شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)، فضاي عمومي مسئولان و كارشناسان روابط عمومي‌هاي استان يزد، مملو از نيروهاي خدوم و نجيبي است كه سختي‌هاي حوزه روابط عمومي را به جان خريده‌اند و در شرايطي كه قريب به اتفاق كاركنان دستگاه، از پذيرش پست پرمشقت و زمانبر روابط عمومي، سر باز مي‌زنند، حاضر به فعاليت در اين عرصه شده‌اند و خدمات موثري را ارائه مي كنند. اما متاسفانه خرده فرهنگهايي كه به واسطه انباشت برخي اقدامات غلط، در طول سالها و دوره‌هاي مختلف، در حوزه روابط عمومي‌هاي استان شكل گرفته است، به نوعي بخش عمده‌اي از مسئولان و كارشناسان اين حوزه را سحر خود كرده و بدون آن كه بخواهند، آنان را به بازيگران اصلي اين خرده فرهنگ‌ها و پديده‌هاي نامأنوس، بدل ساخته است. لذا اين نوشتار، نه انتقاد به فرد يا گروهي خاص، بلكه انتقاد به فرهنگ غلطي است كه اگر در حوزه روابط عمومي‌ها تداوم يابد، باتلاقي خواهد شد كه رهايي از آن ممكن نخواهد بود.
تملق گويي و رياكاري؛ كاركرد واقعي روابط عمومي ها ؟!
براساس تعاريف جاري در حوزه‌هاي آكادميك، از روابط عمومي‌ها به عنوان چشمان بينا و قلب تپنده سازمان ياد مي‌شود و اين درست در حالي است كه تعريف حقيقي اين واحد، در سازمان دولتي استان يزد، رفته‌رفته به سمت تبديل شدن به نهادي كور، تملق‌گو، چاپلوس و رياكار سوق داده شده كه در مسير تحقق اهداف رياست سازمانش، از هيچ كوششي، ولو به قيمت تضييع حقوق شهروندان و منتقدين، فرو گذار نخواهد كرد.
يك كارشناس ارشد روابط عمومي در برنامه راديويي "هنر هشتم” در همين رابطه با بيان اينكه روابط عمومي‌ها درتصميم‌گيري‌ها و رفتار شان بايد منافع جمعي را بر منافع فردي اولويت دهند، معتقد است: اگرروابط عمومي فقط نقش سخنگوي سازمان و رئيس سازمان را داشته باشد درامر اغناي افكار عمومي موفق نخواهد شد. "فيروز ديدن دار” ادامه مي‌دهد: روابط عمومي‌ها بايد استقلال تخصصي خود را حفظ كنند و بله قربان گوي رئيس سازمان شان نباشند.
وي با اشاره به اهميت تخصصي وحرفه‌اي بودن روابط عمومي‌ها ادامه مي‌دهد: متاسفانه بعضا مي‌بينيم كه مردم براي ديدار با يك مسئول روابط عمومي بايد از قبل وقت بگيرند در حالي كه اين موضوع با كاركرد اصلي روابط عمومي‌ها يعني در دسترس بودن، تعارض كامل دارد.
بانگاهي به نحوه عملكرد روابط عمومي‌هاي استان يزد، مي‌توان اذعان كرد بخشي از روابط عمومي‌هاي استان، از كاركرد اصلي خود دور شده و به جاي آن كه حلقه واسط قابل اعتمادي بين مردم و سازمان خويش باشند بر "بي‌تفاوتي و بي‌اعتمادي” مردم افزوده و به واسطه تلاش در انعكاس غلوآميز اقدامات و فعاليت‌هاي دستگاه خويش، متاسفانه اعتماد مردم به نهادهاي دولتي را تا حد زيادي از بين برده‌اند.
شوهاي خبري ساختگي!
