شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)، شركت گوگل اخيرا در ايران ترافيك آنلاين خيابان‏ها را استخراج و روي نقشه گوگل نشان مي‏دهد. اين موضوع باعث شده كه بخش قابل‌توجهي از كاربراني كه حالا نقشه گوگل را روي موبايل خود دارند، بتوانند اطلاعات ترافيك به لحظه خيابان‏ها را مشاهده كنند.

اين امكان گوگل البته در ايران ديرتر از بسياري از ديگر كشورها راه‏اندازي شد چراكه در بسياري از كشورها سال‏هاست ترافيك آنلاين روي گوگل يا ديگر اپليكيشن‏ها در دسترس كاربران قرار دارد. در ايران نيز چند سالي است با بهبودهايي كه در نقشه شهرداري تهران صورت گرفته، ترافيك آنلاين شهر در دسترس كاربران قرار گرفته است اما گزارش‌هاي مختلفي در مورد دقيق نبودن اين اطلاعات منتشر شده و از طرفي نحوه دسترسي به آن نيز شاخص مهمي است.

مزيت مشاهده ترافيك آنلاين

مشخص است كه ارائه اطلاعات ترافيكي به‌موقع به رانندگان مي‏تواند تا اندازه قابل‌توجهي آنان را از وضعيت مسيرهاي پيش‌رو آگاه كرده و به انتخاب مسير مناسب‏تر كمك كند. چند سالي است كه در تهران برخي تابلوهاي الكترونيكي شهري چنين هدفي را دنبال مي‏كنند. اين تابلوها كه نخستين نمونه‏هاي آن حدود 15 سال قبل در تهران نصب شدند، تا همين چند سال قبل صرفا با شعارهاي ثابت و توصيه به رانندگي بين دو خط تزيين شده‏ بودند. اين در حالي بود كه حداقل از حدود دو دهه قبل اين تابلوهاي الكترونيكي در بسياري از كشورهاي جهان كاربردهاي اطلاع‌رساني لحظه‏اي را يافته بودند. در سنگاپور حداقل از حدود 15 سال قبل تابلوهاي ترافيكي الكترونيكي بروز يك تصادف را از فاصله چند كيلومتري به رانندگاني كه هنوز با محل حادثه فاصله داشتند، اطلاع مي‏دادند. اين تابلوها حتي وقوع تصادف در لاين ترافيك (يك، 2 يا 3 ) را به رانندگان اطلاع مي‏دادند. در ايران از چند سال قبل راه‏اندازي تابلوهاي مشخص كننده وضعيت ترافيك موردتوجه قرار گرفت و نصب آنها در معابر اصلي شهر با استقبال خيلي خوب شهروندان روبه‌رو شد، با اين حال براي كاربراني كه روزبه‌روز به استفاده از موبايل و اينترنت عادت مي‏كردند، رفتن در خيابان و پيدا كردن يك تابلوي ترافيكي (كه توسعه آن خيلي هم ادامه پيدا نكرد) كار ساده‌اي نبود.

خوشبختانه بخشي از شهرداري تهران در اين مسير پيشگام بود. دوربين‏هاي مستقر در سراسر شهر امكان خوبي براي رصد به لحظه ترافيك از سوي اپراتورها فراهم مي‏كرد و همين باعث شد كه شهرداري به اطلاعات قابل توجهي در زمينه ترافيك معابر شهري دسترسي داشته باشد اما اين داده‏ها هيچ گاه به طور كامل در اختيار شهروندان قرار نگرفت. فقدان سياست و استراتژي مبني بر ارائه اطلاعات عمومي ترافيكي به شهروندان باعث شد كه مديران شهرداري تا سال‌ها اين اطلاعات را صرفا از طريق يك صفحه وب معمولي (با عنوان نقشه آنلاين ترافيك تهران) و به صورت ناقص در اختيار كاربران بگذارند. در حالي كه اپليكيشن‏هاي ترافيكي متعددي طي سال‌هاي اخير در جهان راه‏اندازي شد و كاربردي‏ترين آنها هم گوگل مپ بود، در ايران هنوز هيچ اپليكيشن حرفه‏اي متناسب با اطلاعات ترافيكي شهري توليد نشده و تنها با راه‏اندازي نقشه شهر تهران، اطلاعات ترافيكي هم به صورت تحت وب روي آن قرار گرفته است. نقشه شهر تهران (Map.Tehran.ir) در نوع خود ابتكارات قابل‌توجهي داشت از جمله مسيريابي يا حتي نماي 360 درجه (براي جست‌وجوي مجازي در شهر و ديدن تصاوير همه كوچه‏ها و خيابان‏ها) اما تنها نقطه ضعف آن، اين بود كه توجهي به كاربران موبايلي نداشت و اين در حالي بود كه تعداد دسترسي‏هاي به اينترنت روي موبايل طي دو سال اخير رشدي انفجارگونه داشته است.

