌كنند، تسهيلاتي ايجاد شود.» او به رقابت بخش ديگري كه موازي با دانشگاه‌ها در حال كارند با بخش‌هاي خصوصي آموزشي دوره‌هاي آي تي اشاره مي‌كند و مي‌گويد:« در ايران دانشگاه‌ها و مراكز وابسته به سازمان‌هاي فني و حرفه‌اي از بودجه و امكاناتي بهره مند هستند اما براي شركت‌هاي خصوصي هيچ تسهيلاتي وجود ندارد. همچنين در كنار دانشگاه‌هايي كه آموزش آكادميك پايه مهندسي مي‌دهند مراكزي ايجاد شده است كه از امكانات، تجهيزات، فضاي دولتي و دانشگاهي استفاده مي‌كنند و متاسفانه با استفاده از لوگوي دانشگاه‌ها تبديل به رقيب بخش خصوصي شده‌اند كه اين مساله نيز قرار است از سوي سازمان و معاونت رياست جمهوري راهكاري برايش در نظر گرفته شود.»او علت فعاليت شركت‌هاي خصوصي را اعلام نياز و درخواست شركت‌هاي آزاد و دولتي مي‌داند كه مي‌خواهند اين اطمينان را پيدا كنند كه نيروهايشان پس از كسب مهارت لازم كارآيي لازم را داشته باشند و حتي به سمت كارآفريني و اشتغالزايي هم پيش روند.«آموزش‌هاي مكمل آي تي و آي سي تي به‌صورت مستقل به جز ايجاد تعداد زيادي شغل بر بستر آي تي راهي است براي پيشرفت و توسعه صنايع ديگر نظير پتروشيمي، خودروسازي و... بنابراين افراد فارغ‌التحصيل در اين رشته‌ها مي‌توانند درتمامي صنايع جذب بازار كار شوند.»
منبع: روزنامه دنياي اقتصاد – شماره 3686