وفور ناگهاني اخبار از سوي برخي نهادها، كه اغلب نيز به لحاظ محتوا بي‌فايده و بي‌مخاطب است، در مناسبتهاي مختلف سال، گاهي تعجب فعالان عرصه رسانه و مطبوعات را بر مي‌انگيزد. اينگونه اقدامات كه بيشتر به اجراي يك "شو و نمايش” خبري براي مدير سازمان شبيه است، اعتقاد مردم و مخاطبان به سازمان را نشانه رفته و اعتماد آنان را از رسانه‌هاي دولتي سلب مي‌كند. اينگونه وفور انتشار خبر در مقاطعي خاص، بيشتر به يك "زورآزمايي خبري” بين روابط عمومي‌هاي دستگاههاي مختلف شبيه است كه مسئول روابط عمومي، از طريق آن به جلب نظر مدير دستگاه تحت امرش مي‌پردازد و بي‌توجه به تاثيرات اين گونه اقدام‌ها بر روي مخاطبان، بر حركت خود اصرار مي‌ورزد. فاجعه آنجاست كه اين گونه روابط عمومي‌ها، در مراسم‌ها و نشستهاي مختلف، به عنوان روابط عمومي برتر مورد تجليل قرار گرفته و همين امر نيز، به گسترش اين تفكر در سطح روابط عمومي‌هاي استان دامن مي‌زند. امروزه ديگر راه اندازي شوهاي خبري فلان مدير و يا فلان سازمان، امري فراگير شده و نه تنها عار نيست كه مايه مباهات و افتخار نيز به شمار آمده و مدير آن روابط عمومي را در زمره روابط عمومي‌هاي قدرتمند و كاربلد قرار مي‌دهد! غافل از آن كه مردم و مخاطبان عادي، اينگونه رفتارها را درك كرده و واكنش خود به آن را از طريق بي‌تفاوتي و بي‌اعتنايي به صحت اخبار آن سازمان نشان خواهند داد.
توجه به رويكردهاي دولت:هيچ!
در حالي كه چندي قبل رياست دفتر رئيس‌جمهور در نشست شوراي اطلاع‌رساني دولت، 14 محور را به عنوان اصلي‌ترين ماموريت‌هاي روابط عمومي ادارات دولتي مطرح كرد اما عملكرد بخش عمده‌اي از روابط عمومي‌هاي استان، هيچ نشانه‌اي از كمك به تحقق و يا حداقل تبيين اين دستاوردها ندارد.
"محمد نهاونديان”در اين نشست كه اسفندماه سال گذشته برگزار شد ازكنترل تورم و ساماندهي اقتصاد، مذاكرات هسته‌اي، مبارزه با فساد اداري، پافشاري بردسترسي آزاد مردم به اطلاعات، مقابله با رانت و رانت‌خواران، طرح جامع بيمه سلامت،كاهش اتكا به نفت در بودجه، محيط زيست، حفظ منابع آبي و احياي كشاورزي، رونق اقتصادي و خروج از ركود به عنوان بخشي از اولويت‌هاي دولت تدبير و اميد نامبرده و از روابط عمومي وزارتخانه‌ها و دستگاه هاي اجرايي خواسته است تاتلاش خود را براي تشريح و تبيين اين اولويت‌ها و دستاوردهاي دولت بكار گيرند.
با نگاهي به فضاي عمومي روابط عمومي‌هاي استان، به جز چند دستگاه خاص، شاهد آنچنان روزمرگي و سردرگمي‌هاي كسل كننده‌اي هستيم كه حتي نشانه‌اي از كمك به تبيين اين دستاوردها و اهداف دولت ديده نمي‌شود و تحقق اين ماموريتها، از يك سو با "بخش‌گرايي كور” و از سوي ديگر با "تخصص‌گرايي صرف” تحديد مي‌شود. شايد بي جهت نباشد كه دكترنهاونديان در نشست شوراي اطلاع رساني دولت بر اين نكته اذعان مي‌كند كه "متاسفانه گاهي شاهديم خود دستگاههاي دولتي از كارهاي انجام شده در بخش‌هاي مختلف اطلاعي ندارند” و ترديدي نيست كه گناه روابط عمومي‌ها در اين رابطه، گناه كوچكي نخواهد بود! برگزاري نشستهاي متعدد آموزشي روابط عمومي‌هاي استان نيز كه از شش سال قبل با جديت پيگيري مي‌شود به نتيجه روشني نرسيده و روابط عمومي‌ها را همچنان در خواب عميقشان نگه داشته است و اين خود، مشكل ديگري است كه دست اندركاران امر بايد براي كارآمد كردن نشستهاي آموزشي خود، چاره انديشي كنند.
سند راهبردي روابط عمومي‌ها؛ سندي بر بي برنامگي روابط عمومي‌ها
به راستي اگر امروز از تعدادي مديران روابط عمومي در خصوص محورهاي سند راهبردي روابط عمومي‌هاي استان يزد،سئوال شود چند نفر مي‌توانند به سئوال ما پاسخي، حتي اجمالي،بدهند؟! سندي كه حتي برخي از ناظران و تهيه كنندگانش نيز،خود در خفا بر ناكارآمدي آن اذعان دارند و به اجراي درست و نتيجه بخش بودن آن نيز ترديدها و شبهات بسياري وارد مي‌كنند. سندي كه بيشتر به سندي براي”ژست دادن” روابط عمومي‌هاي استان يزد در كشور بدل شده، در محتوا، سندي غيركاربردي و غير عملياتي و بدون در نظر گرفتن واقعيت‌هاي موجود در روابط عمومي‌هاي استان يزد است و خواهيم ديد كه دست اندركاران اجرايي كردن اين سند را با مشكلات عديده‌اي مواجه خواهد كرد، چرا كه اين سند، بدون شناخت از معضلات حقيقي و مشكلات كنوني روابط عمومي‌هاي استان تنظيم و نگاشته شده و چراغ راه خوبي براي روابط عمومي هاي استان نيست.