گوگل مپ در برابر تهران مپ

حالا و از چندي قبل نقشه ترافيكي آنلاين گوگل در دسترس همه كاربران قرار دارد. نقشه‏اي كه اطلاعاتش را نه از شهرداري تهران و دوربين‏هاي آن بلكه از موبايل‏هاي خود كاربران حاضر در خيابان‏ها دريافت مي‏كند. به معناي واضح‏تر اگر در نقشه شهرداري معابر ترافيكي توسط اپراتور مستقر در شركت كنترل ترافيك، قرمز يا سبز مي‏شوند و به اين ترتيب نوع ترافيك مسير مشخص مي‏شود، در نقشه گوگل اطلاعات از طريق گوشي‏هاي موبايل مردم (كه به لطف راه‏اندازي نسل‏هاي سوم و چهارم حالا به اينترنت پرسرعت‏تري دسترسي دارند) به سرورهاي گوگل منتقل مي‏شود. به اين ترتيب سرعت مجموعه‏اي از كاربران در حال حركت در خيابان‏ها مشخص كننده وضعيت ترافيك آن خيابان است كه با علامت‏هاي سبز و قرمز ونارنجي كيفيت مسير را مشخص مي‏كند. اما شايد مزيت اصلي نقشه گوگل و ترافيك آنلاين آن در مسيريابي بين دو نقطه مشخص شود؛ جايي كه گوگل به كاربر پيشنهاد مي‏دهد كدام مسير را انتخاب كند كه ترافيك كمتري دارد و زمان كمتري كاربر به مقصد مي‏رسد. اين امكان الان در نقشه تحت‌وب تهران هم نيست. گوگل اين امكان را نه فقط براي تهران بلكه براي همه شهرهاي ايران راه‏اندازي كرده است و مهم اينكه اپليكيشن موبايل آن اين امكان را فراهم مي‏كند كه كاربران حتي داخل خودروي خود به راحتي به آن دسترسي داشته باشند.

تكنولوژي تخمين مسير

آنچه گوگل را به جايي رسانده كه حالا مي‏تواند آناليز ترافيك خيابان‏ها را انجام دهد بايد در تكنولوژي شركتي جست و جو كرد كه چند سال قبل آن را خريداري كرد. شركت ZipDash در سال 2007 خريداري شد و اين امكان را فراهم مي‏كرد كه اطلاعات كاربران به صورت ناشناس (اطلاعات كاربر ذخيره نمي‌شود بلكه فقط مسير او مورد تجزيه و تحليل قرار مي‏گيرد) توسط GPS موبايل دريافت شده و سپس سرعت متوسط او مورد تحليل قرار گيرد. گوگل براي يافتن سرعت متوسط يك خيابان نياز به كار زيادي ندارد چراكه اطلاعات سرعت متوسط هر خيابان قبلا از طريق كاربران Map Maker روي نقشه گوگل وارد شده و گوگل صرفا تخمين مي‌زند مجموعه كاربران در حال حركت در يك مسير تا چه حد زير سرعت متوسط يا بالاي سرعت متوسط در حال حركتند و همين مشخص‌كننده وضعيت ترافيكي مسير خواهد بود. استفاده از اطلاعات GPS كاربران چيزي است كه امروزه مي‏تواند توسط خود اپراتورها هم مورد استفاده و تحليل قرار گيرد هر چند در ايران تنها يك اپراتور به صورت محدود اقدام به راه‏اندازي سرويس‏هاي مبتني بر مكان كرده و مشخص هم هست تا زماني كه مدلي براي حفظ داده‏هاي كاربران و نحوه استفاده از اين داده‏ها مشخص نشود راه‏اندازي هر سرويسي مي‏تواند ريسك‏هاي خاص خود را داشته باشد.

مدلي كه گوگل از آن استفاده مي‏كند حداقل از مدل دريافت اطلاعات بر اساس ديدن (كه مثلا در شهرداري توسط اپراتور انجام مي‏شود) دقيق‏تر است، چراكه اولا ترافيك توسط خود كاربران مسير دريافت شده و دوم اينكه در مسيريابي بين دو مسير قرمز (ترافيك شديد) هم ممكن است تفاوت وجود داشته باشد و از اين جهت گوگل با تجهيز به امكان مسيريابي مي‏تواند مسير سبك‏تر را پيشنهاد دهد. گوگل البته در بسياري از كشورها اطلاعات مربوط به ترافيك را از شهرداري‏ها گرفته و آنها را با اطلاعات خود تركيب مي‏كند و از اين طريق نتيجه دقيق‏تري را در اختيار كاربران قرار مي‏دهد. در ايران اما به دلايل مختلف از جمله بي‌علاقگي شهرداري به ارائه اطلاعات به گوگل يا تحريم‏ها اين تبادل اطلاعات ترافيكي هيچ‏گاه صورت نگرفته اما در بسياري از ديگر كشورها حتي اطلاعات سرويس‌هاي حمل‌ونقل عمومي مثل مترو يا اتوبوس‏ها هم در اختيار گوگل قرار مي‏گيرد تا از اين طريق سرويس‏هاي آنلاين با اطلاعات به روزي در اختيار شهروندان قرار گيرد. در ايران اما اين اطلاعات به گوگل داده نشده و در عين حال سرويس‏هاي محلي هم در اين زمينه توسط شهرداري ايجاد يا حمايت نشده و شايد بتوان گفت يك دليل آن مي‏تواند اين باشد كه شهرداري تصور مي‏كرده بايد در ازاي اين ايجاد دسترسي به اطلاعات درآمدي كسب كند. راه‏اندازي نقشه ترافيك آنلاين گوگل حالا تلنگري به نهادهاي شهري و عمومي است كه با فراهم كردن شرايط دسترسي به اطلاعات عمومي مانند اطلاعات ترافيكي آنلاين تجربه زندگي شهرنشيني را از وضعيت فعلي اندكي ارتقا دهند.

منبع: روزنامه دنياي اقتصاد – شماره 3639