طي يكي دو سال اخير بسياري از شيوخ عرب، رسانههاي اجتماعي را وسيله ارتباط با پيروان و جذب مخاطبان جديد كردهاند و كاربران عرب فيسبوك در نيمههاي سال 2010 و 2012 سه برابر شده و به 45 ميليون نفر رسيدند.
به گزارش شارا به نقل از فارس: انديشكده آمريكايي «ويلسون»، در مقالهاي به قلم «گرت نادا» دستيار برنامهريزي موسسه صلح در مركز مديريت درگيري، مينويسد: رسانههاي اجتماعي در كشورهاي عربي كاربردهاي متفاوتي دارد، تا زماني كه مسئله خيزش اعراب مطرح باشد، كاربرد سياسي و به محض ثبات كشور كاركردهاي ديگري مييابد. روحانيون سنتي كشورهاي عربي نيز از قافله فنآوري رسانههاي اجتماع عقب نمانده و به اين شيوه براي خود تبليغ ميكنند.
* شبكههاي اجتماعي ارتباط اعراب با روحانيانشان را مستحكمتر كرده
سه سال از زماني كه فيسبوك رابطي عربي داير كرد، ميگذرد و در اين فاصله شيوخ با استفاده از رسانههاي تعاملي نسلي جديد از پيروان را جذب خود كردهاند. شيخهاي جديد فيسبوكي، مرحله سوم فرارفتن اسلامگراها از برنامههاي تلويزيوني دهههاي 1970 و 1980 يا پايگاههاي اينترنتي و كانالهاي ماهوارهاي، از نيمههاي دهه 1990، را معرفي ميكند. از سال 2009 به اين سو، صدها واعظ قرن بيستويكمي محافلي ديجيتال تشكيل دادهاند كه به مخاطبان راهدور امكان ارتباط با آنها و با همديگر را ميدهد. برنامههاي بهروز شده فيسبوك يا توييتر، مسلمانان را در ارتباط دائم با محتواي ديني نگاه ميدارد، حتي اگر برنامه تلويزيوني مورد علاقه خود را نديده باشند.
* مصر بيشترين و عراق كمترين كاربر فيسبوك را در ميان اعراب دارند
خيزش اعراب، جرقه رشد انفجاري رسانههاي اجتماعي را زد. كاربران عرب فيسبوك در نيمههاي سال 2010 و نيمههاي سال 2012، سه برابر شدند و به 45 ميليون نفر رسيدند. طبق آمار گزارش دانشكده شبكههاي اجتماعي دولتي اعراب در دوبي، جواناني كه بين 15 تا 29 سال دارند، اكنون حدود 70 درصد كاربران را تشكيل ميدهند. اين گزارش، كه در جولاي 2012 منتشر شد، نشان ميداد كه يكچهارم كاربران عرب فيسبوك مصرياند و عراق كمترين كاربر فيسبوكي -تنها حدود 4 درصد- را داراست.
رشد فيسبوك در خاورميانه باعث شد كه اين كمپاني در ماه مي 2012 نخستين دفتر منطقهاي خود را افتتاح كند. تيم مستقر در دوبي اميدوارند هم كاربران بيشتري جذب كنند و هم درآمدهاي تبليغاتي بيشتر.
* پركارترين كاربر عرب توييتر واعظي سعودي است
كاربرد توييتر در ميان اعراب نيز در خلال سالهاي 2010 تا 2012 افزايش شديدي داشت و شيوخ فيسبوكي از پركارترين كاربران آن بودند. در ژانويه 2012، «خالد الاحمد» فهرستي از 100 كاربر توييتري برجسته در ميان اعراب تهيه كرد و معيار رتبهبندي آنها نيز تعداد هواداران و نفوذ آنلاين آنها بود. سه نفر از پنج كاربر اول فهرست، شخصيتهايي مذهبي بودند.
* شيوخ عقايدشان را به شكل صوتي، تصويري و مكتوب به دست مردم ميرسانند
فيسبوك، يوتيوب و توييتر در ابتدا به زبان انگليسي به دنياي اعراب نفوذ كردند اما اين رابط عربي جديد به شيوخ امكان ميدهد كه پيروان مجازي خود را هم از طريق رايانه جذب كنند و هم از طريق تلفن همراه. آنان فيلم ويدئويي خطابههايشان، برنامههاي تلويزيوني گذشتهشان و دورههاي درسي صوتي و فتواها و مقالاتشان درباره هر چيزي، از رويدادهاي سياسي گرفته تا مسائل اجتماعي و پرسشهاي مذهبي، را روي شبكههاي اجتماعي ميفرستند. كاربران ميتوانند درباره اين محتوا با هم بحث كنند و با شيوخ تعامل داشته باشند و پرسشهايشان را در محافل مجازي يا حتي از طريق پيامكهاي تلفني بپرسند.
* بسياري از اعراب تأثير رسانههاي اجتماعي بر هويتشان را مثبت ميدانند
جامعه پژوهشهاي پزشكي استراليا در خلال مارس و مي 2012، درباره تأثير رسانههاي اجتماعي بر فرهنگ و جامعه، در هشت كشور عربي، همهپرسي به راه انداخت. رسانههاي اجتماعي هويتهاي ملي، جهاني، منطقهاي و مذهبي پاسخگويان را تقويت كرده بود. بيش از 70 درصد پاسخگويان در اردن، كويت، مصر، بحرين و عربستان سعودي حس ميكردند رسانههاي اجتماعي هويت مذهبي آنها را تقويت كرده و ارتباط آنها با هممذهبان ديگر را بيشتر ساخته است.
* رسانههاي اجتماعي در كشورهاي عرب كاربردهاي بسيار متفاوتي دارند
در طول سال 2011 كه شاهد خيزش اعراب بوديم، استفاده از رسانههاي اجتماعي بر اهداف سياسي متمركز بود. اما در هر جايي كه موقعيت سياسياش تثبيت شد، اين وضعيت هم تغيير كرد. در جولاي 2012، گزارش جامعه پژوهشهاي پزشكي استراليا فهرستي از «گسترده وسيع كاربردهاي رسانههاي اجتماعي در منطقه، از مشاركت مدني گرفته تا مشاركت سياسي تا اقدامات تجاري تا تغييرات اجتماعي» ارائه داد. شيوخ فيسبوكي، كه با نسخههاي متفاوتشان از اسلام به دنبال تغييرات اجتماعياند، برخي از پركارترين كاربران رسانههاي اجتماعياند.