تير تيز روابط عمومي‌ها در قلب منتقدين
در حالي كه روابط عمومي‌ها، خود بايد پيشگام در عرصه انتقادپذيري و حمايت از فرهنگمتعالي نقد باشند امروز شاهد آنيم كه در موارد گوناگون، در برابر كوچك‌ترين انتقادهاي مردمي و يا رسانه‌اي، رو ترش كرده و براي توجيه عملكرد خود و يا دستگاه خود، آسمان را به ريسمان مي‌بافند و از پذيرش نقدهاي سازنده سرباز مي‌زنند. منتقدين، كه بر اساس تعريف آكادميك، مي‌بايد روابط عمومي‌ها را پشت و پناه خود بدانند، در پاسخ انتقادات بحق و ياناحق خويش، اولين خاكريز روبرويشان را روابط عمومي‌ها مي‌بينند كه با تيزترين تيرها، منتقد را هدف قرار داده و او را با تمسك به هر شيوه و روشي از صحنه طرد مي‌كنند. براستي با چنين فضا و فرهنگي، روابط عمومي‌ها مي‌توانند كمك حال دولت در تحقق توسعه سياسي، فرهنگي و اجتماعي باشند؟! روابط عمومي‌ها كه امروز به جاي ملجاء بودن براي منتقدين، به سپر مدير دستگاه در برابر آنان بدل شده‌اند چگونه مي‌خواهند به كاركردهاي واقعي خود جامه عمل بپوشند و لااقل اگر ياري براي تحقق نشاط اجتماعي نيستند به باري براي تحقق اين مهم تبديل نشوند؟!
اصلي‌ترين راهكار: تغيير ماهوي شوراي هماهنگي هاي استان
اما در شرايط كنوني شايد بتوان، يكي از مهم‌ترين راهكارها براي فرار از همه گيرشدن خرده فرهنگهاي شومي كه در فضاي روابط عمومي‌هاي استان به امري "عادي” بدل شدهرا تغيير ماهيت شوراي هماهنگي روابط عمومي‌هاي استان از حالت "مشورتي” به حالت "نظارتي و كاركردي”دانست. مناسب است در نشست شوراي اداري استان و در قالب مصوبه‌اي، انتصاب مسئولان روابط عمومي و كارشناسان اين حوزه به احراز صلاحيت آنان در شوراي هماهنگي روابط عمومي ها منوط شود تا از يك سوء اين شورا با نگاه تخصصي خود از ورود افراد ناكارآمد به اين بخش جلوگيري كرده و از سوي ديگر ابزاري براي نظارت تاثيرگذار بر عملكرد روابط عمومي‌ها باشد. اگرچه تحقق اين مهم، خود منوط به ارتقاء نگرش موجود به حوزه روابط عمومي در درون اين شوراست. شورايي كه به نظر مي‌رسد تا رسيدن به سطح ايده‌آلش راه درازي را در پيش دارد.همچنين لازم است مقامات عالي و متوليان امر، در خصوص ارتقاء جايگاه پست سازماني روابط عمومي در دستگاههاي دولتي چاره‌اي بيانديشند تا اين پست سازماني، از احترام و ارزش بيشتري برخوردار شده و نخبگان دستگاه را براي مشاركت در اين حوزه ترغيب نمايد.
سخن پاياني
روابط عمومي، هر چه هست بي‌ترديد واحدي براي تملق‌گويي و بله قربان‌گويي نيست. روابط عمومي هر چه هست، بي‌شك دستگاه چاپ خبرهاي تشريفاتي و بي‌اثر نيست. روابط عمومي، گوش و چشم و قلب نيست. روابط عمومي، تكه‌اي از مردم است در سينه هر سازمان كه از تپش و طراوتش خوني تازه در رگهاي بي‌روح نهادهاي دولتي جاري ساخته و اعتماد مردم را به عنوان عزيزترين امانت، به چراغ راهي براي سازمان بدل كرده و سازمانش را به معناي حقيقي به نهادي "خدمت‌رسان” تبديل مي‌كند. روابط عمومي قطعا كار هر كسي نيست ...
منبع: يزدي نيوز